Pangangatwiran

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Hustipikasyon)

Ang pangangatwiran (Ingles: justification[1]) ay kung ano ang ginagawa natin kapag kumukuha tayo ng impormasyon na ibinigay sa atin, ihambing ito sa kung ano ang alam na natin, at pagkatapos ay gumawa ng konklusyon.

Isaalang-alang[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa isang mabisang pangangatwiran, mahalagang isaalang-alang ang mga sumusunod:

  • Malalim na kaalaman at pagkaunawa sa paksang ipagmamatuwid
  • Dapat maging maliwanag at tiyak ang pagmamatuwid
  • May sapat na katwiran at katibayang pakapagpapatunay sa pagmamatuwid
  • Dapat ay may kaugnayan sa paksa ang katibayan at katwiran upang makapanghikayat
  • Pairalin ang pagsasaalang-alang, katarungan at bukas na kaisipan sa pagpapahayag ng kaalamang ilalahad.

Pakikipagdebate[baguhin | baguhin ang wikitext]

Isang paraan upang maipakita ang kasanayan sa pangangatwiran ay sa pamamagitan ng pakikipagdebate. Ito ay binubuo ng pagtatalo ng dalawang koponan o pangkat na nagbibigay-katwiran sa isang proposisyon o paksang napagkasunduan nilang pagtalunan. Kadalasan, binibigkas ang pagtatalo subalit mayroon din namang pasulat.

Mga Hakbang sa Paghahanda sa Pakikipagdebate[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangangalap ng Datos[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ito ang mga katotohanang gagamitin sa pagmamatuwid at kinukuha ang mga ito sa napapanahong aklat, sanggunian, magasin at pahayagan. Dalawang sanggunian ang karaniwang pinagkukunan ng mga datos: ang sariling karanasan at ang pagmamasid ng ibang awtoridad sa paksa. Maituturing na awtoridad ang isang tao kung siya ay dalubhasa o kilala sa kanyang larangan.

Dagli[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ito ang balangkas ng inihandang mga katwiran. Sa ibang salita, ito'y pinaikling pakikipagdebate. Mayroon itong simula, katawan at wakas.

  1. Simula - inihahayag ang paksang pagtatalunan at ang kahalagahan nito sa kasalukuyan. Ginagawa rin dito ang pagbibigay-katuturan sa mga termino at pagpapahayag sa isyu.
  2. Katawan - inilalahad ang mga isyung dapat na sagutin. Bawat isyu ay binubuo ng mga patunay, mga katibayan o mga katwirang magpapatotoo sa manig na ipinagtatanggol.
  3. Wakas - ang buod ng isyungbinigyang-patunay

Pagtatanong[baguhin | baguhin ang wikitext]

Bahagi ng pagdedebate ang pagtatanong. Narito ang ilang paalala sa pagtatanong sa debate.

  • Magtanong lamang ng mga tanong na ang sagot ay oo o hindi.
  • Huwag payagang magtanong ang kalaban kung ikaw ay nagtatanong. Maaaksaya ang iyong oras ng pagtatanong.
  • Kung lumalabag sa alituntunin ng pagtatanong ang isa sa kanila, dapat ipaalam sa tagapangasiwa ng pagdedebate.

Panunuligsa[baguhin | baguhin ang wikitext]

May panunuligsa (rebuttal) din sa debate. Narito ang mga dapat tandaan sa panunuligsa.

  • Ilahad ang mga mali sa katwiran ng kalaban.
  • Ipaalam ang walang katotohanang sinabi ng kalaban.
  • Ipaliwanag ang kahinaan ng katibayan ng kalaban.
  • Ipaalam kung labas sa buod ang katwiran o katibayan ng kalaban.
  • Magtapos sa pagbubuod ng sariling katwiran at katibayan.

Tingnan din[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga Sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga Sipi[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Gaboy, Luciano L. Justification, justify - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.

Mga Pinagkukunan[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Pinagyamang Pluma 9, by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc ISBN 978-971-06-3652-5, pp. 82-83

Usbong Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.