2020 sa Pilipinas
Itsura
Ang 2020 sa Pilipinas ay mga pangyayaring nakatakdang maganap sa Pilipinas sa taong 2020. Ang 2020 sa Pilipinas ay ang taon sa loob ng 2000 dekada, sa 21st siglo at 3rd milenyum. Matapos ang 2019 sa Pilipinas at bago-mag 2021 sa Pilipinas.
Panunungkulan
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Pangulo: Rodrigo R. Duterte (PDP–Laban)
- Pangalawang Pangulo: Leni G. Robredo (Liberal)
- Kongreso (ika-18):
- Punong Mahistrado:
Nagpapatuloy na mga kaganapan
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Mga paglilitis:
- Nagwakas ngayong taon:
- Maria Ressa (Hunyo)
- Nagpatuloy:
- Maaaring nalalapit o naudlot:
- Ukol sa mga bidyong "Bikoy", mga kasong sedisyon, kabilang ang mga isinampa ng Criminal Investigation and Detection Group (hanggang una at sa ika-3 kwarter)
- Nagwakas ngayong taon:
- Mga alitan:
- Alitang Moro[1][2][3]
- Rebelyong komunista[1]
- Kampanya laban sa iligal na droga sa Pilipinas
- Politikal:
- Serye ng mga protesta sa bansa
- Agawan ng teritoryo sa Dagat Timog Tsina[4][5][6]
- Agawan sa Hilagang Borneo[7]
Kaganapan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Pambansa
[baguhin | baguhin ang wikitext]Enero
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Enero 12 – Sa unang malaking pagsabog buhat taóng 1977, nagbuga ang Bulkang Taal ng abo na may taas na nasa 10–15 kilometro (6.2–9.3 milya). Itinalaga ng Surian ng Pilipinas sa Bulkanolohiya at Sismolohiya ang alerto "lebel 4", indikasyon ng "nalalapít na mapanganib na pagsabog".[8][9][10]
- Enero 19 – Inanunsyo ng militar na naglunsad na sila ng mga operasyon ng paghanap at pagsagip para sa limang mangingisdang Indones na dinukot ng mga militanteng kasapi ng grupong Abu Sayyaf, na konektado sa Islamikong Estado ng Iraq at ng Lebante (ISIL), sa karagatan ng Malaysia noong nakaraang linggo sa Sabah.
Pebrero
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Pebrero 2 – Pandemya ng COVID-19 sa Pilipinas: Naiulat ng bansa ang unang kamatayan sa koronabirus sa labaa ng Tsina. Ang biktima ay isang turistang Tsino, nahawaan rin ng Streptococcus pneumoniae at influenza B, na dumating sa bansa kamakailan.
- Pebrero 10 – Naghain si Taga-usig Panlahat Jose Calida ng petisyong quo warranto laban sa ABS-CBN Corporation, pinakamalaking network ng midya sahimpapawid sa bansa, sa Kataas-taasang Hukuman. Kinondena ang pagkilos ng administrasyon ni Pangulo Duterte na kanselahin ang prangkisa.[11][12]
- Pebrero 11 – Ugnayang Pilipinas–Estados Unidos: Winakasan ni Pangulo Duterte ang Kasunduan sa Pagbisita ng mga Puwersa kasama ang Estados Unidos. Kinumpirma ni Kalihim ng Ugnayang Panlabas Teodoro Locsin Jr. na ang Embahada ng Estados Unidos, Maynila ay pormal nang sinabihan. Magiging epektibo ang pagwawakas matapos ang 180 araw.
Marso
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Marso 2 – Naganap ang sitwasyong pagbihag sa V-Mall sa Lungsod San Juan. Binihag ng salarin, na isang galít na guwardiya, ang nasa 60–70-katao at binaril at nasaktan ang isa pang guwardiya. Naresolba ang krisis matapos ang 10 oras, nang maaresto ang salarin kasunod ng opisyal na paghingi ng paumanhin at pagbitiw ng kanyang mga boss dahil sa alegasyon ng katiwalian.
- Marso 12 – Pandemya: Inanunsyo ni Pangulo Duterte ang "kuwarantenang pampamayanan" sa Kalakhang Maynila, nagpatupad ng mga paghigpit sa paglalakbay patungo at mula sa lugar.
- Marso 16 – Pandemya: Idineklara ni Pangulo Duterte ang "pinalawak na kuwarantenang pampamayanan" sa buong Luzon sa ikalawang araw ng na-kuwarantenang Kalakhang Maynila.
- Marso 25:
- Pandemya: Nilagdaan ni Pangulo Duterte ang batas na nagbibigay sa kanya ng tanging pansamantalang kapangyarihang direktahin ang operasyon ng mga pribadong ospital at hawakan ang pampublikong transportasyon.
