Elyo

hydrogen ← helium → - - ↑ He ↓ Ne 2He Periodic table
Kaanyuan
colorless gas
Pangkalahatang Katangian
Pangalan, simbolo, bilang	helium, He, 2
Bigkas	/ˈhiːliəm/ hee-lee-əm
Kategorya ng elemento	noble gases
Pangkat, Piryud, Bloke	1, 1, s
Batayang atomikong bigat	4.002602(2) g·mol−1
Kompigurasyon ng elektron	1s2
Mga Elektron kada talukab	2 (Larawan)
Pisikal na Katangian
Kulay	walang kulay
Anyo	gas
Densidad ng likido sa m.p.	0.145 g·cm−3
Punto ng pagkalusaw	0.95 K, -272.20 °C, -457.96 °F
Punto ng pagkulo	4.222 K, -268.928 °C, -452.07 °F
Tripleng punto	2.177 K (-271°C), 5.043 kPa
Critical point	5.1953 K, 0.22746 MPa
Init ng pagsasanib	0.138 kJ·mol−1
Init ng baporisasyon	0.0829 kJ·mol−1
Espesipikong kapasidad sa init	(25 °C) 20.78 J·mol−1·K−1
Presyur ng tampuok
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T/K 1.23 1.67 2.48 4.21
Katangiang Atomiko
Estadong oksidadyon	0 (amphoteric oxide)
Elektronegatibidad	no data (Iskala ni Pauling)
Mga enerhiya sa pagbuo ng ion	Una: 2372.3 kJ·mol−1
	Ikalawa: 5250.5 kJ·mol−1
Kobalenteng rayos	28 pm
Rayos Van der Waals	140 pm
Iba pa
Estruktura ng kristal	hexagonal
Panunurang magnetiko	diamagnetic
Termal na konduktibidad	(300 K) 0.1805 W·m−1·K−1
Bilis ng tunog	(gas, 27 °C) 1310 m/s
Bilang rehistrasyon ng CAS	1333-74-0
Pinakatumatagal na isotopo
Pangunahing artikulo: Mga isotopo ng helium
iso NK Kalahating-buhay AP EP (MeV) PP 3He 0.000137% Ang 3He ay tumatagal sa may 1 neutron 4He 99.999863% Ang 4He ay tumatagal sa may 2 neutron

Ang elyo o helyum (Kastila: helio, Ingles: helium) ay isang elementong kimikal sa atomikong bilang na 2, at ito ay kinakatawan ng simbolong He. Ito ay walang kulay, walang amoy, walang lasa, walang lason, at isang inert monatomic gas na nagunguna sa noble gases ng talaang peryodiko. Ito ay may pinakamababang punto ng pakalusaw at pagkulo sa lahat ng elemento.

Elyo

Ang helyo ay ang pangalawang pinakamagaan na elemento at ang pangalawang pinaka-common na elemento sa buong kalawakan. Ang karamihan ng helyo ay nagawa noong big bang ngunit patuloy pa rin ang paggawa nito sa mga bituin. Sa daigdig, bihira lamang ang helyo sapagkat nagagawa lang ito sa pag decay ng mga radioactive elements, tulad ng mga alpha partyicles na naglalabas ng nuclei ng helyo. Ang radiogenic helium ay nakatago sa mga gas deposit at ito ang pitong porsyento ng bigat nito, na kung saan ito ay kinukuha pangkalakalan sa pamamagitan ng fractional distillation.

Kasaysayan

Isang hindi kilalang dilaw sa linya ng spectro sa sikat ng araw ay mula sa unang siniyasat ng isang solar eclipde noong 1868 ng French astronomer na si Pierre Janssen. Si Janssen kasama ni Norman Lockyer ang kumuha ng credit dito sapagkat sila ay parehong nag-obserba ng eclipse na iyon at pinangalanang niya ang helyo. Noong 1903, isang malaking deposito ng helyo ang natagpuan sa natural na gas field sa Amerika, na kung saan ay sa pamamagitan ng malayo ang pinakamalaking supplier ng gas.

Mga Gamit Nito

Ang helyo ay ginamit sa cryogenics, isang deep-sea breathing system, pampalamig sa mga superconducting magnet, sa helium dating, para sa pagpapalobo, para lumutang ang mga airships at bilang protective gas para sa maraming gamit industryal (gaya nga arc welding at paggawa ng silicon wfers). Kahit ang paghinga ng maliit na dami ng helyo ay nagiiba sa timbre at kalidad ng boses. Ang pag-uugali ng mga likidong helium-4 ng dalawang likido phases, helium I at helium II, ay mahalaga sa pag-aaral ng mga mananaliksik sa quantum mechanics (sa mga partikular na ang mga palatandaan ng superfluidity) at sa mga naghahanap sa mga epekto na temperatura malapit absolute zero sa mga bagay (tulad ng superconductivity).

Mga kawing panlabas

Tingnan ang helium sa
Wiktionary, ang malayang talahulugan.

Sa General

• The Periodic Table of Videos - Helium
• US Government' Bureau of Land Management: Sources, Refinement, and Shortage. Naka-arkibo 2008-07-25 sa Wayback Machine. With some History of Helium.
• U.S. Geological Survey Publicationson Helium beginning 1996
• It's Elemental – Helium

Mas Detalyado

• Helium Naka-arkibo 2005-04-12 sa Wayback Machine. at the Helsinki University of Technology; includes pressure-temperature phase diagrams for helium-3 and helium-4
• Lancaster University, Ultra Low Temperature Physics - includes a summary of some low temperature techniques

At iba pa

• Physics in Speech with audio samples that demonstrate the unchanged voice pitch
• Article about helium and other noble gases
• Ebyte article on helium scarcity and potential effects on NMR and MRI communities