Tingnan ang wikitext ng Bangus

{{Taxobox
| name = Bangus
| image = milkfish.jpg
| regnum = [[Animalia]]
| ordo = [[Gonorynchiformes]]
| familia = '''Chanidae'''
| subfamilia = '''Chaninae'''
| genus = '''''Chanos'''''
| genus_authority = [[Bernard Germain Étienne de la Ville, Comte de Lacépède|Lacépède]], 1803
| species = '''''C. chanos'''''
| binomial = ''Chanos chanos''
| binomial_authority = ([[Peter Forsskål|Forsskål]], 1775)
}}
[[Talaksan:3742Bangus_textures_42.jpg|thumb|Isdang bangus na hawak ng isang tao]]
Ang '''bangus''' (''milkfish''), '''bangos''', o ''Chanos chanos'' ay isang [[uri]] ng [[isda]]ng [[tinik|matinik]] o [[buto|mabuto]] subalit nakakain.<ref name="TE">[[English, Leo James]]. ''Diksyunaryong Tagalog-Ingles'', Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, ipinamamahagi ng ''National Book Store'', may 1583 na mga dahon, {{ISBN|971910550X}}</ref>  Isang mahalagang pagkaing [[isda]] ang mga ito, na nagmula sa [[Timog-Silangang Asya]].  Ito ang kaisa-isang nabubuhay na [[uri]] na nasa [[pamilya (biyolohiya)|pamilya]]ng ''Chanidae''.  Sinasabing may pitong mga uri na kabilang sa limang karagdagang [[sari]] ang [[ekstinto|nawala]] na sa mundo.

==Paglalarawan==
Pangkaraniwang magkatulad ang magkabilang gilid at may hugis na naangkop sa mabilisang paglangoy ang pangangatawan ng bangus.  Mayroon din itong pinalikpikang buntot na may dalawang sanga at sapat na laki.  Lumalaki ang mga ito hanggang sa 1.7 metro at pangkaraniwang nasa 1 metro ang haba.  Wala silang mga ngipin at kadalasang kumakain lamang ng [[alga]] at mga [[imbertebrado]].  Ang lasa ng bangus ay katulad ng sa ''[[Coregonus]]'' (''whitefish'').<ref name=Lacquian>{{cite-Lacquian|Bangus}}</ref>

==Saan matatagpuan==
Namumuhay sila sa [[Karagatang Indiya]] at sa kahabaan ng [[Karagatang Pasipiko]], na nagkukumpul-kumpol sa paligid ng mga [[dalampasigan]] at mga mabato at mabuhanging anyo ng tubig na malapit sa mga [[pulo|kapuluan]].  Nabubuhay ang mga [[punla]] o [[semilya]] (maliliit na isda) sa dagat sa loob ng dalawa hanggang tatlong linggo, at pagkatapos ay nangingibang pook patungo sa mga latian na may mga [[bakawan]], sa mga bukana ng mga [[kailugan]] (estuwaryo), at kung minsan sa mga [[laguna]] din.  Nagbabalik sila sa karagatan para tuluyang magsilaki at magkaroon ng kakayahang magparami ng lahi.

Kinakalap ang mga maliliit na bangus mula sa mga ilog at pinalalaki sa mga lawa (palaisdaan) kung saan mabilisan silang lumalaki at pagkatapos ipinagbibiling sariwa, pinalamig, nakadelata, o [[tinapa|pinausukan]].

Tinatawag na '''sabalo''' o '''lulukso'''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Sabalo, lulukso}}</ref> ang mga babaeng bangus na nangingitlog at nagkakalat ng kanilang mga itlog na magiging mga bagong bagus matapos mapertilisahan ng lalaking bangus.

==Sa Pilipinas==

Pambansang sagisag ng [[Pilipinas]] ang mga bangus.  Sapagkat mabagsik sa pagiging matinik ang mga ito kung ihahambing sa ibang mga pagkaing isda ng Pilipinas, naging tanyag ang pagbili ng mga naalisan ng tinik na mga bangus mula sa mga tindahan at pamilihan.  Ang MF Sandoval Trading (Bahay-Kalakal na MF Sandoval) ang nagpasimula ng pagbebenta ng mga naalisan ng tinik na mga bangus sa [[Lungsod ng Dagupan]], [[Pangasinan]].  Ginamit ng kompanyang MF Sandoval ang katawagang “bangus na walang tinik” (boneless bangus) upang maging mas mabili at kaaya-aya ang produkto.

Noong 1 Setyembre 2007, ipinagutos ng [[alkalde]] ng [[Dagupan]], na tatakan ng “[[Dagupan]] bangus” ang katutubong produktong bangus (bonuan bangus) ng Dagupan, upang makilala at hindi maipagkamali ng mga mamimili ang mga ito mula sa ibang mga dayuhang produktong bangus na may mabahong amoy at lasang gilik o putik.  Kilala ang Dagupan bilang Ulung-bayang Pamilihan ng Bangus ng Mundo.<ref>[http://www.abs-cbnnews.com/storypage.aspx?StoryId=90692  Abs-Cbn Interactive, Dagupan bangus now labeled (May palatandaan na ang bangus ng Dagupan)]{{Dead link|date=Mayo 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

Tuwing may [[kapistahan]] o ibang okasyon sa Pilipinas, palagiang inihahanda ang [[relyeno]]ng bangus.  Pinipili ng tagapaghanda ang pinakamalaking bangus na umaabot sa dalawang [[paa (sukat)|paa]] ang haba.<ref name=RBFC>{{cite-RBFC}}</ref>

==Mga talabanggitan==
===Mga talababa===
{{reflist}}

===Mga sanggunian===
<div class="references-small">
* {{ITIS|ID=162838|taxon=Chanos chanos|access-date=Marso 11, 2006}}
* {{FishBase family | family = Chanidae | month = Mayo | year = 2006}}
* {{FishBase genus | genus = Chanos | month = Mayo | year = 2006}}
* {{FishBase species | genus = Chanos | species = chanos | month = Mayo | year = 2006}}
* Francisco José Poyato-Ariza, ''Isang pagbabago sa isdang ostariophysan ng pamilyang Chanidae, na may natatanging pagtukoy sa kaanyuhang Mesozoic'' (Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 1996)
</div>
== Mga talaugnayang panlabas ==
{{commons|Chanos chanos}}
* [http://www.fishbase.org/Summary/SpeciesSummary.cfm?id=80 "Bangus" mula sa FishBase.org]
* [http://www.seafdec.org.ph/commodities/milkfish_hatchery.html Punlaan ng mga bangus mula sa SEAFDEC]
* [http://www.bar.gov.ph/Agritech/Fisheries/Bangus/bangus_description.htm Bangus ng Pilipinas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070913041849/http://www.bar.gov.ph/Agritech/Fisheries/Bangus/bangus_description.htm |date=2007-09-13 }}

{{Symbols of the Philippines}}

[[Kategorya:Chanidae]]
[[Kategorya:Mga isda ng Timog-Silangang Asya]]
[[Kategorya:Mga isda ng Pilipinas]]
[[Kategorya:Lutuing Pilipino]]
[[Kategorya:Mga isda ng Karagatang Indiya]]
[[Kategorya:Gonorynchiformes]]
[[Kategorya:Pagkain]]