- Inutos ng Partido Komunista ng Pilipinas ang Bagong Hukbong Bayan na magdaos ng tigil-putukan kasama ang mga puwersa ng pamahalaan; tugon sa naunáng panawagan ni Pangulo Duterte, gayundin sila'y kabilang sa mga sang-ayon sa panawagan ni Kalihim-Panlahat ng Nagkakaisang Bansa António Guterres para sa pandaigdigang tigil-putukan sa panahon ng pandemya ng koronabirus.[13][14][15] Ipinatupad ito mula Marso 26 at pinalawig hanggang Abril 30.[16][17]
- Marso 27 – Pandemya: Ipinasá ng bansa ang lehislasyong nagbibigay ng pang-emerhensiyang kapangyarihan kay Pangulo Duterte bilang bahagi ng kanilang kaparaanan upang harápin ang pandemya ng koronabirus.
- Marso 29 – Bumagsak sa kanyang pag-alis sa Paliparang Pandaigdig ng Ninoy Aquino sa Maynila ang isang jet na IAI Westwind, inupahan ng pamahalaan ng Pilipinas para sa isang medical evacuation flight patungong Paliparang Haneda sa Hapon. Nasawi lahat ng walo-ktaong lulan nito.
Abril
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Abril 7 – Pandemya; pinag-ibayong kuwarentenang pampamayanan sa Luzon: Pinalawig ni Pangulo Duterte ang lockdown at mga paraang kuwarentenang pantahanan sa Luzon hanggang Abril 30.
- Abril 14 – Pandemya: Inumpisahan ng Kagawaran ng Kalusugan ang pambuong-bansang programa ng "malawakang" testing ngunit inuna ang mga may kritikal na karamdaman at mga bulnerable.
- Abril 17 – Alitang Moro: Sa naiulat na pananambang ng mga militanteng Abu Sayyaf sa Sulu, napaslang ang 11 mga tropa ng Hukbong Katihan ng Pilipinas at nasugatan ang 14 pa.
Mayo
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Mayo 4–5 – Napasó ang prangkisa ng ABS-CBN, pinakamalaking network ng midya sa bansa, Mayo 4. Kinabukasan, nag-isyu ng kautusang pagpapahinto ang Pambansang Komisyon sa Telekomunikasyon sa mga operasyong pagsahimpapawid ng ABS-CBN nang mabigo ang Kongreso na ipanibago ang prangkisang ipinagkaloob noong 1995. Nagwakas ng pagsahimpapawid ang network ika-7:52 ng gabi, Pamantayang Oras ng Pilipinas. Ang huling panahong ipinahinto ang network ay sa pagka-deklara ng batas militar ni Pangulo Ferdinand Marcos.[18][19][20]
- Mayo 14 – Tumama sa kalupaan ng bansa ang Bagyong Ambo (Typhoon Vongfong). Apektado ang bahagi ng Visayas, nagdulot ito ng ₱1.57-bilyon pinsala.[21]
Hunyo
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hunyo 2 – Ugnayang Pilipinas–Estados Unidos: Sinuspindi ni Pangulo Duterte ng anim na buwan ang pagwawakas ng Kasunduan sa Pagbisita ng mg Puwersa ng dalawang bansa. Sinabi ni Kalihim ng Ugnayang Panlabas Teodoro Locsin Jr. na ang pasya ay dahil sa "politikal at iba pang mga pagpapaunlad sa rehiyon".
- Hunyo 7 – Inimbistigahan ng Kagawaran ng Katarungan ang paglaganap ng mga akawnt sa Facebook na may pekeng pagkakakilanlan na ginagamit ang mga pagkakakilanlan ng mga estudyante at mga mamamahayag na sangkot sa mga protesta laban sa pagkakapasá ng isang panukala kontra-terorismo.
- Hunyo 12 – Sa ika-122 anibersaryo ng kalayaan ng bansa mula sa Espanya, nagmartsa ang higit sanlibong tagawelga sa pangunahing kampus ng Unibersidad ng Pilipinas sa Maynila upang iprotesta ang kontrobersyal na panukala kontra-terorismo na ipinakilala ni Pangulo Duterte.
- Hunyo 15 – Napatunayan ng isang hukuman sa Maynila na nagkasala si Maria Ressa, punong ehekutibo (CEO) ng news site na Rappler, sa libelo ukol sa isang kuwento taóng 2012 na nag-uugnay sa isang negosyante sa iba't ibang mga krimen. Mahaharap siya sa anim na taóng pagkakakulong.
Hulyo
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hulyo 3 – Nilagdaan ni Pangulo Duterte bilang batas ang Batas Kontra-Terorismo, nagpawalang-bisa sa Batas sa Seguridad Pantao na nilagdaan taóng 2007.
- Hulyo 6:
- Higit 400-katao ang inilikas mula sa kanilang mga tahanan sa Lungsod Iloilo nang magdulot ang isang pagsabog sa isang power barge ay nagdulot ng pagtagas ng langis.
- Batas Kontra-Terorismo ng 2020: Naghain ng mga petisyon ang dalawang grupo ng mga abogado sa Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas upang kuwestiyunin ang pagka-konstitusyonal ng kamakaila'y batas kontra-terorismo. Sinabi ng oposisyong mambabatas Edcel Lagman, naghain ng isa sa mga petisyon, na ang "'di-tumpak at malabong mga depinisyon" ng naturang batas ay naglilikha sa pagpapatupad nito na madaling kapítan ng paglabag sa tiyak na mga Kalayaang sibil.
