Wikang Pranses: Pagkakaiba sa mga binago
m r2.7.2) (robot dinagdag: got:𐍆𐍂𐌰𐌽𐌺𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 |
Zollerriia (usapan | ambag) mNo edit summary |
||
Linya 2: | Linya 2: | ||
Ang '''Pranses''' (Pranses: ''français''; [[wikang Ingles|Ingles]]: ''French'') ay isang wika na nagmula sa [[Pransya]]. Noong [[1999]], ito ang wikang may ika-11 pinakamalaking bilang ng mga tagapagsalita sa buong daigdig, sinasalita ng higit-kumulang na 77 milyong tao (tinatawag na ''francophones'') bilang [[inang wika]], at 128 milyon na kinabibilangan ng mga tao na tinatanggap ito bilang pangalawang wika. Ito ang opisyal o pampangasiwaang wika sa iba’t ibang komunidad o samahan (katulad ng [[Unyong Europeo]], [[IOC]], [[Mga Nagkakaisang Bansa]], at [[Universal Postal Union]]). |
Ang '''Pranses''' (Pranses: ''français''; [[wikang Ingles|Ingles]]: ''French'') ay isang wika na nagmula sa [[Pransya]]. Noong [[1999]], ito ang wikang may ika-11 pinakamalaking bilang ng mga tagapagsalita sa buong daigdig, sinasalita ng higit-kumulang na 77 milyong tao (tinatawag na ''francophones'') bilang [[inang wika]], at 128 milyon na kinabibilangan ng mga tao na tinatanggap ito bilang pangalawang wika. Ito ang opisyal o pampangasiwaang wika sa iba’t ibang komunidad o samahan (katulad ng [[Unyong Europeo]], [[IOC]], [[Mga Nagkakaisang Bansa]], at [[Universal Postal Union]]). |
||
== |
==Heographiyang Distribusyon== |
||
=== |
===Europa=== |
||
[[Talaksan:Knowledge French EU map.png|right|thumb|240px|Kaalaman ng wikang Pranses sa [[Unyong Europeo]] at mga kandidatong bansa<ref>Source: [http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_en.pdf EUROPA], data for EU25, published before 2007 enlargement.</ref>]] |
[[Talaksan:Knowledge French EU map.png|right|thumb|240px|Kaalaman ng wikang Pranses sa [[Unyong Europeo]] at mga kandidatong bansa<ref>Source: [http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_en.pdf EUROPA], data for EU25, published before 2007 enlargement.</ref>]] |
||
Ang Wikang Pranses ay ang opisyal na wika ng [[Pransya]], [[Suwisa]], [[Belgium]], [[Monaco]], [[Andorra]], [[Italya]], [[Luxembourg]] at isang minoryang wika sa [[Nagkakaisang Kaharian]]. |
Ang Wikang Pranses ay ang opisyal na wika ng [[Pransya]], [[Suwisa]], [[Belgium]], [[Monaco]], [[Andorra]], [[Italya]], [[Luxembourg]] at isang minoryang wika sa [[Nagkakaisang Kaharian]]. |
||
==== |
====Pransya==== |
||
Ayon sa [[Konstityusyon ng Pransya]], ang wikang Pranses ay naging opisyal na wika ng Pransya mula noong 1992.<ref>{{fr icon}} [http://www.languefrancaise.net/dossiers/dossiers.php?id_dossier=50 Loi constitutionnelle 1992] — {{lang|fr|C'est à la loi constitutionnelle du 25 juin 1992, rédigée dans le cadre de l'intégration européenne, que l'on doit la première déclaration de principe sur le français, langue de la République.}}</ref> |
Ayon sa [[Konstityusyon ng Pransya]], ang wikang Pranses ay naging opisyal na wika ng Pransya mula noong 1992.<ref>{{fr icon}} [http://www.languefrancaise.net/dossiers/dossiers.php?id_dossier=50 Loi constitutionnelle 1992] — {{lang|fr|C'est à la loi constitutionnelle du 25 juin 1992, rédigée dans le cadre de l'intégration européenne, que l'on doit la première déclaration de principe sur le français, langue de la République.}}</ref> |
||
==== |
====Suwiso==== |
||
