Monero
| Monero | |
|---|---|
 | |
| Denominations | |
| Maramihan | moneroj |
| Simbolo ng tiker | XMR |
| Katumpakan | 10−12 |
| Mga kubyunit | |
| 1⁄1000 | millinero |
| Pagsulong | |
| Orihinal na Maykatha | Nicolas van Saberhagen |
| Puting aklat | "CryptoNote v 2.0" |
| Paunang paglabas | 18 Abril 2014 |
| Huling paglabas | 0.18.3.4 / 22 Agosto 2024 |
| Code repository | github.com/monero-project/ |
| Katayuan ng pagsulong | Aktibo |
| Project fork ng | Bytecoin[a] |
| Isinulat sa | C++ |
| Operating system | Linux, Windows, macOS, Android, FreeBSD |
| Source model | FOSS |
| Lisensya | MIT License |
| Websayt | getmonero.org |
| Ledger | |
| Pagtatatak-oras | Proof-of-work |
| Hash function | RandomX |
| Gantimpala ng bloke | XMR 0.6 ≥[1] |
| Oras ng bloke | 2 minuto |
| Pagpapalipat-lipat ng panustos | >18,444,828 (2024-06-02) |
| Hangganan ng panustos | Walang limitasyon |
| |
Ang Monero (XMR) ay isang salaping kripto na nakatuon sa pribasya.[2] Ito ay isang bukas-pinagmulan (open-source) na proyekto na inilunsad noong Abril 2014, na may pangunahing layunin na magbigay ng mga transaksyong hindi matutunton at hindi maikakabit sa isang partikular na pagkakakilanlan. Upang mapanatili ang pribasya ng mga gumagamit, gumagamit ang Monero ng mga teknolohiya gaya ng ring signatures, ring confidential transactions (RingCT), at stealth addresses.[3][4]
Ayon sa mga tagasuporta nito, ang Monero ay "ang espirituwal na tagapagmana ng Bitcoin."[5] Dahil sa mataas na antas ng pagiging hindi matunton, naiugnay ang paggamit ng Monero sa mga kriminal na gawain, awtoritaryang rehimen na sumusubok umiwas sa mga parusa, at mga grupong terorista.[6][7][8] Gayunpaman, ang mga developer ng code nito ay walang opisyal na kaugnayan sa anumang ideolohiyang pampulitika o relihiyon.
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Bytecoin ang unang salaping kripto na gumamit ng CryptoNote protocol, na may mga tampok na nakatuon sa pribasya. Gayunpaman, natuklasan ang ilang isyu rito, kabilang ang isang malaking pre-mine, kung saan maraming coin ang namina bago pa ito inilabas sa publiko. Dahil dito, nagpasya ang komunidad na i-fork ang Bytecoin at lumikha ng BitMonero, na kalaunan ay pinaikli sa Monero—isang salitang nangangahulugang "barya" sa Esperanto.[9][10] Ang BitMonero (Monero) ay opisyal na inilunsad noong Abril 18, 2014.