- Hulyo 10 – Kontrobersiya sa pagpapanibago ng prangkisa ng ABS-CBN: Bumóto ang Kapulungang Komite sa Lehislaturang Prangkisa, 70–11, tutol sa pagbibigay muli ng prangkisa sa ABS-CBN Corporation, pinakamalaking kumpanya ng midya sa bansa.[18][22][23][24]
Agosto
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Agosto 14:
- Alitang Moro: Isinuko ng pinuno ng Moro National Liberation Front Nur Misuari si Abduljihad Susukan, isang sub-commander ng militanteng grupong Abu Sayyaf na kaanib sa ISIL, sa Pambansang Pulisya ng Pilipinas sa Lungsod Davao, kasunod ng pagkasangkot ng hulí sa mga pagdukot at mga pamumugot sa bayan ng Roseller Lim at Pulo Samal noong 2015. Sumuko si Susukan kay Misuari noong Abril 2020.
- Sinuspindi ng Kalihim ng Edukasyon Leonor Briones ang umpisa ng taóng akademiko 2020–21 para sa mga paaralang primarya at sekondarya hanggang Oktubre 5 dahil sa patuloy pagtaas ng mga kaso sa bansa.
- Agosto 18 – Tinamaan ng 6.6-magnitude na lindol ang Cataingan, Masbate, na hindi babába sa isa-katao ang naiulat na nasawi.
- Agosto 20 – Ugnayang Pilipinas–Tsina; agawan ng teritoryo sa Dagat Timog Tsina; standoff sa Scarborough Shoal: Naghain ang Kagawaran ng Ugnayang Panlabas ng isang diplomatikong protesta kasama ang gobyerno ng Tsina dahil sa "iligal na pagkumpiska ng Tanod Baybayin ng Tsina sa mga payao (kagamitan sa pagsasama-sama ng mga isda) ng mga mangingisdang Pilipino sa Bajo de Masinloc noong Mayo."
- Agosto 24 – Alitang Moro: Pinasabog ng mga militanteng pinaniwalaang mga jihadist ng Abu Sayyaf ang dalawang mga bomba sa Jolo, Sulu, pumatay ng 14-katao at sumugat sa 75 pa. Nangyari ang una habang tumutulong ang mga tauhan ng hukbong katihan sa pagsasagawa ng mga makataong gawain sa COVID-19. Ang ikalawa ay ginawa ng isang babaeng tagabomba-patiwakal malapit sa Katedral ng Our Lady of Mount Carmel, na naunang binomba taóng 2019.
Setyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Setyembre 3 – Nasunog ang MT New Diamond sa karagatang malapit sa Sri Lanka, ikinasawi ng isang Pilipinong tripulante. Ang barkong nakarehistro sa Panama ay may kargang nasa 270,000 toneladang krudo.
- Setyembre 7 – Pinatawad ni Pangulo Duterte si Kawal Pandagat ng Estados Unidos Joseph Scott Pemberton sa pagpatay kay Jennifer Laude, isang transgender woman, taóng 2015. Ipinagtanggol niya ang pagkilos, aniya'y tinrato si Pembreton "nang hindi-patas" habang kinondena ng mga aktibista sa karapatang pantao ang pasya.
- Setyembre 13 – Pagpatay kay Jennifer Laude: Matapos patawarin ni Pangulo Duterte, pinabalik si Joseph Scott Pemberton sa Estados Unidos (US). Humingi ng paumanhin ang dáting Kawal Pandagat ng US sa pamilya ng biktima at pinasalamatan ang pangulo sa kapatawaran.
- Setyembre 21 – Epekto ng pandemya sa pandaigdigang ugnayan: Tinanggal ni Pangulo Duterte ang moratoryo sa mga Pilipinong propesyonal sa kalusugan upang makapagtrabaho sa ibang bansa habang may pandemya.
Oktubre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Oktubre 6 – Ugnayang Indonesya–Pilipinas: Naiulat na nadetine ang dalawang bangkang pangisda mula sa bansa, may lulang 21 mga tripulante, sa eksklusibong sonang ekonomiko ng Indonesya.
- Oktubre 12 – Krisis sa liderato sa Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas: Hinalal ng mayorya ng mga kasapi ng Kapulungan ng mga Kinatawan si Lord Allan Velasco bilang Ispiker, nagpaalis sa kasalukuyang nakaupóng si Alan Peter Cayetano sa gitna ng mga alitang politikal dahil sa pagka-Ispiker sa labas ng Session Hall Hugnayan ng Batasang Pambansa. Idineklara ni Cayetano ang pagkahalal kay Velasco na "iligal" at ipinatutulóy niyang siya ang Ispiker.
