Idrohino

Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya
Jump to navigation Jump to search
- ← hydrogen → helium
-
↑
H
↓
Li
Kaanyuan
colorless gas

Purple glow in its plasma state

Spectral lines of hydrogen
Pangkalahatang Katangian
Pangalan, simbolo, bilang hydrogen, H, 1
Bigkas /ˈhaɪdrədʒən/ HY-drə-jən[1]
Kategorya ng elemento nonmetal
Pangkat, Piryud, Bloke 1, 1, s
Batayang atomikong bigat 1.00794(7) g·mol−1
Kompigurasyon ng elektron 1s1
Mga Elektron kada talukab 1 (Larawan)
Pisikal na Katangian
Kulay colorless
Anyo gas
Densidad (0 °C, 101.325 kPa)
0.08988 g/L
Densidad ng likido sa m.p. 0.07 (0.0763 solid)[2] g·cm−3
Punto ng pagkalusaw 14.01 K, -259.14 °C, -434.45 °F
Punto ng pagkulo 20.28 K, -252.87 °C, -423.17 °F
Tripleng punto 13.8033 K (-259°C), 7.042 kPa
Critical point 32.97 K, 1.293 MPa
Init ng pagsasanib (H2) 0.117 kJ·mol−1
Init ng baporisasyon (H2) 0.904 kJ·mol−1
Espesipikong kapasidad sa init (25 °C) (H2) 28.836 J·mol−1·K−1
Presyur ng tampuok
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K 15 20
Katangiang Atomiko
Estadong oksidadyon 1, -1
(amphoteric oxide)
Elektronegatibidad 2.20 (Iskala ni Pauling)
Mga enerhiya sa pagbuo ng ion Una: 1312.0 kJ·mol−1
Kobalenteng rayos 31±5 pm
Rayos Van der Waals 120 pm
Iba pa
Estruktura ng kristal hexagonal
Panunurang magnetiko diamagnetic[3]
Termal na konduktibidad (300 K) 0.1805 W·m−1·K−1
Bilis ng tunog (gas, 27 °C) 1310 m/s
Bilang rehistrasyon ng CAS 1333-74-0
Pinakatumatagal na isotopo
Pangunahing artikulo: Mga isotopo ng hydrogen
iso NK Kalahating-buhay AP EP (MeV) PP
1H 99.985% Ang 1H ay tumatagal sa may 0 neutron
2H 0.015% Ang 2H ay tumatagal sa may 1 neutron
3H trace 12.32 y β− 0.01861 3He
Ang kahong ito:

Ang idrohino[4] (Spanish: hidrogeno, Ingles: hydrogen) ay ang unang elementong kimikal sa talaang peryodiko. Ang simbolo nito ay H at nagtataglay ng bilang atomiko na 1. Natuklasan ito ni Henry Cavendish noong 1766. Kabilang rin sa mga angking katangian nitong pagkakaroon ng atomikong bilang na 1, atomikong timbang na 1.00797, punto ng pagkatunaw na 259.14 °C, punto ng pagkulong 252.5 °C, densidad na = 0.08988 gramo sa bawat litro, at balensiyang 1.[5]

Alternatibong baybay: hidroheno,[6] idroheno[7]

Sa karaniwang temperatura at presyon ito ay walang kulay, walang amoy, hindi metaliko, nagtataglay ng isang balensiyang elektron, at mabilis magdingas o magsiklab kung nasa porma ng diyatomikong gas (may dalawahang atomo). Ito rin ang pinakamagaan at pinakamarami o pinakamalaganp na elementong likas sa buong mundo at maging sa buong sansinukob.[5] Matatagpuan ang idroheno sa tubig at sa lahat ng organikong kawi at maging sa lahat ng may bahay na may buhay. Ang idroheno din ay may kakayahan na magkaroon ng reaksiyon sa kimikal na pamamaraan sa napakaraming elemento. Maging ang mga bituin ay nagtataglay ng idroheno sa kanilang plasmang estado. Ang elemento ring ito ang ginagamit sa paggawa ng amonya — isa alternatibong panggatong at sa kasalukuyan ay mas mabisang pinanggagalingan ng mga selulang panggatong (mga fuel cell).

Nagagamit ang hidroheno sa paggawa ng sintetikong amonya at metanol. Ginagamit din ito sa pagrerepina o pagdadalisay ng petrolyo, sa hidrohenasyon ng mga materyal na organiko, at maging sa pagpapasindi ng mga sulong oksihidroheno. Sangkap din ito sa mga panggatong na pangkuwitis.[5]

Etimolohiya ng salitang hidroheno[baguhin | baguhin ang batayan]

Hango ang salitang hidroheno mula sa Kastilang salita na hidrógeno na nagmula naman sa salitang Latin na hydrogenium na hango naman sa katagang Griyego na hydro: tubig at genes: nabubuo.

Tingnan din[baguhin | baguhin ang batayan]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang batayan]

  1. ↑ Simpson, J.A.; Weiner, E.S.C. (1989). "Hydrogen". Oxford English Dictionary. 7 (2nd ed.). Clarendon Press. ISBN 0-19-861219-2. 
  2. ↑ Wiberg, Egon; Wiberg, Nils; Holleman, Arnold Frederick (2001). Inorganic chemistry. Academic Press. p. 240. ISBN 0123526515. http://books.google.com/books?id=vEwj1WZKThEC&pg=PA240. 
  3. ↑ "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (81st ed.). CRC Press. http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf. 
  4. ↑ Almario, Virgilio, ed. (2010). "hydrogen, idrohino". UP Diksiyonaryong Filipino (Ikalawang ed.). UP-Sentro ng Wikang Filipino-Diliman. ISBN 978-971-635-033-3. 
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 Gaboy, Luciano L. "Hydrogen, hidroheno". Gabby's Dictionary, Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com. 
  6. ↑ Enriquez, Marissa. "hidroheno". English-Tagalog Dictionary. 
  7. ↑ Gaboy, Luciano L. "Idroheno". Gabby's Dictionary, Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com. 

Lahat sa wikang Ingles:

Mga kawing panlabas[baguhin | baguhin ang batayan]

Lahat sa wikang Ingles:

Authority control
Kinuha mula sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Idrohino&oldid=1633186"