La Llorona
Sa kuwentong-pambayang Mehikano, ang La Llorona (pagbigkas sa wikang Kastila: [la ʝoˈɾona]; Ang "Ang Umiiyak na Babae" o "Ang Umiiyak") ay isang mapaghiganting multo na gumagala sa mga tabing-tubig na pook na nagdadalamhati sa kanyang mga anak na kaniyang nalunod.[1]
Mitolohiya[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang alamat ay may malawak na pagkakaiba-iba ng mga detalye at bersiyon. Sa isang tipikal na bersiyon ng alamat, isang magandang babae na nagngangalang María ang nagpakasal sa isang mayamang ranchero / conquistador[2] kung saan siya ay nagkaanak ng dalawang anak. Isang araw, nakita ni María ang kaniyang asawa na may kasamang ibang babae at sa bulag na galit, nilunod niya ang kanilang mga anak sa isang ilog, na agad niyang pinagsisihan. Dahil hindi niya mailigtas ang mga ito at natupok ng pagkakasala,[3] nilunod niya ang kaniyang sarili ngunit hindi nakapasok sa kabilang buhay, pinilit na nasa purgatoryo at gumala sa mundong ito hanggang sa matagpuan niya ang kaniyang mga anak.[4] Sa ibang bersiyon ng kuwento, ang kanyang mga anak ay hindi lehitimo, at nilunod niya ang mga ito upang hindi sila madala ng kanilang ama upang palakihin ng kaniyang bagong asawa.[5] Mga umuulit na tema sa mga pagkakaiba-iba sa La Llorona Kasama sa mitolohiya ang isang puti, basang damit, panaghoy sa gabi, at kaugnayan sa tubig.[6]
Ang ina na arketipo ng La Llorona ay nakatali sa patriyarkal na mga inaasahan sa kababaihan sa Mehikano at Mehikano-Amerikanong kultura ng ilang mga may-akda, istoryador, at panlipunang kritiko. Kadalasang isinasaalang-alang ng mga social critic na kulturang Mehikano (at Mehikano-Amerikanong) na pilitin ang mga patriyarkal na pamantayan sa kababaihan, tulad ng pagtukoy sa kanilang mga tungkulin bilang mga ina. Ang pagkahulog ni La Llorona' na tropa ng isang "masama" o "bigong" ina, na nakagawa ng pagpatay ng sanggol o nabigong iligtas sila mula sa pagkalunod, ay maituturing na sumasalamin dito.[7]
Ebolusyon ng kuwento[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang mga naunang kolonyal na teksto ay nagbibigay ng katibayan na ang kuwento ay pre-Hispaniko, na nagmula sa gitnang kabundukan, gayunpaman ang La Llorona ay kadalasang nauugnay sa kolonyal na panahon at ang dinamika sa pagitan ng mga Espanyol na mga conquistador at katutubong kababaihan. Kasama sa pinakakaraniwang alamat tungkol kay La Llorona ang una niyang pagiging isang Katutubong babae na pumatay sa sarili niyang mga anak, na ipinanganak niya mula sa isang mayamang Kastila, pagkatapos niyang iwan siya. Ang mga masasamang katangian ng La Llorona, kabilang ang pagpatay ng sanggol at ang pagpatay ng sariling dugo ay ipinapalagay na konektado sa salaysay na nakapalibot sa Doña Marina, na kilala rin bilang La Malinche, o Maltinzin sa kaniyang orihinal na katawagan. Sa ngayon, ang kuwento ng La Llorona ay kilala sa Mehiko at sa Timog-kanlurang Estados Unidos.[8]
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]
- ↑ Delsol, Christine (9 October 2012). "Mexico's legend of La Llorona continues to terrify". sfgate.com. Nakuha noong 7 October 2020.
- ↑ "The Wailing Woman | History Today". www.historytoday.com. Nakuha noong 2021-05-11.
- ↑ Delsol, Christine (9 October 2012). "Mexico's legend of La Llorona continues to terrify". sfgate.com. Nakuha noong 7 October 2020.
- ↑ Dimuro, Gina (2019-01-22). "The Legend Of La Llorona: The Wailing Woman Who Murdered Her Children". All That's Interesting (sa Ingles). Nakuha noong 2021-05-11.
- ↑ Simerka, Barbara (2000). "Women Hollering: Contemporary Chicana Reinscriptions of La Llorona Mythography" (PDF). Confluencia. 16 (1): 49–58.[patay na link]
- ↑ Carbonell, Ana María (1999). "From Llorona to Gritona: Coatlicue in Feminist Tales by Viramontes and Cisneros" (PDF). MELUS. 24 (2): 53–74. doi:10.2307/467699. JSTOR 467699.
- ↑ Kearny, Michael (1969). "La Llorona as a Social Symbol". Western Folklore. 28: 199–206. doi:10.2307/1499265. JSTOR 1499265.
- ↑ Leddy, Betty (1948). "La LLorona in Southern Arizona". Western Folklore. 7: 272–277. doi:10.2307/1497551. hdl:10150/624782. JSTOR 1497551.