- Oktubre 25–26 – Tumama ang Bagyong Quinta (Typhoon Molave) sa kalupaan ng Albay at hinagupit ang Quezon, Marinduque, at Oriental Mindoro. Nagdulot ito ng ₱4.22-bilyon pinsala.[21]
- Oktubre 31 – Tumama ang Bagyong Rolly (Supertyphoon Goni) bilang bagyong kategorya 5, pinakamalakas sa daigdig sa taóng ito. Apektado ang Luzon, partikular ang Catanduanes at Albay, at Silangang Visayas; umabot ang pinsala nito sa ₱17.9-bilyon, 25-katao ang nasawi.[21][25][26]
Nobyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Nobyembre 11 – Ugnayang Pilipinas–Estados Unidos: Inanunsyo ni Kalihim ng Ugnayang Panlabas Teodoro Locsin Jr. ang pasya ng pamahalaan na suspindihin ang pagwawakas ng Kasunduan sa Pagbisita ng mga Puwersa kasama ang Estados Unidos ng hindi-babába sa anim pang buwan.
- Nobyembre 12 – Tumama ang Bagyong Ulysses (Typhoon Vamco) sa kalupaan ng Luzon; nagdulot ng pagbaha sa bahagi ng kapuluan partikular sa Lungsod Marikina sa Kalakhang Maynila, at sa pinaka-apektadong mga lalawigan ng Cagayan at Isabela na ang pangunahing dahilan ay mga tubig-baha mula sa Saplad ng Magat. Apektado ang halos buong Luzon; umabot ang pinsala nito sa ₱20.3-bilyon, 101-katao ang nasawi.[21][27]
Disyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Disyembre 2 – Pandemya: Nag-isyu si Pangulo Duterte ng isang atas tagapagpaganap na nagbibigay sa Food and Drug Administration ng isang emergency use authorization sa mga gamot at mga bakuna sa COVID-19.
- Disyembre 15:
- Pandemya: Inobliga ng Inter-Agency Task Force for the Management of Emerging Infectious Diseases ang pagsusuot ng isang "buong" panangga sa mukha dagdag sa pagsusuot ng pantakip sa mukha kapag lalabas. Noon ay sapilitan ang panangga sa mukha sa mga saradong lugar.
- Kampanya laban sa iligal na droga sa Pilipinas: Sinabi ng International Criminal Court na mayroon na silang katibayang may ginawang krimen kontra-humanidad sa digmaan kontra-droga ni Pangulo Duterte.
- Disyembre 16 – Isang lalaking naaresto sa bansa noong Hulyo 2019 ay isinakdal ng mga prosekyutor pederal sa New York sa pagbabalak na magsagawa ng pag-atake sa Estados Unidos na istilong 9/11. Ang salarin ay hinalang inutusan ng teroristang samahang al-Shabaab upang pumasok sa isang flight school sa bansa at magsaliksik kung paano i-hijack ng isang komersyal na eroplano.
- Disyembre 20 – Napatay ng isang opisyal ng pulisya na wala sa duty ang dalawang hindi-armadong mga kapitbahay sa Paniqui, Tarlac, nang mamaril sa kanila kasunod ng isang alitan. Ilang oras mamaya'y kumalat sa hatirang pangmadla ang nakunang insidente at nagdulot ng buong-bansa na mga protesta laban sa brutalidad ng kapulisan at kawalang-hustisya.
Kalakalan
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Agosto 6 – Epekto ng pandemya: Bumagsak ang ekonomiya ng bansa sa resesyon sa unang pagkakataon sa loob ng 29 taon matapos lumiit ang ekonomiya ng 16.5% sa ikalawang kwarter kumpara sa parehong panahon nakaraang taon, ang pinakamalaking pagbagsak sa datos ng pamahalaan sa pangkwarter na GDP buhat 1981.
- Setyembre 11 – Epekto ng pandemya sa ekonomiya: Nilagdaan ni Pangulo Duterte bilang batas ang Batas Bayanihan to Recover as One, isang ₱165.5-bilyong (US$3.4-B) stimulus package na magpapalawig sa Batas Bayanihan to Heal as One.
Mga sakuna at aksidente
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Bagyo
Bukod sa apat na mga bagyong may masamang idinulot sa bansa,[21] may mga naitala rin bagama't hindi kasintindi ng mga naunang binanggit.
- Disyembre 20 – Tumama ang Bagyong Vicky (Tropical Storm Krovanh) sa kalupaan ng bansa, nagdulot ng pagkasawi ng hindi-babába sa walo-katao at sapilitang paglikas sa nasa 10,000 pa.
- Kalusugan
- African swine fever: Mula Pebrero hanggang Marso, may mga naitalang kaso nito sa mga rehiyon ng Davao at Calabarzon, gayundin ang mga unang naitalang kaso nito sa mga rehiyon ng Lambak ng Cagayan at Bikol.
- Trangkasong pang-ibon: Marso 16, naitala ito sa Jaen, Nueva Ecija, mahigit 1,500 mga quail ang nagpositibo. Hulyo 29, kasunod itong naitala sa San Luis, Pampanga, mahigit 38,000 mga manok ang papatayin.
- Marso
- Marso 4 - Ang aktres ng ABS-CBN na si Kim Chiu at ang kanyang mga kasama ay hindi nasugatan matapos ang 2 gunmen na sakay ng isang motorsiklo na nagpaputok sa kanyang van sa Quezon City.
