Tingnan ang wikitext ng Eudicots

{{Automatic taxobox 
| fossil_range = [[Early Cretaceous|Maagang Kretasyo]] - Kamakailan
| image = Primula aka.jpg
| image_caption = ''Primula hortensis'', isang eudicota
| subdivision_ranks = Mga ''clade''
| subdivision = 
*Mga eudicotang may paanan o batayan (mga ''basal eudicot'', Eudicotinae):
**[[Ranunculales]]
**[[Sabiales]]
**[[Proteales]]
**[[Trochodendrales]]
**[[Buxales]]
*Mga pangkaibuturang eudicota (mga ''core eudicot'', Rosinae):
**[[Gunnerales]]
**[[Pentapetalae]]:
***[[Dilleniaceae]] (hindi pa naihahanay)
***[[Superasteridae]]:
****[[Berberidopsidales]]
****[[Caryophyllales]]
****[[Santalales]]
****[[Asterids]], na may humigit-kumulang sa 10 mga orden
***[[Superrosidae]]:
****[[Saxifragales]]
****[[Vitales]]
****[[Rosids]], na may humigit-kumulang sa 16 na mga orden
}}

Ang mga '''Eudicot''', '''Eudicota''', '''Eudicotidae''' o mga '''Eudicotyledon''' ay isang [[monopiletiko]]ng panlupang (klade o ebolusyonaryong magkakaugnay na pangkat) ng mga [[halamang namumulaklak]] na tinawag na mga ''tricolpate'' o mga "hindi magnoliid na mga dicot" ng dating mga may-akda. Ang mga katagang pambotanika ay ipinakilala noong 1991&nbsp;ng ebolusyonaryong botanistang si [[James A. Doyle]] at ng paleobotanistang si Carol L. Hotton upang bigyan ng diin ang lumaong pagkakaiba-iba o kasamu't sariang pang-ebolusyon ng mga [[dicotyledon|dikota]]ng trikolpado (mga ''tricolpate dicot'') magmula sa mas maagang hindi gaanong espesyalisadong mga dikota.<ref name=Endress_2002>{{cite journal|last=Endress|first=Peter K.|title=Morphology and Angiosperm Systematics in the Molecular Era|journal=Botanical Review|date=Oktubre 2002|volume=68|series=Structural Botany in Systematics: A Symposium in Memory of William C. Dickison|issue=4}}</ref>  Ang malapit na pagkakaugnay ng mga halamang namumulaklak sa piling ng mga butil o grano ng mga [[bulo ng bulaklak]] (mga ''pollen'') na trikolpado ay unang nakita sa mga pag-aaral na pangmorpolohiya ng [[Synapomorphy|pinagsasaluhang mga katangiang nahango]]. Ang mga halamang ito ay mayroong bukod-tanging katangian sa kanilang mga butil ng bulo na nagtatanghal ng tatlong mga ''colpi'' o mga uka na pumapantay sa aksis (palaikutan) na pampolo (polar). Ang dumating pagdaka na mga katibayang pangmolekula ang tumiyak sa batayang henetiko para sa mga ugnayang pang-ebolusyon sa piling ng namumulaklak na mga halaman na mayroong mga grano ng bulong trikolpado at mga katangiang dikotiledanoso. Ang kataga ay mayroong kahulugan na "tunay na mga dikotiledon" dahil laman nito ang karamihan sa mga halaman na itinuturing bilang mga dikota at mayroong mga [[Katangiang penotipiko|katangian]] ng mga dikota. Sa pagdka, ang katagang "eudikota" ay malawakang inampon o ginamit sa botanika upang tukuyin ang isa sa dalawang mga malalaking mga klade ng mga [[angiosperma]] (na binubuo ng mahigit sa 70% mga espesye), na ang isa pa ay ang mga [[monokota]]. Ang natitira pang mga angiosperma ay paminsan-minsang tinutukoy bilang mga [[angiospermang basal]] (mga angiospermang batayan) o mga paleodikota, subalit ang mga katagang ito ay hindi malawakan o hindi palagiang ginagamit dahil hindi tumutukoy ang mga ito sa isang pangkat na [[monopiletiko]].