Habang ang wikang Pranses kasama ng wikang [[Alemanya]], [[Italyano]] at [[Romansh]] ay ang mga opisyal na wika ng [[Suwiso]], habang ang wikang Pranses ay ang katutubong wika ng halos 20% na mga Suwiso. |
Habang ang wikang Pranses kasama ng wikang [[Alemanya]], [[Italyano]] at [[Romansh]] ay ang mga opisyal na wika ng [[Suwiso]], habang ang wikang Pranses ay ang katutubong wika ng halos 20% na mga Suwiso. |
||
==== |
====Belgium==== |
||
Sa [[Belgium]], ang wika ay ang opisyal na wika ng [[Wallonia]] (maliban sa Hilagang Cantons kung saan ang [[German|wikang Alemanya]] ay ginagamit) at isa sa dalawang opisyal na wika --Kasama ang [[Dutch]]-- ng [[Brussels]] kung saan ito'y binibigkas ng mayoriya ng populasyon. Sa Total, 40% ng populasyon ng Belgium ay nagsasalita ng Pranses at ang natitirang 60% ay nagsasalita ng Dutch. |
Sa [[Belgium]], ang wika ay ang opisyal na wika ng [[Wallonia]] (maliban sa Hilagang Cantons kung saan ang [[German|wikang Alemanya]] ay ginagamit) at isa sa dalawang opisyal na wika --Kasama ang [[Dutch]]-- ng [[Brussels]] kung saan ito'y binibigkas ng mayoriya ng populasyon. Sa Total, 40% ng populasyon ng Belgium ay nagsasalita ng Pranses at ang natitirang 60% ay nagsasalita ng Dutch. |
||
==== |
====Monako at Andorra==== |
||
Kahit [[Monégasque]] ay pambansang wika ng [[Monako]], ang wikang Pranses ay ang opisyal na wika at binibuo ng mga Pranses ang 47% ng populasyon.<br |
Kahit [[Monégasque]] ay pambansang wika ng [[Monako]], ang wikang Pranses ay ang opisyal na wika at binibuo ng mga Pranses ang 47% ng populasyon.<br> |
||
Habang naman sa [[Andorra]], kahit ang [[Katalan]] ang opisyal na wika, ang Pranses ay karaniwang ginagamit dahil ito'y malapit sa Pransya at 7% ng populasyon ay binibuo ng mga Pranses. |
Habang naman sa [[Andorra]], kahit ang [[Katalan]] ang opisyal na wika, ang Pranses ay karaniwang ginagamit dahil ito'y malapit sa Pransya at 7% ng populasyon ay binibuo ng mga Pranses. |
||
==== |
====Nagkakaisang Kaharian at Italya==== |
||
Sa [[Nagkakaiisang Kaharian]], ito'y isang menoryang wika at 23% ng populasyon ay nakakaintindi ng Pranses.<br |
Sa [[Nagkakaiisang Kaharian]], ito'y isang menoryang wika at 23% ng populasyon ay nakakaintindi ng Pranses.<br> |
||
Sa [[Italya]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang wikang Italyano sa maliit na rehiyon ng Aosta Valley sa Italya. |
Sa [[Italya]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang wikang Italyano sa maliit na rehiyon ng Aosta Valley sa Italya. |
||
=== |
===Amerika=== |
||
⚫ | Sa [[Kanada]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang Ingles. Sa [[Quebec]], Kanada kung saan 80% ng populasyon ay Pranses ang kanilang katutubong wika. Mahigit na 10,170,000 na mga Kanadiano o kaya 30.6% ng populasyon ay ginagamit ang Pranses bilang unang or ikalawang wikang pangsalita. Dahil sa mga Programmang bilingual sa mga paaralan ay tumataas ang porsiyento mga Kanadianong gumagamit ng Pranses. |
||
⚫ | Sa [[Kanada]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang Ingles. Sa [[Quebec]], Kanada kung saan 80% ng populasyon ay Pranses ang kanilang katutubong wika. Mahigit na 10,170,000 na mga Kanadiano o kaya 30.6% ng populasyon ay ginagamit ang Pranses bilang unang or ikalawang wikang pangsalita. Dahil sa mga Programmang bilingual sa mga paaralan ay tumataas ang porsiyento mga Kanadianong gumagamit ng Pranses. |