- Abril
- Abril 17 – Ang Korte Suprema ay nagsagawa ng isang espesyal na sesyon sa en banc, ang unang ginawa sa online sa 119 na taong kasaysayan habang ang hudikatura ay naghahangad na harapin ang mga kagyat na usapin sa gitna ng isang pag-lock ng Luzon na ipinataw upang matigil ang pagkalat ng sakit na coronavirus 2019 (COVID -19).
- Abril 21 - Si "Winston Ragos", isang dating koronel ng Philippine Army at bayani ng krisis sa 2017 Marawi, ay binaril ng pulis na si Master Sergeant Daniel Florendo Jr, dahil sa umano’y pagtatangka na humila ng baril sa mga pulis sa checkpoint sa Quezon City.
Kronolihiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Abril 6 — Ang Diwata-1, ang unang micro-satellite ng Pilipinas para sa pagmamasid sa siyentipikong lupa na itinayo ng mga siyentipiko ng Pilipino, ay pormal na na-decommission pagkatapos muling ipasok ang kapaligiran ng Earth.
Politika at Halalan
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hulyo 27 - Nagbigay ng Talumpati sa Kalagayan ng Bansa ang Pangulo ng Pilipinas na si Rodrigo Duterte sa Kongreso ng Pilipinas. Ito ang kanyang ikalimang Talumpati sa Kongreso.
Batas at Krimen
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Mayo 3 - Ang dating senador na si Jinggoy Estrada ay naaresto sa San Juan, dahil sa umano’y paglabag sa mga alituntunin sa pinahusay na quarantine ng komunidad
- Hunyo 28 - Si Jang Lucero ay tubong Calamba, Laguna ay natagpuang patay sa kanyang sasakyan habang binabaybay ang Bucal Bypass Road, nagtamo siya ng 52 tadtad na saksak, Sinabi ni Capt. Mary Ann Torres, hepe ng tanggapan ng publikong impormasyon ng Calabarzon, Na si Belarmino ay saksi bilang "mastermind" sa pagpatay kay Lucero. ngunit si Annshiela ay pinalaya kalaunan ng mga pulis sa hindi matibay na ebidensya.
- Hulyo 8 – Sinabi ng Pangulo ng Pilipinas na si Rodrigo Duterte na ilalantad niya bilang huwad ang nahatulan ng cyberlibel at mamamahayag ng Rappler na si Maria Ressa.
- Hulyo 30 - Si Wesley Barayuga, ang board secretary ng Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO), ay binaril at napatay sa Mandaluyong City.
- Agosto 17 - Si Zara Alvarez, isang miyembro ng paralegal para sa grupong tagapagbantay ng karapatang pantao na Karapatan, na kabilang sa na-tag na "terorista" sa kasong proscription ng Department of Justice na inihain noong 2018, ay binaril at napatay sa Bacolod City.
Negosyo at ekonomiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Abril 17 – Ang Socioeconomic Planning Secretary Ernesto Pernia ay inihayag ang kanyang pagbibitiw sa kanyang post sa Gabinete at mula sa kalmado ng ahensya ng pagpaplano ng estado Pambansang Pangkabuhayan at Pagpapaunlad ng Pambansa (NEDA).
Sining at Kalinangan
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hunyo 3:
- Kinumpirma ng Kagawaran ng Hustisya sa pagdinig ng joint joint committee ng House, na ang chairman ng ABS-CBN na sina emeritus Eugenio "Gabby" Lopez III ay isang mamamayang Pilipino mula sa kapanganakan mula pa noong 2001.
- Si Mohamad Sangki, isang pangunahing testigo sa Maguindanao massacre case trial ay nasugatan sa isang ambush insidente sa South Cotabato.
- Naboto ang 173-31-29, inaprubahan ng Kamara ng mga Kinatawan ang HB No. 6875 o Anti-Terrorism Act.
Internasyonal na relasyon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Libangan at Kultura
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hunyo 15 - Ang hotel ng Marco Polo Davao ay titigil ito sa pagpapatakbo ng hotel.
Palakasan
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Marso 12 - Ang mga pangunahing liga ng sports sa buong bansa ay nagpapahayag ng isang pansamantalang pagsuspinde o pagtatapos ng pag-play sa isang pagtatangka upang mapabagal ang pagkalat ng coronavirus
- Marso 19 - Opisyal na tinapos ng NCAA Season 95, dahil sa pandemya ng coronavirus.
- Abril 7 - Nagpasya ang Lupon ng UAAP na kanselahin ang Season 82, kasunod ng pagpapalawak ng pinahusay na quarantine ng komunidad sa gitna ng pandonyang coronavirus.
- Abril 29 - Inihayag ng Philippine Sports Commission (PSC) ang pagkansela ng lahat ng mga kaganapan sa palakasan hanggang Disyembre 2020, sa gitna ng banta ng coronavirus disease 2019 (COVID-19)
- Mayo 5 - Inihayag ng Department of Education (DepEd) ang pagsuspinde sa taunang interschool sports tournament na Palarong Pambansa at iba pang mga kaganapan na nakakakuha ng malaking tao bilang pag-iingat laban sa pagkalat ng bagong coronavirus disease (COVID-19). [28]
Iba pang mga kaganapan
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Ang Bicol International Airport sa Daraga, Albay ay magbubukas.
