Dalaketnon
| Dalaketnon | |
|---|---|
| Nilalang | |
| Pangalan: | Dalaketnon |
| Klasipikasyon | |
| Grupo: | Masamang engkanto |
| Mga datos | |
| Rehiyon: | Pilipinas |
Ang Dalaketnon (hindi dapat ipagkamali sa Dalaguetenon, ang katawagang Sebwano para sa mga katutubo mula sa lungsod ng Dalaguete), ay lahi ng masamang engkanto sa mitolohiyang Silangang Bisaya. Ang mga Dalaketnon ay isang lahi ng mga nilalang na mukhang duwende sa mitolohiya ng Pilipinas. Sa kulturang Bisaya, pinaniniwalaang sila ay guwapo at magagandang nilalang na kahawig ng mga maharlika at monarko ng Pilipinas bago ang pananakop ng mga Kastila. Naninirahan sila sa mga puno ng dalakit (kilala rin bilang balete o dakit), kaya ang pangalang Dalakitnon, ibig sabihin ay "mula sa puno ng dalakit o dakit." Ang mitolohiyang lahi na ito ay nagpapakita ng sekswal na dimorpismo, kung saan ang mga lalaki ay may mapusyaw na kulay ng balat at napakaitim na buhok, habang ang mga babae ay may bronseng-kayumanggi na balat at kayumangging buhok. Inilalarawan sila ng mga kuwento na may hugis-dahon, matulis na mga tainga.
Mga kontemporaryong paglalarawan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga misteryosong nilalang mula sa alamat ng Silangang Bisaya na naninirahan sa mga puno ng balete ang dalaketnon, na lumilitaw bilang kanilang mga engrandeng mansyon. Mukha silang matangkad, magagandang lalaki at babae na may makinis na puting balat, at magagarang damit na hinabi ng ginto at pilak.[1]
Sa modernong mga paglalarawan, inilalarawan sila bilang mala-gotiko na matangkad, guwapong lalaki at magagandang babae. Naka-istilong pananamit, naninirahan sa mala-mansyon na mga tahanan na nakapagpapaalaala sa mga bahay na pinagmumultuhan, at nagtatangkang makisama sa mortal na lipunan. Naniniwala ang ilan na ang tanging paraan upang marating ang kanilang tirahan, ang Dalaket, ay sa pamamagitan ng pagpasok sa mga puno ng Dalaket. Ang mga nilalang na ito ay sinasabing dumukot ng mga tao, dinadala sila sa kanilang mundo, kung saan sila ay nagdaraos ng mga kapistahan para sa kanilang mga biktima at pinipilit silang kumain ng itim na kanin, inilalagay sila sa ilalim ng kanilang gayuma at ginagawa silang kanilang mga bihag.[1][2]
Sa mga kontemporaryong paglalarawan, ang Dalaketnon ay madalas na inilalarawan bilang kapansin-pansing kaakit-akit, maputlang nilalang na pinalamutian ng malaharing kasuotan na nakapagpapaalaala sa prinsipalya o marangal na uri ng Pilipinas na sinakop ng mga Espanyol. Kilala sila sa pagdaraos ng mga masaganang piging o hapunan, na tinutukso ang mga tao na makibahagi sa kanilang pagkain. Sa sandaling kainin ng isang tao ang kanilang pagkain, sila ay nabibitag o naaalipin sa hindi makamundo na kaharian. Ang mga Dalaketnon ay kilala sa kanilang kagandahan at elitismo.[2] Nagtataglay sila ng mga kakayahan tulad ng telekinesis (o kakayahang na galawin ang mga bagay sa isip lamang) at pagkopya ng kanilang sarili ng walang hanggang. Ang kanilang buhok at mga mata ay pumuputi kapag ang kanilang kapangyarihan ay nagpakita.[3]
Ang mga Dalaketnon ay nagpapanatili ng regular na pakikipag-ugnayan sa mga tao, na hindi alam ang kanilang tunay na kalikasan bilang engkanto. Ayon sa alamat, ang mga matatanda ay naniniwala na ang mga Dalaketnon ay nagtataglay ng kakayahan na baguhin ang mga ordinaryong tao sa mga nilalang na katulad nila, gamit ang mahiwagang itim na bigas para sa layuning ito. Inakala rin silang mga mortal na kaaway ng mabait na engkanto. Nagmula sa maharlikang lahi sa mga masasamang engkanto, sila ay nagsilbing kanilang mga pinuno. Nauugnay sila sa pagiging panginoon ng iba't ibang masasamang nilalang tulad ng Tiyanak, Aswang, Bal-Bal, Wak Wak, Manananggal, Amalanhig, at maging ang Tiktik.[3]
Dalaketnon sa popular na kultura
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Dalaketnon ay isang lahi na itinampok sa seryeng Pedro Penduko[4] at Pedro Penduko Engkantao, na inilalarawan bilang mga engkanto na kadalasang nagsusuot ng kasuotang may inspirasyong gotiko at nagpapasinaya ng mga eleganteng, istilong Espanyol na hapunan. Kilala sa kanilang kapansin-pansing kagandahan at elitistang pag-uugali, ang mga Dalaketnon ay parehong kaakit-akit at kakila-kilabot,[5] isa sa mga pangunahing tauhan na si Josef ay walang eksepsyon. Medyo coño, nagtataglay siya ng telekinesis at ang kakayahan ng duplikasyon ng sarili, na nagpapahintulot sa kanya na lumikha ng nahahawakan, buhay na mga kopya ng kanyang sarili nang walang katiyakan. Ang kanyang mga kapangyarihan ay minarkahan ng isang dramatikong pagbabago: ang kanyang buhok at mga mata ay nagiging puti sa tuwing sila ay aktibo. Gayunpaman, may masamang epekto ang kanyang kapangyarihan dahil ang kanyang ilong ay dumudugo bilang isang epketo ng kanilang paggamit nito.[5]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 "Ramos-López, Maximo", Benezit Dictionary of Artists (sa wikang Ingles), Oxford University Press, 2011-10-31, doi:10.1093/benz/9780199773787.article.b00148677, nakuha noong 2025-02-21
- ↑ 2.0 2.1 Zafra, Galileo (2016-04-30). "Ang Pagtuturo ng Wika at Kulturang Filipino sa Disiplinang Filipino (Konteksto ng K-12)". Katipunan: Journal Ng Mga Ng Mga Pag-aaral Sa Wika, Panitikan, Sining at Kulturang Filipino (1): 4–28. doi:10.13185/kat2016.00102 (di-aktibo 2025-04-29). ISSN 2507-8348.
{{cite journal}}: CS1 maint: DOI inactive as of Abril 2025 (link) - ↑ 3.0 3.1 Mga Engkanto: A Bestiary of Filipino Fairies (sa wikang Ingles). Philippines: eLf ideas Publication. 2003.
- ↑ Famoso, Josephine May Grace Aclan (2021-04-30). "Pedro Penduko, Filipino Comic Superhero: comparative studies between comic and screen adaptation". Bahastra (sa wikang Ingles). 41 (1): 80. doi:10.26555/bahastra.v41i1.19898. ISSN 2548-4583.
- ↑ 5.0 5.1 Yapan, Alvin (Enero 2009). "Nang Mauso ang Pagpapantasya: Isang Pag-aaral sa Estado ng Kababalaghan sa Telebisyon" [When Fantasizing Trended: The Status of "Kababalaghan" in Philippine Television]. Plaridel: A Journal of Philippine Communication, Media and Society (sa wikang Ingles). 6: 37–52. doi:10.52518/2009.6.1-02ypn.