Belhika

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Kaharian ng Belhika
Koninkrijk België
Royaume de Belgique
Königreich Belgien
Kingdom of Belgium
Watawat ng Belgium
Watawat
Sagisag ng Belgium
Sagisag
Salawikain: Olandes: Eendracht maakt macht;
Pranses: L'union fait la force;
Aleman: Einigkeit macht stark
Ingles: "Strength lies in unity"
Tagalog: "Nasa pagkakaisa ang lakas"
Awiting Pambansa: "La Brabançonne" (Ang Awit ng Brabant)
Location of Belgium
KabiseraLungsod ng Brussels
Pinakamalaking lungsodBrussels
Wikang opisyalOlandes, Pranses, Aleman
PamahalaanFederal constitutional monarchy at bicameral parliamentary democracy
• Hari
Philippe of Belgium
Alexander De Croo
Kalayaan
1830
• Sumapi sa Unyong Europeo
25 Marso 1957
Lawak
• Kabuuan
30,528 km2 (11,787 mi kuw) (ika-148)
• Katubigan (%)
6.4
Populasyon
• Pagtataya sa 2005
10,419,000 (ika-77)
• Senso ng 2001
10,296,350
• Densidad
342/km2 (885.8/mi kuw) (ika-17)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2004
• Kabuuan
$316.2 bilyon (ika-30)
• Bawat kapita
$29,707 (ika-12)
TKP (2003)0.945
napakataas · ika-9
SalapiEuro (EUR)
Sona ng orasUTC+1 (CET)
• Tag-init (DST)
UTC+2 (CEST)
Kodigong pantelepono32
Kodigo sa ISO 3166BE
Internet TLD.be

Ang Kaharian ng Belhika (o Belhika; Ingles: Kingdom of Belgium; Olandes: Koninkrijk België; Pranses: Royaume de Belgique; Aleman: Königreich Belgien) ay isang estadong Pederal na nasa patuloy na proseso ng debolusyon. Isa itong bansang nakasulong sa Hilagang-Kanlurang Europa na napapaligiran ng Olanda, Alemanya, Luksemburgo, Pransiya, at ang Hilagang Dagat. Mayroon higit sa sampung milyong katao ang Belhika sa may tatlumpung libong kilometro kudwadrong lupain, na naging ika-17 pinakamakapal na populasyong bansa sa buong daigdig. Nasa ikasiyam naman ito sa 2005 na Talatuntunan ng Kaunlarang Pantao ng Mga Nagkakaisang Bansa.

Batay sa kasaysayan, kabilang sa mga Mabababang Lupain (o Low Countries sa Ingles) ang kaharian bukod sa karamihang bahagi ng Olanda at Luksemburgo. Ang sakop ng rehiyong ito ay mas malaki pa sa saklaw ng kasalukuyang lipon ng mga bansang Benelux na dating kilala sa Latinong katawagang Belgica na siyang hango sa Gallia Belgica na isang Romanong lalawigang sakop mahigit-kumulang ang sukat ng sinabing bahagi ng Europa. Mula sa katapusan ng Gitnang Panahon hanggang sa ika-17 siglo, ang rehiyon ay naging maunlad na lunduyan ng kalakalan at kultura. Mula sa ika-16 na siglo hanggang sa Himagsikang Belhikano ng 1830 nang humiwalay ang Belhika sa Olanda, maraming naganap na labanan sa pagitan ng maraming puwersang Europeo sa kinalalagyan ng Belhika na siyang tinaguriang "Battlefield of Europe" sa Ingles.

Nang makamit nito ang kalayaan, naging bahagi ng Rebolusyong Industriyal ang Belhika at sa buong ika-20 siglo ay nakapagmay-ari ng ilang kolonya sa Aprika. Ang ikalawang bahagi ng ika-20 siglo ang pagsilakbo ng agwatan sa pagitan ng mga Plamengko at mga Prangkopono (mga Valon) na pinasidhi ng pagkakaiba sa wika at di-pantay na pag-unlad ng ekonomiya ng Plandes at Valonia. Nagpatuloy ito sa mas lumubhang mga alitan na nagbigay-daan sa malawakang reporma sa pamahalaan ng Belhika na mula sa pinag-isang estado (unitary state) ay siyang ginawang pederal. Maliban pa dito, kabikabilang krisis pampolitika ang pinagdaanan ng bansa tulad ng nangyari mula 2007 hanggang 2011 na pinakamahaba sa kasaysayan.

Sa ngayon, ang Belhika ay nahahati sa dalawang rehiyon at dahil dito, dalawang wika. Ang mga nag-o-Olandes, o mga Plamengko (Flemish sa Ingles), ay nakatira sa Plandes (Flanders). Samantala, ang mga nagpa-Pranses, tinaguriang mga Valon (Walloon), ay nasa Valonia (Wallonia).

Ang kabisera at pinakamalaking lungsod ay ang Bruselas.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]


Usbong Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.