Mga Paggunita
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa karagdagan, inoobserbahan ng maraming lugar ang mga lokal na pista opisyal, tulad ng pagkakatatag ng kanilang bayan. Ito rin ay espesyal na araw.
- Enero 1 – Unang Araw ng Bagong Taon
- Enero 23 - Unang Republika ng Pilipinas
- Enero 25 – Bagong Taong Tsino, unang araw ng unang buwang lunar sa Kalendaryong Tsino.
- Pebrero 25 – Rebolusyong EDSA ng 1986
- Abril 9 – Araw ng Kagitingan at Huwebes Santo
- Abril 10 - Biyernes Santo
- Abril 11 - Sabado de Gloria
- Abril 27 – Araw ni Lapu-Lapu
- Mayo 1 – Araw ng Paggawa
- Mayo 24 – Eid al-Fitr, Pista ng Pagtatapos ng Ramadan
- Hunyo 12 – Araw ng Kalayaan
- Hulyo 31 – Eid'l Adha, Pista ng Pag-aalay
- Agosto 21 – Araw ni Ninoy Aquino
- Agosto 26 – Araw ng mga Bayani
- Oktubre 31 – Special non-working holiday
- Nobyembre 1 – Araw ng mga Patay
- Nobyembre 30 – Araw ni Bonifacio
- Disyembre 8 - Imakulada Konsepsiyon
- Disyembre 25 – Araw ng Pasko
- Disyembre 30 – Araw ni Rizal
- Disyembre 31 – Huling araw ng taon (Sa pagdiriwang ng Bagong Taon)
Kamatayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Enero–Marso
[baguhin | baguhin ang wikitext]Enero
- Enero 3 – Ninez Cacho–Olivares, mamamahayag
- Enero 9 – Iñaki Vicente (edad 65), dáting manlalaro ng putbol
- Enero 11 – Gani Esmali, bise alkalde ng Baliguian, Zamboanga del Norte
- Enero 18 – Dennis Garcia (edad 69), orihinal na kasapi at bahista ng bándang Hotdog[29][30]
- Enero 25 – Ben-Hur Villanueva, iskultor
Pebrero
- Pebrero 4 – Fernando Suarez (ipinanganak 1967), paring Katoliko
- February 5 – Delfin Castro
- Pebrero 10 – Abdulwahab Sabal, alkalde ng Sultan Sumagka, Maguindanao
Marso
- Marso – Liberty Ilagan (edad 76), aktres
- Marso 19 – Joey Bautista, mang-aawit ng bándang Mulatto
- Marso 21 – Aileen Baviera, siyentista politikal[29]
- Marso 23 – Alan Ortiz, eksperto sa ugnayang pandaigdig
- Marso 25 – Aric del Rosario (edad 80), tagasánay ng basketbol
- Marso 26
- Marso 30 – Arianne Caoili (edad 33), manlalaro ng ahedres
Abril–Hunyo
[baguhin | baguhin ang wikitext]Abril
- Abril 2 (sa Lebanon) – Bernardita Catalla (edad 62), embahador ng Pilipinas sa Lebanon[32]
- Abril 4 – Luis Eduardo Aute
- Abril 5 – Jun Factoran, dáting kalihim ng Kapaligiran at Likas na Yaman
- Abril 7 – Domingo Villanueva (edad 55), Olimpiyanong siklista
- Abril 9 (sa Estados Unidos) – Leila Benitez–McCollum (edad 89), personalidad sa telebisyon at radyo[33][30]
- Abril 13 – Vicente Magsaysay (ipinanganak 1940), dating gobernador ng Zambales
- Abril 15 – Alfonso Marquez (ipinanganak 1938), Olimpiyanong basketbolista
- Abril 20 – Heherson Alvarez (ipinanganak 1939), dáting senador[29]
- Abril 27 – Ramon Jimenez Jr., dating Kalihim ng Turismo
- Abril 30 – Bong Osorio, advertising and PR leader
- Salvador Andrada (edad 83), dáting komisyoner ng Komisyon sa Palakasan ng Pilipinas
- Gene Poliarco (edad 77), batikang tagapamagitan ng ahedres
Mayo
- Mayo 1 – Gilbert Luis Centina III, paring Katoliko
- Mayo 7 – Peque Gallaga (edad 76), direktor pampelikula[29][30]
- Mayo 10 – Sonny Parsons (ipinanganak 1958), aktor at mang-aawit ng grupong Hagibis[29]
- Mayo 14 – Tessie Aquino–Oreta, dáting senador[29]
- Bea Luna (edad 16), manlalalaro ng putbol
Hunyo
- Hunyo 8 – Ollie Ongtawco (ipinanganak 1941), manlalaro ng bowling
- Hunyo 10 – Anita Linda (ipinanganak 1924), batikang aktres[29][30][31]
- Hunyo 12 – Perfecto Yasay Jr. (ipinanganak 1947), diplomatiko;[29] kalihim na Kagawaran ng Ugnayang Panlabas (2016-2017)
- Hunyo 13 – Nic Jorge (edad 78), dáting tagasánay ng basketbol
- Hunyo 15 – Lilia Dizon (edad 92), batikang aktres[29]
- Hunyo 16 – Eduardo Cojuangco Jr. (ipinanganak 1935), politiko at negosyante[29]
- Hunyo 22 – Jesus Dosado, dáting arsobispo sa Ozamiz
- Hunyo 26 – Ramon Revilla Sr. (ipinanganak 1927), senador (1992–2004) at batikang aktor[29][30][31]
- Hunyo 27 – Antonio Cuenco, dáting kinatawan
- Junel Mendiola (edad 45), dáting manlalaro ng basketbol
Hulyo–Setyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]Hulyo
- Hulyo 13 – Kim Idol (edad 41), aktor-komedyante[30]
- Hulyo 14 – Susan Quimpo
- Hulyo 15 – Mateo Caparas, nag-iisang naging pinuno ng Rotary International lawyer
- Hulyo 18:
- Jaybee Sebastian, nahatulang may-sala
- Manuel C. Sobreviñas, obispong Katoliko
- Hulyo 22 – Chito Soganub, paring nakaligtas sa pagkubkob sa Marawi
- Hulyo 23 – Tomas Joson III, politiko sa Nueva Ecija
- Hulyo – Brian Tenorio (edad 42), kilalang tagadisenyo
Agosto