||
Ang pranses ay isang opisyal na wika ng [[Haiti]] kahit ito'y ginagamit lamang ng mga taong mayayaman, habang naman ang Haitan Creole (Isang Wikang basi sa Pranses creole) ay mas ginagamit bilang katutubong wika. |
Ang pranses ay isang opisyal na wika ng [[Haiti]] kahit ito'y ginagamit lamang ng mga taong mayayaman, habang naman ang Haitan Creole (Isang Wikang basi sa Pranses creole) ay mas ginagamit bilang katutubong wika. |
||
Linya 35: | Linya 34: | ||
Ang Pranses ay ikaapat sa mga karamihan na sinasalita pagkatapos ng [[Wikang Espanyol|Espanyol]], [[Wikang Tsino|Tsino]] at [[Wikang Ingles|Ingles]].<ref>[http://www.nvtc.gov/lotw/months/november/USlanguages.html National Virtual Translation Center] — Languages Spoken in the U.S.</ref><ref name="factfinder.census.gov">[http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=D&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP16&-ds_name=D&-_lang=en U.S. Census Bureau, Census 2000 Summary File 3] — Language Spoken at Home: 2000.</ref> at ikalawa sa mga karamihan na sinasalita sa mga estado ng [[Louisiana]], [[Maine]], [[Vermont]] at [[New Hampshire]]. Ang Louisiana ay tahanan sa maraming dyalekto, kung saan ang pinakamarming sumasalita ng Pranses Cajun. |
Ang Pranses ay ikaapat sa mga karamihan na sinasalita pagkatapos ng [[Wikang Espanyol|Espanyol]], [[Wikang Tsino|Tsino]] at [[Wikang Ingles|Ingles]].<ref>[http://www.nvtc.gov/lotw/months/november/USlanguages.html National Virtual Translation Center] — Languages Spoken in the U.S.</ref><ref name="factfinder.census.gov">[http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=D&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP16&-ds_name=D&-_lang=en U.S. Census Bureau, Census 2000 Summary File 3] — Language Spoken at Home: 2000.</ref> at ikalawa sa mga karamihan na sinasalita sa mga estado ng [[Louisiana]], [[Maine]], [[Vermont]] at [[New Hampshire]]. Ang Louisiana ay tahanan sa maraming dyalekto, kung saan ang pinakamarming sumasalita ng Pranses Cajun. |
||
=== |
===Aprika=== |
||
[[Talaksan:Francophone Africa.svg|thumb|right|300px| {{legend|#006BA8|Mga bansang kadalasang binabangit bilang Francophone Aprika.}} {{legend|#00AAE2|Bansang minsang binabangit bilang Francophone Aprika}}]] |
[[Talaksan:Francophone Africa.svg|thumb|right|300px| {{legend|#006BA8|Mga bansang kadalasang binabangit bilang Francophone Aprika.}} {{legend|#00AAE2|Bansang minsang binabangit bilang Francophone Aprika}}]] |
||
Karamihan ng mga nanagsalita ng wikang Pranses ay tumitira sa Aprika. Ayon sa ulat ng Organisation internationale de la Francophonie noong 2007 tumataya sa 115 na milyon na mga Aprikano sa 31 na mga bansa sa Aprika ay makakasalit ng Pranses bilang una or ikalawang wika. |
Karamihan ng mga nanagsalita ng wikang Pranses ay tumitira sa Aprika. Ayon sa ulat ng Organisation internationale de la Francophonie noong 2007 tumataya sa 115 na milyon na mga Aprikano sa 31 na mga bansa sa Aprika ay makakasalit ng Pranses bilang una or ikalawang wika. |
||
=== |
===Asya=== |
||