Sinundan ito ng pagpapakilala ng RingCT noong 2017, na nagbigay-daan sa pagtatago ng halaga ng bawat transaksyon.[11] Noong 2018 naman, ipinatupad ang Bulletproofs, na nagbawas sa laki ng mga transaksyon at nagpabuti sa kahusayan ng network.[12]
Noong Mayo 2022, sinimulan ang "tail emission" ng Monero, kung saan 0.6 XMR ang patuloy na ilalabas sa bawat bagong bloke magpakailanman. Layunin nitong tiyakin ang patuloy na insentibo para sa mga minero upang mapanatili ang seguridad ng network. Hanggang ngayon, patuloy ang pag-unlad ng Monero, na pinamumunuan ng isang core team at isang malawak na komunidad ng mga developer at gumagamit. Ang pokus ng proyekto ay nananatili sa pagpapabuti ng pribasya, seguridad, at kahusayan.[13]
Kritisismo
[baguhin | baguhin ang wikitext]Bagama’t pinupuri ang Monero dahil sa matitibay nitong katangian sa pagkapribado, mayroon din itong mga puna. Dahil sa mataas na antas ng pagkapribado nito, madalas na iniuugnay ang Monero sa mga ipinagbabawal na gawain tulad ng mga transaksyon sa pamilihang itim sa internet, mga pag-atake gamit ang ransomware, at paglilinis ng pera.[6][14]
Hirap ang mga pamahalaan at mga tagapagpatupad ng batas sa pagsubaybay at pagkontrol sa mga transaksyon ng Monero dahil sa mataas nitong antas ng pagkapribado, kaya’t nagiging hamon ito sa pagsunod sa mga regulasyong laban sa paglilinis ng pera at iba pang ipinagbabawal na gawain. Dagdag pa rito, naiulat na ang grupong terorista na Islamikong Estado ay humingi ng mga donasyong pinansyal gamit ang Monero, na lalong nagpapalala sa mga alalahanin hinggil sa maling paggamit ng salaping ito.[15]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Trajcevski, Milko (8 June 2022). "Monero (XMR) Tail Emission Upgrade Explained". Yahoo!Finance. FX Empire. Nakuha noong 8 July 2024.
- ↑ Wilson, Tom (Hunyo 11, 2019). "'Privacy coin' Monero offers near total anonymity". Reuters. Inarkibo mula sa orihinal noong 31 Oktubre 2024. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ Braun-Dubler, Nils; Gier, Hans-Peter; Bulatnikova, Tetiana; Langhart, Manuel; Merki, Manuela; Roth, Florian; Burret, Antoine; Perdrisat, Simon (16 Hunyo 2020). Blockchain: Capabilities, Economic Viability, and the Socio-Technical Environment (sa wikang Ingles). vdf Hochschulverlag AG. pp. 165–167. ISBN 978-3-7281-4016-6. Inarkibo mula sa orihinal noong 29 Oktubre 2023. Nakuha noong 10 Marso 2025.
- ↑ Canul, Mario; Knight, Saxon (13 Enero 2019). "Introduction to Monero and how it's different" (PDF). University of Hawai’i at Manoa (sa wikang Ingles). Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 27 Pebrero 2025. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ Sobrado, Boaz (18 Enero 2025). "Is Monero Keeping Bitcoin's Cypherpunk Dream Alive?". Forbes (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 18 Enero 2025. Nakuha noong 10 Marso 2025.
- ↑ 6.0 6.1 Sigalos, MacKenzie (Hunyo 13, 2021). "Why some cyber criminals are ditching bitcoin for a cryptocurrency called monero". CNBC (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Hunyo 13, 2021. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ Kharpal, Arjun (9 Enero 2018). "Hackers have found a way to mine cryptocurrency and send it to North Korea". CNBC (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 9 Hulyo 2022. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ Makuch, Ben (27 Nobyembre 2024). "Trump's promise to loosen crypto regulations may be boon for extremist groups". The Guardian (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 3 Disyembre 2024. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ "Monero: What It Means, How It Works, and Features". Investopedia (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 28 Pebrero 2025. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ "Monero". Wiktionary. Nakuha noong 11 Marso 2025.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Ring CT". Moneropedia (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 3 Marso 2025. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ "Bulletproofs". Moneropedia (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 1 Pebrero 2025. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ "Tail Emission". Moneropedia (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 9 Disyembre 2024. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ "Money laundering through cryptocurrencies". Nagkakaisang Bansa (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Nobyembre 18, 2024. Nakuha noong 11 Marso 2025.
- ↑ "Thirty-fourth report of the Analytical Support and Sanctions Monitoring Team submitted pursuant to resolution 2734 (2024) concerning ISIL (Da'esh), Al-Qaida and associated individuals and entities" (PDF). Konsehong Panseguridad ng mga Nagkakaisang Bansa. 22 Hulyo 2024. p. 20. Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 25 Enero 2025. Nakuha noong 11 Marso 2025.