- Agosto 1 – Resurreccion Borra, dáting komisyoner pangahalalan
- Agosto 4 – Eddie Ilarde (edad 85), brodkaster at senador (1971–1972)[29]
- Agosto 8 – Alfredo Lim, dáting senador[29]
- Agosto 10 – Neil Ocampo, brodkaster sa radyo[29]
- Agosto 11 – Sixto Brillantes, dating pinuno ng Komisyon sa Halalan[29]
- Agosto 16 – Emman Nimendez (edad 27), kilalang vlogger sa YouTube[29][30]
- Agosto 17 – Zara Alvarez, aktibista
- Agosto 26 – Oscar Cruz, dáting Katolikong arsobispo[29]
- Agosto 27 – Gilda Cordero-Fernando
- Ronald Dulay (edad 48), batikang tagasánay at manlalaro ng balibol
Setyembre
- Setyembre 4 – Lloyd Cadena (ipinanganak 1993), kilalang vlogger sa YouTube[29][30][31]
- Ardot Parojinog, dating konsehal ng Lungsod Ozamiz
- Setyembre 5 – Orlando Bauzon (edad 75), Olimpiyanong basketbolista
- Setyembre 7 – Marichu Vera-Perez Maceda (edad 77), tagagawa ng pelikula[29]
- Setyembre 8 – Bernardita Ramos, kinatawan ng Sorsogon
- Setyembre 9 – Arnulfo Fuentebella, dáting Ispiker ng Kapulungan[29]
- Setyembre 14 – Cynthia Barker, kauna-unahang babaeng Pilipinong alkalde sa Inglatera
Oktubre–Disyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]Oktubre
- Oktubre 12 – Ameurfina Melencio-Herrera, dating mahistrado
- Oktubre 17 – Yusop Jikiri, pinuno ng Moro National Liberation Front
- Oktubre 18 – Jose Melo, dáting pinuno ng Komisyon sa Halalan
- Oktubre 24 (PST; sa Estados Unidos) – Al Quinn (edad 86), batikang direktor pantelebisyon at koreograpo
- Oktubre 30 – Madam Auring (ipinanganak 1940), kilalang manghuhula[29][31]
Nobyembre
- Nobyembre 10 – Mila del Sol (edad 97), batikang aktres pampelikula[29][30]
- Nobyembre 16 – Raul del Mar, kinatawan ng Lungsod Cebu
- Nobyembre 20 – Ricky Velasco, brodkaster sa radyo[29]
- Rudy del Rosario (edad 51), manlalaro ng putbol
- Nobyembre 21 – Vangie de Jesus (edad 68), manlalaro ng balibol
- Nobyembre 26 – Jamir Garcia (edad 42), bokalista ng bándang Slapshock[29][30]
- Nobyembre 29 – April Boy Regino (edad 59), mang-aawit at manunulat ng kanta[29][30][31]
Disyembre
- Disyembre (inanunsyo) – Jeffrey Rogador (edad 42), tagadisenyo pangmoda[34]
- Disyembre 16 – Edgar Quizon (edad 63), aktor[30]
- Disyembre 17 – Freddie Santos (edad 64), direktor panteatro
- Disyembre 21 – Mark Joseph, dáting aktor
- Disyembre 24 – Benhur Salimbangon, kinatawan ng Cebu
- Disyembre 29 – Amelia Lapeña–Bonifacio (edad 90), Pambansang Alagad ng Sining sa Teatro
- Sudan Daniel (edad 33), manlalaro ng basketbol
- Teddyvic Melendres (edad 60), batikang mamamahayag pampalakasan
Tingnan din
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga pangkalahatang ideya ng bansa
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Pilipinas
- Kasaysayan ng Pilipinas
- Kasaysayan ng modernong Pilipinas
- Balangkas ng Pilipinas
- Pamahalaan ng Pilipinas
- Politika ng Pilipinas
- Mga Taon sa Pilipinas
- Timeline ng kasaysayan ng Pilipinas
Kaugnay na mga timeline para sa kasalukuyang panahon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga panlabas na kawing
[baguhin | baguhin ang wikitext]- "2020 Yearender: Taon ng pandemya, sakuna, at kontrobersiya". ABS-CBN News. 2020-12-28. Nakuha noong 2023-01-07.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link)
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 Institute of Peace and Conflict Studies (2021-04-28). "Terrorism in the Philippines in 2020". ReliefWeb. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Scout ranger, 2 ASG bandits killed in Patikul encounter". Manila Bulletin. 2020-08-30.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Kidnapped Indon fisherman killed in Sulu". The Manila Times. 2020-10-01. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2023-01-14. Nakuha noong 2023-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Philippines' Duterte says cannot confront China over maritime claims". Reuters. 2020-07-27.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Duterte trots out tired tropes in key speech". Asia Times. 2020-07-27.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "France, Germany, UK recognize PH win vs. China in South China Sea row". CNN Philippines. 2020-09-18. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2022-04-06. Nakuha noong 2023-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Malaysia, Philippines in war of words over Sabah claim". Al Jazeera. 2020-07-30.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Alert Level 4 raised over Taal Volcano". GMA News. Enero 12, 2020. Nakuha noong Enero 12, 2020.