⚫ | Sa [[Lebanon]] ang Pranses ay opisyal na wika kasama ang [[Arabo]] at ito'y tinuturo at ginagamit sa mga paaralan at mga sentro pang-edukasyonal. Katulad sa Lebanon, ang Pranses sa [[Syria]] ay naging opisyal hanggang 1943 pero hanggang nagyon ito'y ginagamit ng mga tao na nasa mga mataas na mga ranko. Sa [[Timog Hilagang Asya]] ang Pranses ay isang Administrabong wika sa [[Laos]] at [[Kambodiya]] kahit ang inpluwensya ng wika ay uminog ng mga nagdaang mga siglo. Noong panahon ng Kolonyang Pranses, ang mga matataas na mga tao ay gumamit ng Pranses at ang mga mangagawang Biyetnamese ay gumamit ng isang wikang Pranses Creole na kilala bilang "Tây Bồi" na ngayon ay ekstinct na. |
||
⚫ | |||
⚫ | Sa [[Lebanon]] ang Pranses ay opisyal na wika kasama ang [[Arabo]] at ito'y tinuturo at ginagamit sa mga paaralan at mga sentro pang-edukasyonal. Katulad sa Lebanon, ang Pranses sa [[Syria]] ay naging opisyal hanggang 1943 pero hanggang nagyon ito'y ginagamit ng mga tao na nasa mga mataas na mga ranko. Sa [[Timog Hilagang Asya]] ang Pranses ay isang Administrabong wika sa [[Laos]] at [[Kambodiya]] kahit ang inpluwensya ng wika ay uminog ng mga nagdaang mga siglo. Noong panahon ng Kolonyang Pranses, ang mga matataas na mga tao ay gumamit ng Pranses at ang mga mangagawang Biyetnamese ay gumamit ng isang wikang Pranses Creole na kilala bilang "Tây Bồi" na ngayon ay ekstinct na. |
||
⚫ | |||
Sa [[Indya]], sa Indyanong Unyong teritoryo ng [[Pondicherry]] ang Pranses ay gingamit kasama ang mga rehiyonal na mga wika ang Telugu at Tamil habang naman sa Tamil Nadu, Indya ang mga mangangaral ay may magdedesisyon kung ang Pranses ay pipiliin bilang ikalawang or ikatlong wika na kadalasang kasama ang Ingles at Tamil. Ang Pranses rin ay tinuturo rin sa estado ng [[Marahashtra]], Indya sa mga sekondaryong paaralan bilang ikatlong wika para sa peperasyon sa mga exams. Sa mga paaralan na may CBSE at NCR kurikulum ang Pranses ay bahagi nagpagaaral sa ikatlong antas. Sa ikaapat na antas ang mga magaaral ay hinihiling na i-alis ang Pranses o kaya ang [[Hindi]] (ang kanilang pambansang wika)bilang ikalawang wika nila. |
Sa [[Indya]], sa Indyanong Unyong teritoryo ng [[Pondicherry]] ang Pranses ay gingamit kasama ang mga rehiyonal na mga wika ang Telugu at Tamil habang naman sa Tamil Nadu, Indya ang mga mangangaral ay may magdedesisyon kung ang Pranses ay pipiliin bilang ikalawang or ikatlong wika na kadalasang kasama ang Ingles at Tamil. Ang Pranses rin ay tinuturo rin sa estado ng [[Marahashtra]], Indya sa mga sekondaryong paaralan bilang ikatlong wika para sa peperasyon sa mga exams. Sa mga paaralan na may CBSE at NCR kurikulum ang Pranses ay bahagi nagpagaaral sa ikatlong antas. Sa ikaapat na antas ang mga magaaral ay hinihiling na i-alis ang Pranses o kaya ang [[Hindi]] (ang kanilang pambansang wika)bilang ikalawang wika nila. |
||
=== |
===Oceania=== |
||
May mga ilang teritoryo ang Pransya sa Oceania kung saan ang Pranses ay ginagamit katulad ang [[French Polynesia]], [[Vanautu]], [[New Caledonia]] at, [[Wallis at Futana]]. |
May mga ilang teritoryo ang Pransya sa Oceania kung saan ang Pranses ay ginagamit katulad ang [[French Polynesia]], [[Vanautu]], [[New Caledonia]] at, [[Wallis at Futana]]. |
||
== |
==Mga Halimbawa== |
||
{{wikt|French}} |
{{wikt|French}} |
||
{{wikt|:Category:French language}} |
{{wikt|:Category:French language}} |
||
Ito'y mga halimbawang salita. |
Ito'y mga halimbawang salita. |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
! Pranses |
! Pranses || Tagalog || Pagbigkas{{citation needed}} |
||
| |
|- |
||
| monde |
| monde || ''mundo''||[mõd] |
||
| |
|- |
||
| chanson |
| chanson || ''kanta''||[shã-sõ] |
||
