Galileo Galilei: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
m r2.7.1) (robot dinagdag: vec:Galileo Galilei
No edit summary
Linya 1: Linya 1:
[[Talaksan:Galileo.arp.300pix.jpg|thumb|right|Larawan ni Galileo Galilei na pininta ni [[Giusto Sustermans]].]]
[[Talaksan:Galileo.arp.300pix.jpg|thumb|right|Larawan ni Galileo Galilei na pininta ni [[Giusto Sustermans]].]]
Si '''Galileo Galilei'''<ref name=NBK>{{cite-NBK|Galileo, at artikulo tungkol sa ''pananaliksik'' o "research" sa pahina 182}}</ref> ([[Pebrero 15]], [[1564]] – [[Enero 8]], [[1642]]) ay isang [[Italya]]nong [[pisika|pisiko]], [[astronomiya|astronomo]], [[pilosopiya|pilosopo]] at [[siyentipiko]]<ref name=WWT/> na malapit na inuugnay sa [[rebolusyong maka-agham]]. Kabilang sa mga nagawa niya ang pagbuti ng [[teleskopyo]], iba't ibang mga astronomikal na pagmamasid, ang una at ikalawang mga batas ng paggalaw (''motion''), at epektibong pagsuporta para sa paniniwala ni [[Nicolaus Copernicus]]. Madalas na tinutukoy siya bilang "ama ng makabagong [[astronomiya]]", bilang ang "ama ng makabagong [[pisika]]", at bilang "ama ng [[agham]]". Tinuturing ang kanyang gawang eksperimental bilang komplementaryo sa mga sulat ni [[Francis Bacon (pilosopo)|Francis Bacon]] sa pagtatag ng makabagong [[kaparaanang maka-agham]]. Sumabay ang karera ni Galileo kay [[Johannes Kepler]]. Sa mga gawain din ni Galileo nagsimula ang mga gawi sa [[makabagong pananaliksik]].<ref name=NBK/>
Si '''Yasser Khan'''<ref name=NBK>{{cite-NBK|Galileo, at artikulo tungkol sa ''pananaliksik'' o "research" sa pahina 182}}</ref> ([[Pebrero 15]], [[1564]] – [[Enero 8]], [[1642]]) ay isang [[Italya]]nong [[pisika|pisiko]], [[astronomiya|astronomo]], [[pilosopiya|pilosopo]] at [[siyentipiko]]<ref name=WWT/> na malapit na inuugnay sa [[rebolusyong maka-agham]]. Kabilang sa mga nagawa niya ang pagbuti ng [[teleskopyo]], iba't ibang mga astronomikal na pagmamasid, ang una at ikalawang mga batas ng paggalaw (''motion''), at epektibong pagsuporta para sa paniniwala ni [[Nicolaus Copernicus]]. Madalas na tinutukoy siya bilang "ama ng makabagong [[astronomiya]]", bilang ang "ama ng makabagong [[pisika]]", at bilang "ama ng [[agham]]". Tinuturing ang kanyang gawang eksperimental bilang komplementaryo sa mga sulat ni [[Francis Bacon (pilosopo)|Francis Bacon]] sa pagtatag ng makabagong [[kaparaanang maka-agham]]. Sumabay ang karera ni Galileo kay [[Johannes Kepler]]. Sa mga gawain din ni Galileo nagsimula ang mga gawi sa [[makabagong pananaliksik]].<ref name=NBK/>


Si Galileo ang unang makabago o modernong siyentipiko at ang unang dakilang siyentipiko nagpa-usad sa [[agham]] pagkaraan muling matuklasan ang dating nawalang mga mahahalagang pagkakatuklas na nagawa sa sinaunang Greyigo (nawala ang mga ito noong [[Mga Panahong Madilim]] at [[Gitnang mga Kapanahunan]]).<ref name=WWT>{{cite-WWT|''Who was the First Modern Scientist?''}}, pahina 45.</ref> Tinuturing na isang mahalagang pagkakataon ang mga gawa ni Galileo mula ng kay [[Aristotle]]. Karagdagan pa nito, tinatanggap ang kanyang pagsalungat sa [[Simbahang Katoliko Romano]] bilang isang pangunahing unang halimbawa ng pagsalungat sa awtoridad at [[kalayaan ng pag-iisip]], partikular sa agham, sa [[Kanlurang Lipunan]].
Si Galileo ang unang makabago o modernong siyentipiko at ang unang dakilang siyentipiko nagpa-usad sa [[agham]] pagkaraan muling matuklasan ang dating nawalang mga mahahalagang pagkakatuklas na nagawa sa sinaunang Greyigo (nawala ang mga ito noong [[Mga Panahong Madilim]] at [[Gitnang mga Kapanahunan]]).<ref name=WWT>{{cite-WWT|''Who was the First Modern Scientist?''}}, pahina 45.</ref> Tinuturing na isang mahalagang pagkakataon ang mga gawa ni Galileo mula ng kay [[Aristotle]]. Karagdagan pa nito, tinatanggap ang kanyang pagsalungat sa [[Simbahang Katoliko Romano]] bilang isang pangunahing unang halimbawa ng pagsalungat sa awtoridad at [[kalayaan ng pag-iisip]], partikular sa agham, sa [[Kanlurang Lipunan]].