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "An Ash-Damaged Island in the Philippines". NASA Earth Observatory. 2020. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "TIMELINE: Taal Volcano's January 2020 eruption". Rappler. 2020-01-16. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Timeline: ABS-CBN franchise renewal". ABS-CBN News. 2020-02-23. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Timeline: Will ABS-CBN get a new broadcast franchise?". ABS-CBN News. 2020-05-04. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Philippine rebels declare cease-fire to heed UN chief's call". Yahoo! News. Associated Press. 2020-03-25. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "CPP-NPA declares ceasefire after U.N. call for peace amid coronavirus pandemic". Rappler. 2020-03-25. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ International Crisis Group (2020-06-16). "What's Happened to the UN Secretary-General's COVID-19 Ceasefire Call?". ReliefWeb. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Reds extend unilateral truce until April 30". MindaNews. 2020-04-17. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "CPP ends ceasefire tonight, orders NPA to resume offensive posture". CNN Philippines. 2020-04-30. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2022-12-27. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 18.0 18.1 "Fast facts: TV networks' franchise expiry dates". Rappler. 2020-07-26. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "ABS-CBN franchise expires May 4". CNN Philippines. 2020-05-04. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2022-03-08. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "ABS-CBN ordered to cease operations due to expired franchise". GMA News. 2020-05-05. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 21.0 21.1 21.2 21.3 21.4 "Pagasa 'retires' names given to previous devastating typhoons". Inquirer.net. 2021-01-27. Nakuha noong 2022-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Philippine Congress Officially Shuts Down Leading Broadcaster". The New York Times. 2020-07-10. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Philippine lawmakers vote against renewal of top broadcaster ABS-CBN". EuroNews. 2020-07-10. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "List of lawmakers who voted for and against ABS-CBN franchise renewal". Philstar.com. 2020-07-10. Nakuha noong 2022-01-15.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Death toll due to Rolly rises to 25". CNN Philippines. 2020-11-09. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2023-01-14. Nakuha noong 2023-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Super Typhoons Goni and Typhoons Molave and Vamco". Center for Disaster Philanthropy. 2020. Nakuha noong 2023-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Death count from 'Ulysses' rises to over 100, damage now at P20 billion". Philstar.com. 2020-12-20. Nakuha noong 2023-01-14.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ ""DepEd suspends Palarong Pambansa, other crowd-drawing events"". ABS-CBN News. Mayo 5, 2020. Nakuha noong Mayo 5, 2020.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 29.00 29.01 29.02 29.03 29.04 29.05 29.06 29.07 29.08 29.09 29.10 29.11 29.12 29.13 29.14 29.15 29.16 29.17 29.18 29.19 29.20 29.21 29.22 29.23 29.24 29.25 "2020 Yearender: In Memoriam". ABS-CBN News. 2020-12-30. Nakuha noong 2023-01-17.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 30.00 30.01 30.02 30.03 30.04 30.05 30.06 30.07 30.08 30.09 30.10 30.11 30.12 "Celebrities and personalities who passed away in 2020". GMA News. 2020-12-28. Nakuha noong 2022-01-17.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 31.0 31.1 31.2 31.3 31.4 31.5 "In loving memory: Famous personalities who died in the past 5 years". Star Cinema. ABS-CBN. 2021-11-15. Nakuha noong 2022-01-17.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Philippines ambassador to Lebanon dies from coronavirus complications". The New Arab. 2020-05-20.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Legendary radio and TV personality Leila Benitez-McCollum dies of COVID-19". GMA News. 2020-04-10.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Filipino designer Jeffrey Rogador passes away at 42". GMA News. 2020-12-01.
{{cite news}}
: CS1 maint: date auto-translated (link)
Ang lathalaing ito na tungkol sa Taon at Pilipinas ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.