| |
|- |
||
| téléphone |
| téléphone || ''telepono''||[tele-fon] |
||
| |
|- |
||
| eau |
| eau || ''tubig'' ||[o] |
||
| |
|- |
||
| feu |
| feu || ''apoy'' ||[foe] |
||
| |
|- |
||
| livre |
| livre || ''libro'' ||[livr] |
||
| |
|- |
||
| crayon |
| crayon || ''lapis'' ||[cre-yõ] |
||
| |
|- |
||
| maison |
| maison || ''bahay'' ||[me-zõ] |
||
| |
|- |
||
| lit |
| lit || ''kama'' ||[li] |
||
| |
|- |
||
| vie |
| vie || ''buhay'' (pangngalan) ||[vi] |
||
| |
|- |
||
| cuisine |
| cuisine || ''kusina'' ||[kÜi-zin] |
||
| |
|- |
||
| garçon |
| garçon || ''lalaki'' ||[gar-sõ]] |
||
| |
|- |
||
| fille |
| fille || ''babae'' ||[fiy] |
||
| |
|- |
||
| nourriture |
| nourriture || ''pagkain'' ||[nu-ri-tür] |
||
| |
|- |
||
| grand |
| grand || ''malaki''||[grã] |
||
| |
|- |
||
| petit |
| petit || ''maliit''||[pe-ti] |
||
| |
|- |
||
| nuit |
| nuit ||''gabi''||[nÜi] |
||
| |
|- |
||
| matin |
| matin || ''umaga'' ||[ma-t~e] |
||
| |
|- |
||
| jour |
| jour || ''araw'' ||[zhur] |
||
| |
|- |
||
| mois |
| mois || ''buwan'' || [mwa] |
||
| |
|- |
||
| janvier |
| janvier || ''Enero'' || [zhã-vye] |
||
| |
|- |
||
| février |
| février || ''Pebrero'' || [fe-vriye] |
||
| |
|- |
||
| mars |
| mars || ''Marso'' || [mars] |
||
| |
|- |
||
| avril |
| avril || ''Abril'' || [a-vril] |
||
| |
|- |
||
| mai |
| mai || ''Mayo'' ||[me] |
||
| |
|- |
||
| juin |
| juin || ''Hunyo'' || [zhw~e] |
||
| |
|- |
||
| juillet |
| juillet || ''Hulyo'' || [zhÜi-ye] |
||
| |
|- |
||
| août |
| août || ''Agosto'' || [ut] |
||
| |
|- |
||
| septembre |
| septembre || ''Setyembre'' ||[sep-tãbr] |
||
|- |
|- |
||
| octobre |
| octobre || ''Oktubre'' || [ok-tobr] |
||
| |
|- |
||
| novembre |
| novembre || ''Nobyembre'' || [no-vãbr] |
||
| |
|- |
||
| décembre |
| décembre || ''Disyembre'' || [dey-sãbr] |
||
| |
|- |
||
| car || ''kasi'' || [kar] |
| car || ''kasi'' || [kar] |
||
| |
|- |
||
| mais || ''pero'' || [me] |
| mais || ''pero'' || [me] |
||
| |
|- |
||
| France || ''Pransya'' || [frãs] |
| France || ''Pransya'' || [frãs] |
||
| |
|- |
||
| français || ''Pranses'' || [frã-se] |
| français || ''Pranses'' || [frã-se] |
||
| |
|- |
||
| Les Îles Philippines || ''Pilipinas'' || [le-zil-fi-li-pin] |
| Les Îles Philippines || ''Pilipinas'' || [le-zil-fi-li-pin] |
||
| |
|- |
||
| philippin || ''Pilipino'' || [fi-li-p~e] |
| philippin || ''Pilipino'' || [fi-li-p~e] |
||
|} |
|} |
||
== |
==Pananalita== |
||
* Magandang umaga: ''Bonjour'' |
* Magandang umaga: ''Bonjour'' |
||
* Kumusta kayo? (pormal): ''Comment allez-vous ?'' |
* Kumusta kayo? (pormal): ''Comment allez-vous ?'' |
||
Linya 142: | Linya 139: | ||
* Hindi: ''Non'' |
* Hindi: ''Non'' |
||
* Nasaan po ang banyo?: ''Où sont les toilettes?'' |
* Nasaan po ang banyo?: ''Où sont les toilettes?'' |
||
* Marunong po kayo mag |
* Marunong po kayo mag-Ingles?: ''Parlez vous l'anglais?'' |
||
* Hindi ko po kayo maintindihan: ''Je ne vous comprends pas'' |
* Hindi ko po kayo maintindihan: ''Je ne vous comprends pas'' |
||
* (Maraming) Salamat: ''Merci (beaucoup)'' |
* (Maraming) Salamat: ''Merci (beaucoup)'' |
||
Linya 155: | Linya 152: | ||
* Nasaan po ang pinakamalapit na hintuan ng tren?: ''Où est la station de métro/la gare de train la plus proche?'' |
* Nasaan po ang pinakamalapit na hintuan ng tren?: ''Où est la station de métro/la gare de train la plus proche?'' |
