Araw ng Ama
| Araw ng Ama | |
|---|---|
 Ang Paternal Advice, na ipininta ni Josephus Laurentius Dyckmans | |
| Ipinagdiriwang ng | 112+ mga bansa |
| Uri | Buong mundo |
| Kahalagahan | Ipinaparangal ang mga ama at ang paternidad |
| Petsa | Nag-iiba sa bawat bansa |
| Dalas | Taon-taon |
| Kaugnay sa | |
Ang Araw ng Ama ay isang araw na inilaan para sa paggalang sa ama, gayundin sa pagiging ama, ang mga ugnayan ng ama, at impluwensya ng mga ama sa lipunan. Ang "Araw ng Mga Ama" ay umaakma sa mga katulad na pagdiriwang na nagpaparangal sa mga miyembro ng pamilya, gaya ng Araw ng mga Ina at, sa ilang bansa, Araw ng Mga Kapatid, at Araw ng mga Lola. Ang araw ay ginaganap sa iba't ibang petsa sa buong mundo, at ang iba't ibang rehiyon ay nagpapanatili ng kanilang sariling mga tradisyon ng paggalang sa pagiging ama.
Sa mga Katolikong bansa sa Europa, ito ay ipinagdiriwang noong ika-19 ng Marso bilang Araw ni San Jose mula noong Gitnang Kapanahunan. Sa Estados Unidos, ang Father's Day ay itinatag sa estado ng Washington ni Sonora Smart Dodd noong 1910.[1][2][3] Ang Araw ng Ama ay isang kinikilalang pampublikong holiday sa Lithuania at ilang bahagi ng Espanya at itinuring na ganoon sa Italya hanggang 1977. Ito ay isang pambansang holiday sa Estonya, Samoa, at kapareho sa Timog Korea, kung saan ito ay ipinagdiriwang bilang Araw ng mga Magulang.
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa loob ng maraming siglo, itinalaga ng Simbahang Ortodokso ng Silangan ang ikalawang Linggo bago ang kapanganakan ni Jesus bilang Linggo ng mga Ninuno upang gunitain ang mga ninuno ni Kristo ayon sa laman, simula kay Adan at bigyang-diin ang patriyarkang si Abraham, kung saan sinabi ng Diyos, "Sa pamamagitan ng iyong lahi, pagpapalain ang lahat ng bansa sa daigdig" (Genesis 12:3, 22:18).
Maaaring mahulog ang kapistahan na ito sa pagitan ng Disyembre 11 at 17.[4] Kasama sa pistahang ito ang mga ninuno ni Maria, ina ni Hesus at ang iba't ibang propeta.
Ang isang nakagawiang araw para sa pagdiriwang ng pagiging ama sa Katolikong Europa ay kilala noong hindi bababa sa 1508. Karaniwan itong ipinagdiriwang tuwing ika-19 ng Marso, bilang araw ng kapistahan ni San Jose, na tinutukoy bilang ang makaamang Nutritor Domini ("Nourisher of the Lord") sa Katolisismo at "ang pinaniniwalaang ama ni Hesus" sa tradisyon ng timog Europa. Ang pagdiriwang na ito ay dinala sa mga Kaamerikahan ng mga Espanyol at Portuges. Ang Simbahang Katoliko ay aktibong sumuporta sa kaugalian ng isang pagdiriwang ng pagiging ama sa Araw ni San Jose mula sa alinman sa mga huling taon ng ika-14 na siglo o mula sa unang bahagi ng ika-15 siglo,[5] na tila sa inisyatiba ng mga Pransiskano.
Sa Koptikong Ortodoksong Simbahan, ang pagdiriwang ng pagiging ama ay ginaganap din sa Araw ni San Jose, ngunit ang mga Koptiko ay ipinagdiriwang ito noong ika-20 ng Hulyo. Ang pagdiriwang ng mga Koptiko ay maaaring itinayo noong ikalimang siglo. [5]
Sa Estados Unidos, kung ipagdiriwang ang araw na ito sa buong bansa o hindi ay nasa usapan. Noong 1908, iminungkahi ni Grace Golden Clayton ang araw para parangalan ang mga lalaking namatay sa isang aksidente sa pagmimina sa Amerika. Bagama't hindi ito tinanggap noon, noong 1909 si Sonora Smart Dodd, na kasama ng kanyang limang kapatid na lalaki ay pinalaki ng kanyang ama lamang, pagkatapos dumalo sa Araw ng mga Ina sa isang simbahan, ay nakumbinsi ang Asosasyon ng mga Ministro ng Spokane na ipagdiwang ang Araw ng Ama sa buong bansa. [6]
Bilang karagdagan sa Father's Day, ang Pandaigdigang Araw ng mga Lalaki ay ipinagdiriwang sa maraming bansa tuwing ika-19 ng Nobyembre bilang parangal sa mga lalaki.[7]
Pagbaybay
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa Ingles, ang "Araw ng Ama" ay binabaybay bilang isang singular na pagmamay-aring salita (Father's Day) kasunod ng hulma na itinatag ng hinalinhan nito, ang Araw ng mga Ina (Mother's Day). Noong 1912, nilagyan ng trademark ni Anna Jarvis ang pariralang "Ikalawang Linggo ng Mayo, Araw ng mga Ina, Anna Jarvis, Tagapagtatag."[8] Partikular na binanggit ni Jarvis na ang "Ina" ay dapat "maging isang pang-isahan na nagmamay-ari, para igalang ng bawat pamilya ang sarili nitong ina, hindi isang pangmaramihang pagmamay-aring salita na ginugunita ang lahat ng mga ina sa mundo."
- ↑ Gilbert, Daniel (11 June 2006). "Does Fatherhood Make You Happy?". Time.
- ↑ "Father's Day". Melrosemirror.media.mit.edu. Inarkibo mula sa orihinal noong 6 August 2011. Nakuha noong 18 June 2012.
- ↑ "Sonora Louise Smart Dodd" (PDF). Spokane Regional Convention & Visitor Bureau. 19 February 2010. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 12 August 2016. Nakuha noong 22 August 2016.
- ↑ Orthodox Christian.
- ↑ 5.0 5.1 Emily, Jan (20 June 2015). "For Father's Day, 15 Images of Awesome Dads". National Geographic. Inarkibo mula sa orihinal noong 20 June 2015.
- ↑ "Meet Sonora Smart Dodd, the woman who started the tradition of Father's Day". The Economic Times. 18 June 2017. Nakuha noong 20 June 2020.
- ↑ "International Men's Day: Here are the top 5 diet, health and fitness tips for men". Times Now. 19 November 2018. Nakuha noong 20 June 2020.
- ↑ Ang footnote 51 sa LaRossa, Ralph (1997). The Modernization of Fatherhood: A Social and Political History. University of Chicago Press. p. 272. ISBN 978-0226469041. Retrieved 28 April 2016. Technically, at least, Mother's Day was 'owned' by Jarvis. She managed not only to incorporate the Mother's Day International Association but also to register 'Second Sunday in May, Mother's Day, Anna Jarvis, Founder,' as the organization's trademark.