Ang isa pang pangalan para sa mga eudikota ay bilang mga ''[[tricolpate]]'' (mga trikolpado), isang pangalan na tumutukoy sa mga kayariang mayroong uka ng mga [[bulo ng bulaklak]]. Ang mga kasapi sa pangkat ay mayroong mga ''pollen'' na trikolpado, o mga porma o anyo na hinango magmula rito. Ang mga bulo na ito ay mayroong tatlo o mas marami pang mga napakaliliit na mga butas na nakahanay sa loob ng mga tudling o mga kulubot na tinatawag na mga ''colpi''. Sa kabaligtaran, karamihan sa iba pang mga [[halamang may buto]] (iyong mga [[gymnosperm]], ang mga [[monocot]] at ang mga paleodicot) ay gumagawa ng mga bulo na monosulkado (''monosulcate''), na mayroong nag-iisang maliit na butas na nakatalaga na kakaiba ang pagharap ng uka na tinatawag bilang ''sulcus''. Ang pangalang ''tricolpate'' ay mas ninanais ng ilang mga botaniko upang maiwasan ang kalituhan sa piling ng mga dikota, na isang pangkat na hindi monopiletiko (Judd & Olmstead 2004).

Maraming mga halamang pangkaraniwan na eudikota, kabilang na ang mararaming mga pangkaraniwang halaman, mga puno, at mga ornamental (pampalamuti) na nakakain. Ang ilan sa mga pangkaraniwan at madaling makilalang mga eudikota ay kinabibilangan ng mga miyembro ng [[Asteraceae|mag-anak ng mirasol]] (pamilya ng mga ''[[sunflower]]''), katulad ng pangkaraniwang [[dandelion]], ng halamang kung tawagin ay [[forget-me-not|huwag mo akong kalimutan]] (o huwag mo akong limutin), ng [[repolyo]] at iba pang mga kasapi sa [[Brassicaceae|mag-anak nito]], ng [[mansanas]], ng "[[buttercup|kopa ng mantekilya]]", ng [[maple]] at ng [[macadamia]]. Ang karamihan sa mga punong madahon na nasa mga pook na nasa panggitnang mga latitud ng mundo ay kasali rin sa mga eudikota, na mayroong natatanging mga hindi isinasali na katulad ng mga [[magnolia]], at ng ''[[Ginkgo biloba]]'' na hindi naman talaga isang angiosperma.

Ang pangalang "eudicots" (maramihan ng "eudicot" sa wikang Ingles) ay ginagamit sa [[sistemang APG]] ng 1998, at sa [[sistemang APG II]] ng 2003, para sa klasipikasyon ng mga [[angiosperm]]. Inilalapat ito sa isang ''[[clade]]'', isang pangkat na [[monophyletic|monopiletiko]], na kinasasamahan ng karamihan sa mga (dating) mga dikota.

== Mga subdibisyon ==
Ang eudicots ay maaaring hatiin sa dalawang grupo: ang basal eudicots at ang ccore eudicots.<ref name="worberg2007">Worberg A, Quandt D, Barniske A-M, Löhne C, Hilu KW, Borsch T (2007) Phylogeny of basal eudicots: insights from non-coding and rapidly evolving DNA. Organisms, Diversity and Evolution 7 (1), 55-77.</ref> Basal eudicot ay impormal na pangalan para sa isang grupong [[paraphyletic]]. Ang core eudicots ay isang grupong monophyletic.<ref name="soltis2005">[//en.wikipedia.org/wiki/Douglas_E._Soltis Douglas E. Soltis], [//en.wikipedia.org/wiki/Pamela_S._Soltis Pamela S. Soltis], Peter K. Endress, and [//en.wikipedia.org/wiki/Mark_Wayne_Chase Mark W. Chase]. ''Phylogeny and Evolution of Angiosperms''. Sinauer Associates: Sunderland, MA, USA. (2005).</ref> Iminungkahi ng isang pag-aaral noong 2010 na ang core eudicots ay maaaring hatiin sa dalawang clade, [[Gunnerales]] at isang clade na tinatawag na "Pentapetalae", na binubuo ng natitirang core eudicots.

Ang Pentapetalae maaaring hatiin sa tatlong clade: 
* [[Dilleniaceae]]
* superrosids na binubuo ng [[Saxifragales]] at [[Rosid|rosids]] (sa [[APG IV system]] kasama ang Vitales sa rosids)
* superasterids na binubuo ng [[Santalales]], [[Berberidopsidales]], [[Caryophyllales]] at [[asterids]]
Ang paghahating ito eudicots ay ipinapakita ng sumusunod na cladogram:<ref>Based on:<br>
{{Cite web|last=Stevens|first=P.F.|date=2001–2014|work=Angiosperm Phylogeny Website|title=Trees|url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/treeapweb2map.html|access-date=2014-11-17}}<br>
{{Cite web|last=Stevens|first=P.F.|date=2001–2016|work=Angiosperm Phylogeny Website|title=Eudicots|url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/orders/ranunculalesweb.htm#Eudicots|access-date=2014-11-17}}</ref>

