Leyte
Leyte | |||
|---|---|---|---|
| Lalawigan ng Leyte | |||
 | |||
| |||
 Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng | |||
 | |||
| Mga koordinado: 11°0'N, 124°51'E | |||
| Bansa |  Pilipinas | ||
| Rehiyon | Silangang Kabisayaan | ||
| Kabisera | Tacloban | ||
| Pagkakatatag | 1735 | ||
| Pamahalaan | |||
| • Uri | Sangguniang Panlalawigan | ||
| • Gobernador | Leopoldo Dominico Petilla | ||
| • Manghalalal | 1,401,054 na botante (2025) | ||
| Lawak | |||
| • Kabuuan | 6,313.33 km2 (2,437.59 milya kuwadrado) | ||
| Populasyon (senso ng 2020) | |||
| • Kabuuan | 1,776,847 | ||
| • Kapal | 280/km2 (730/milya kuwadrado) | ||
| • Kabahayan | 402,126 | ||
| Ekonomiya | |||
| • Kaurian ng kita | ika-1 klase ng kita ng lalawigan | ||
| • Antas ng kahirapan | 20.80% (2021)[2] | ||
| • Kita | ₱ 4,274 million (2022) (2022) | ||
| • Aset | ₱ 17,910 million (2022) | ||
| • Pananagutan | ₱ 3,264 million (2022) | ||
| • Paggasta | ₱ 2,372 million (2022) | ||
| Pagkakahating administratibo | |||
| • Mataas na urbanisadong lungsod | 2 | ||
| • Lungsod | 1 | ||
| • Bayan | 40 | ||
| • Barangay | 1,641 | ||
| • Mga distrito | 5 | ||
| Sona ng oras | UTC+8 (PST) | ||
| PSGC | 083700000 | ||
| Kodigong pantawag | 53 | ||
| Kodigo ng ISO 3166 | PH-LEY | ||
| Klima | tropikal na kagubatang klima | ||
| Mga wika | Wikang Waray Sebwano Wikang Kabalian Wikang Porohanon Wikang Baybay | ||
| Websayt | http://leyteprovince.net/ | ||
- Para sa ibang paggamit, tingnan ang Leyte (paglilinaw).
Ang Leyte (o Hilagang Leyte) ay isang lalawigan sa Pilipinas na matatagpuan sa rehiyon ng Silangang Visayas. Lungsod ng Tacloban ang kapital nito at sinasakop ang 75 bahagdan ng hilagang bahagi ng pulo ng Leyte. Matatagpuan ang Leyte sa kanluran ng Samar, sa hilaga ng Katimogang Leyte at sa timog ng Biliran. Sa kanluran ng Leyte sa ibayo ng Dagat Camotes, naroon ang lalawigan ng Cebu.
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang manlalakbay na si Ruy López de Villalobos ay unang dumating sa pulo noong 1543 at ipinangalan ang lugar bilang Las Islas Felipinas.
Labanan sa Golpo ng Leyte
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang Labanan sa Golpo ng Leyte ay naganap sa mga karagatang nakapalibot sa pulo simula noong 23 Oktubre hanggang 26 Oktubre 1944. Iyon ang pinakamalaking labanang pandagat sa modernong kasaysayan, kung saan tinatayang 212 mga barko ng Amerika ang nakipaglaban sa mga 60 barko ng Imperyo ng Hapon, kasama na ang mga barking pandigma nitong Yamato' at ang Musashi.
Naganap ang unang labanan sa Leyte noong 20 Oktubre 1944. Isang matagumpay na pagsakop ng mga Alyadong bansa sa pulo ang naganap at naging isang mahalagang bahagi ng tuluyang pagkapanalo ng hukbong Pilipino at Amerikano sa Pilipinas.
Tao at kultura
[baguhin | baguhin ang wikitext]| Taon | Pop. | ±% p.a. |
|---|---|---|
| 1990 | 1,230,925 | — |
| 1995 | 1,343,941 | +1.66% |
| 2000 | 1,413,697 | +1.09% |
| 2007 | 1,506,096 | +0.88% |
| 2010 | 1,567,984 | +1.48% |
| 2015 | 1,724,679 | +1.83% |
| Hindi kabilang ang Lungsod ng Tacloban Source: Philippine Statistics Authority[3][4][4] | ||
Nahahati sa wika ang Leyte sa dalawang pangunahing pangkat. Sa kanluran at timog ang mga nagsasalita ng Cebuano, habang sa hilaga at silangan ang mga nagsasalita ng Waray-waray.
May mga pag-uugnay ang mga Cebuano sa Cebu, ang pinakamataong lalawigan sa Visayas; mas may mga pag-uugnay ang mga Waray sa Leyte at Samar.
Ekonomiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Umaasa ang ekonomiya ng Leyte sa agrikultura. Itinatanim ang palay sa mga mababang patag na lugar, partikular sa may Tacloban, habang pagtatanim ng buko, para sa langis nito, ang pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan sa mga bulubunduking lugar. Isang pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan ng mga residente ang pangingisda.
Heograpiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Pampolitika
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Nahahati ang Leyte sa 40 bayan at 2 lungsod.
Isang malayang lungsod ang Lungsod ng Ormoc sa Leyte. Pinamamahalaan ito na malaya sa lalawigan at hindi naghahalal ang mga residente ng mga opisyal ng lalawigan, na nakasaad sa kasulatan ng lungsod. Ang Lungsod ng Tacloban ay ang kabisera pero hindi siya kabilang sa pamahalaang panlalawigan ng probinsya ng Leyte.
Mataas na urbanisadong lungsod
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga lungsod
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga bayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ "Province: Leyte". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
- ↑ "2021 Full Year Official Poverty Statistics of the Philippines" (PDF). Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 15 Agosto 2022. Nakuha noong 28 Abril 2024.
- ↑
Census of Population (2015). "Region VIII (Eastern Visayas)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link) - ↑ 4.0 4.1
Census of Population and Housing (2010). "Region VIII (Eastern Visayas)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link)