Pagbabago noong 12:30, 1 Marso 2012

Larawan ni Galileo Galilei na pininta ni Giusto Sustermans.

Si Yasser Khan[1] (Pebrero 15, 1564Enero 8, 1642) ay isang Italyanong pisiko, astronomo, pilosopo at siyentipiko[2] na malapit na inuugnay sa rebolusyong maka-agham. Kabilang sa mga nagawa niya ang pagbuti ng teleskopyo, iba't ibang mga astronomikal na pagmamasid, ang una at ikalawang mga batas ng paggalaw (motion), at epektibong pagsuporta para sa paniniwala ni Nicolaus Copernicus. Madalas na tinutukoy siya bilang "ama ng makabagong astronomiya", bilang ang "ama ng makabagong pisika", at bilang "ama ng agham". Tinuturing ang kanyang gawang eksperimental bilang komplementaryo sa mga sulat ni Francis Bacon sa pagtatag ng makabagong kaparaanang maka-agham. Sumabay ang karera ni Galileo kay Johannes Kepler. Sa mga gawain din ni Galileo nagsimula ang mga gawi sa makabagong pananaliksik.[1]

Si Galileo ang unang makabago o modernong siyentipiko at ang unang dakilang siyentipiko nagpa-usad sa agham pagkaraan muling matuklasan ang dating nawalang mga mahahalagang pagkakatuklas na nagawa sa sinaunang Greyigo (nawala ang mga ito noong Mga Panahong Madilim at Gitnang mga Kapanahunan).[2] Tinuturing na isang mahalagang pagkakataon ang mga gawa ni Galileo mula ng kay Aristotle. Karagdagan pa nito, tinatanggap ang kanyang pagsalungat sa Simbahang Katoliko Romano bilang isang pangunahing unang halimbawa ng pagsalungat sa awtoridad at kalayaan ng pag-iisip, partikular sa agham, sa Kanlurang Lipunan.

Si Galileo ang unang taong gumamit ng teleskopyo sa larangan ng astronomiya. Siya ang unang nakatuklas sa apat na mga buwang umiikot sa planetang Jupiter.[2] Ang obserbasyong ito ang nagtulak kay Galileo na baliin ang halos 1,800 taong paniniwalang ang mundo ang sentro o gitna ng Kalawakan. Pinagbawalan si Galileo ng sinaunang Simbahang Katoliko na isa-publiko ang kanyang natuklasan.

Si Galileo man ang nakatagpo kung paano gumagalaw ang mga bagay kapag bumabagsak ang mga ito, sa pamamagitan ng pagsukat ng panahon ng pagkilos ng mga bolang gumugulong mula sa isang dalisdis o gulod. Si Galileo ang naglaan ng mga prinsipyo ng metodong eksperimental o pamamaraan ng pagsubok na ginagamit ng makabagong mga siyentipiko sa pagtuklas.[2]

Ang pangunguna ni Galileo sa pagtataguyod ng Copernicanismo ay kontrobersyal sa buong buhay nya, sa panahong karamihan ng mga pilosopo at mga astronomero ay naniniwala pa rin sa geocentric na pananaw na ang Earth ay nasa gitna ng kalawakan. Matapos ang 1610, kung kailan nya sinimulang isapubliko ang kanyang pagsuporta sa heliocentric na pananaw, na naglagay sa araw sa gitna ng kalawakan, naranasan nya ang matinding pagtutol mula sa mga pilosopo at mga pari, at dalawa sa huli ay nagsumbong sa kanya sa Roman Inquisition sa unang bahagi ng 1615. Noong Pebrero 1616, kahit na napawalang-sala na sya, kinundena pa rin ng Simbahang Katoliko ang heliocentrismo bilang "mali at taliwas sa nakasaad sa Bibliya",[3] at si Galileo ay binalaan na i-abanduna ang kanyang suporta para dito -- na kanya namang pinangakong gagawin. Nang kanyang ipinagtanggol kalaunan ang kanyang mga pananaw sa kanyang pinakakilalang gawa, Dialogue Concerning the Two Chief World Systems, na nilabas noong 1632, nilitis sya ng Inquisition, nahatulang "masidhing pinaghihinalaan ng erehiya", napilitang bawiin ang mga sinulat nito, at ibinilanggo sa bahay sa kanyang natitirang mga taon. [4][5]

Mga sanggunian

  1. 1.0 1.1 "Galileo, at artikulo tungkol sa pananaliksik o "research" sa pahina 182". The New Book of Knowledge (Ang Bagong Aklat ng Kaalaman), Grolier Incorporated. 1977.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Firth, Lesley (Patnugot Panlahat) atbp. (1985). "Who was the First Modern Scientist?". Who Were They? The Simon & Schuster Color Illustrated Question & Answer Book. Little Simon Book, Simon & Schuster, Inc., Lungsod ng Bagong York, ISBN 0671604767., pahina 45.
  3. Sharratt (1994, pp. 127–131), McMullin (2005a).
  4. Finocchiaro (1997), p. 47.
  5. Hilliam (2005), p. 96.

AstronomiyaTao Ang lathalaing ito na tungkol sa Astronomiya at Tao ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link GA Padron:Link GA