Idrohino

- ← hydrogen → helium - ↑ H ↓ Li 1H Periodic table
Kaanyuan
colorless gas Purple glow in its plasma state Spectral lines of hydrogen
Pangkalahatang Katangian
Pangalan, simbolo, bilang	hydrogen, H, 1
Bigkas	/ˈhaɪdrədʒən/ HY-drə-jən
Kategorya ng elemento	nonmetal
Pangkat, Piryud, Bloke	1, 1, s
Batayang atomikong bigat	1.00794(7) g·mol−1
Kompigurasyon ng elektron	1s1
Mga Elektron kada talukab	1 (Larawan)
Pisikal na Katangian
Kulay	colorless
Anyo	gas
Densidad	(0 °C, 101.325 kPa) 0.08988 g/L
Densidad ng likido sa m.p.	0.07 (0.0763 solid) g·cm−3
Punto ng pagkalusaw	14.01 K, -259.14 °C, -434.45 °F
Punto ng pagkulo	20.28 K, -252.87 °C, -423.17 °F
Tripleng punto	13.8033 K (-259°C), 7.042 kPa
Critical point	32.97 K, 1.293 MPa
Init ng pagsasanib	(H2) 0.117 kJ·mol−1
Init ng baporisasyon	(H2) 0.904 kJ·mol−1
Espesipikong kapasidad sa init	(25 °C) (H2) 28.836 J·mol−1·K−1
Presyur ng tampuok
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T/K 15 20
Katangiang Atomiko
Estadong oksidadyon	1, -1 (amphoteric oxide)
Elektronegatibidad	2.20 (Iskala ni Pauling)
Mga enerhiya sa pagbuo ng ion	Una: 1312.0 kJ·mol−1
Kobalenteng rayos	31±5 pm
Rayos Van der Waals	120 pm
Iba pa
Estruktura ng kristal	hexagonal
Panunurang magnetiko	diamagnetic
Termal na konduktibidad	(300 K) 0.1805 W·m−1·K−1
Bilis ng tunog	(gas, 27 °C) 1310 m/s
Bilang rehistrasyon ng CAS	1333-74-0
Pinakatumatagal na isotopo
Pangunahing artikulo: Mga isotopo ng hydrogen
iso NK Kalahating-buhay AP EP (MeV) PP 1H 99.985% Ang 1H ay tumatagal sa may 0 neutron 2H 0.015% Ang 2H ay tumatagal sa may 1 neutron 3H trace 12.32 y β− 0.01861 3He

Ang idrohino (Kastila: hidrogeno, Ingles: hydrogen) ay ang unang elementong kimikal sa talaang peryodiko. Ang simbolo nito ay H at nagtataglay ng bilang atomiko na 1. Natuklasan ito ni Henry Cavendish noong 1766. Kabilang rin sa mga angking katangian nitong pagkakaroon ng atomikong bilang na 1, atomikong timbang na 1.00797, punto ng pagkatunaw na 259.14 °C, punto ng pagkulong 252.5 °C, densidad na = 0.08988 gramo sa bawat litro, at balensiyang 1.

Alternatibong baybay: hidroheno, idroheno

Sa karaniwang temperatura at presyon ito ay walang kulay, walang amoy, hindi metaliko, nagtataglay ng isang balensiyang elektron, at mabilis magdingas o magsiklab kung nasa porma ng diyatomikong gas (may dalawahang atomo). Ito rin ang pinakamagaan at pinakamarami o pinakamalaganp na elementong likas sa buong mundo at maging sa buong sansinukob. Matatagpuan ang idroheno sa tubig at sa lahat ng organikong kawi at maging sa lahat ng may bahay na may buhay. Ang idroheno din ay may kakayahan na magkaroon ng reaksiyon sa kimikal na pamamaraan sa napakaraming elemento. Maging ang mga bituin ay nagtataglay ng idroheno sa kanilang plasmang estado. Ang elemento ring ito ang ginagamit sa paggawa ng amonya — isa alternatibong panggatong at sa kasalukuyan ay mas mabisang pinanggagalingan ng mga selulang panggatong (mga fuel cell).

Nagagamit ang hidroheno sa paggawa ng sintetikong amonya at metanol. Ginagamit din ito sa pagrerepina o pagdadalisay ng petrolyo, sa hidrohenasyon ng mga materyal na organiko, at maging sa pagpapasindi ng mga sulong oksihidroheno. Sangkap din ito sa mga panggatong na pangkuwitis.

Etimolohiya ng salitang hidroheno

Hango ang salitang hidroheno mula sa Kastilang salita na hidrógeno na nagmula naman sa salitang Latin na hydrogenium na hango naman sa katagang Griyego na hydro: tubig at genes: nabubuo.

Tingnan din

• Talaang peryodiko
• Elementong kimikal

Mga sanggunian

Lahat sa wikang Ingles:

• Los Alamos National Laboratory – Hydrogen
• RIKEN Beam Science Laboratory, Japan - Heavy hydrogen research
• Nuclides and Isotopes Fourteenth Edition: Chart of the Nuclides, General Electric Company, 1989

Mga kawing panlabas

Lahat sa wikang Ingles:

• Wiktionary – Hydrogen in different languages
• WebElements.com – Hydrogen
• EnvironmentalChemistry.com – Hydrogen
• It's Elemental – Hydrogen
• Pictures of Hydrogen
• The Hydrogen Expedition
• Hydrogen H2 Properties, Uses, Applications
• The Hydrogen Expedition