{{clade |style=line-height:1em;
|label1=eudicots
|1={{cladex
   |label1=basal eudicots
   |1=(paraphyletic group: [[Ranunculales]], [[Proteales]], [[Trochodendrales]], [[Buxales]])|state1=double
   |label2=core eudicots
   |2={{clade
         |1=[[Gunnerales]]
         |label2=Pentapetalae
         |2={{clade
            |1=[[Dilleniaceae]]
            |2={{clade
               |label1=superrosids
               |1={{clade
                  |1=[[Saxifragales]]
                  |label2=[[rosids]]
                  |2={{clade
                     |1=[[Vitales]]
                     |2=[[eurosids]]
                     }}
                  }}
               |label2=superasterids
               |2={{clade
                  |1=[[Santalales]]
                  |2={{clade
                     |1=[[Berberidopsidales]]
                     |2={{clade
                        |1=[[Caryophyllales]]
                         |2=[[asterids]]
                        }}
                     }}
                  }}
               }}
            }}
         }}
   }}
}}

Ang sumusunod ay mas detalyadong dibisyon ayon sa [[APG IV]], na ipinapakita ang loob ng bawat clade at order:<ref name="apgiv">{{Cite journal|last=Angiosperm Phylogeny Group|year=2016|title=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/boj.12385/epdf|journal=Botanical Journal of the Linnean Society|volume=181|issue=1|pages=1–20|format=PDF|doi=10.1111/boj.12385|access-date=2016-04-10}}</ref>
* clade '''Eudicots'''
*: order [[Ranunculales]]
*: order [[Proteales]]
*: order [[Trochodendrales]]
*: order [[Buxales]]
*: clade '''Core eudicots'''
*:: order [[Gunnerales]]
*:: order [[Dilleniales]]
*:: clade '''[[Superrosids]]'''
*::: order [[Saxifragales]]
*::: clade '''[[Rosid|Rosids]]'''
*:::: order [[Vitales]]
*:::: clade '''[[Rosid|Fabids]]'''
*::::: order [[Fabales]]
*::::: order [[Rosales]]
*::::: order [[Fagales]]
*::::: order [[Cucurbitales]]
*::::: order [[Oxalidales]]
*::::: order [[Malpighiales]]
*::::: order [[Celastrales]]
*::::: order [[Zygophyllales]]
*:::: clade '''[[Malvids]]'''
*::::: order [[Geraniales]]
*::::: order [[Myrtales]]
*::::: order [[Crossosomatales]]
*::::: order [[Picramniales]]
*::::: order [[Malvales]]
*::::: order [[Brassicales]]
*::::: order [[Huerteales]]
*::::: order [[Sapindales]]
*:: clade '''Superasterids'''
*::: order [[Berberidopsidales]]
*::: order [[Santalales]]
*::: order [[Caryophyllales]]
*::: clade '''[[Asterids]]'''
*:::: order [[Cornales]]
*:::: order [[Ericales]]
*:::: clade '''[[Asterids|Campanulids]]'''
*::::: order [[Aquifoliales]]
*::::: order [[Asterales]]
*::::: order [[Escalloniales]]
*::::: order [[Bruniales]]
*::::: order [[Apiales]]
*::::: order [[Dipsacales]]
*::::: order [[Paracryphiales]]
*:::: clade '''[[Lamiids]]'''
*::::: order [[Solanales]]
*::::: order [[Lamiales]]
*::::: order [[Vahliales]]
*::::: order [[Gentianales]]
*::::: order [[Boraginales]]
*::::: order [[Garryales]]
*::::: order [[Metteniusales]]
*::::: order [[Icacinales]]
<!--{{Reflist|30em|refs=<ref name=MoorSoltBellBurl10>{{Cite journal |last=Moore |first=Michael J. |last2=Soltis |first2=Pamela S. |last3=Bell |first3=Charles D. |last4=Burleigh |first4=J. Gordon |last5=Soltis |first5=Douglas E. |year=2010 |title=Phylogenetic analysis of 83 plastid genes further resolves the early diversification of eudicots |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=107 |issue=10 |pages=4623–4628 |doi=10.1073/pnas.0907801107 |lastauthoramp=yes |pmid=20176954 |pmc=2842043}}</ref>}}-->

==Mga sanggunian==
{{Reflist}}

[[Kategorya:Eudicots]]
[[Kategorya:Angiosperms]]