||
== |
==Tingnan rin== |
||
* |
*[[Alyansang Pranses sa Maynila]] |
||
*[[b:en:French]] sa Wikang Ingles na Wikibooks |
|||
== |
==Mga Kawing Panlabas== |
||
⚫ | |||
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
|||
* [http://en.wikibooks.org/wiki/french|Wikibooks] |
|||
⚫ | |||
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
||
* [http://www.rfi.fr/lffr/statiques/accueil_apprendre.asp French language resources and broadcasts in simplified French at Radio France Internationale (RFI) website] |
* [http://www.rfi.fr/lffr/statiques/accueil_apprendre.asp French language resources and broadcasts in simplified French at Radio France Internationale (RFI) website] |
||
Linya 174: | Linya 169: | ||
* [http://learnfrenchvideo.com/ LearnFrenchVideo.com] Audio lessons covering vocabulary, phrases, grammar and verbs. |
* [http://learnfrenchvideo.com/ LearnFrenchVideo.com] Audio lessons covering vocabulary, phrases, grammar and verbs. |
||
=== |
===Mga Online na Diksyonaryo=== |
||
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
||
{{For|unilingual dictionaries|fr:Dictionnaire}} |
{{For|unilingual dictionaries|fr:Dictionnaire}} |
||
Linya 186: | Linya 181: | ||
* [http://dictionnaire-libre.fr/ Dictionnaire-Libre.fr - dictionnaire gratuit de 24 langues] |
* [http://dictionnaire-libre.fr/ Dictionnaire-Libre.fr - dictionnaire gratuit de 24 langues] |
||
=== |
===Bokabularyo=== |
||
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
||
* [[:wikt:Appendix:French Swadesh list|Swadesh list in English and French]] |
* [[:wikt:Appendix:French Swadesh list|Swadesh list in English and French]] |
||
Linya 194: | Linya 189: | ||
* [http://www.dicovia.com/dico/francais-tagalog/lettre-A/0-59 Salitâ Wikang Pranses-Tagalog] |
* [http://www.dicovia.com/dico/francais-tagalog/lettre-A/0-59 Salitâ Wikang Pranses-Tagalog] |
||
==== |
====Audyo==== |
||
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
(Lahat ay sa wikang Ingles) |
||
* [http://shtooka.moostik.net/dico-fr/index.php?lng=en Free Audio base of French Words] |
* [http://shtooka.moostik.net/dico-fr/index.php?lng=en Free Audio base of French Words] |
||
* [http://arael.shtooka.net/swf/french/index.php French audio files of the Shtooka.net project] |
* [http://arael.shtooka.net/swf/french/index.php French audio files of the Shtooka.net project] |
||
== |
==Mga Sanggunian== |
||
{{Reflist}} |
|||
{{reflist|2}} |
|||
[[Kategorya:Wikang Pranses| ]] |
[[Kategorya:Wikang Pranses| ]] |
Pagbabago noong 13:12, 22 Hulyo 2012
Ang Pranses (Pranses: français; Ingles: French) ay isang wika na nagmula sa Pransya. Noong 1999, ito ang wikang may ika-11 pinakamalaking bilang ng mga tagapagsalita sa buong daigdig, sinasalita ng higit-kumulang na 77 milyong tao (tinatawag na francophones) bilang inang wika, at 128 milyon na kinabibilangan ng mga tao na tinatanggap ito bilang pangalawang wika. Ito ang opisyal o pampangasiwaang wika sa iba’t ibang komunidad o samahan (katulad ng Unyong Europeo, IOC, Mga Nagkakaisang Bansa, at Universal Postal Union).
Heographiyang Distribusyon
Europa
Ang Wikang Pranses ay ang opisyal na wika ng Pransya, Suwisa, Belgium, Monaco, Andorra, Italya, Luxembourg at isang minoryang wika sa Nagkakaisang Kaharian.
Pransya
Ayon sa Konstityusyon ng Pransya, ang wikang Pranses ay naging opisyal na wika ng Pransya mula noong 1992.[2]
Suwiso
Habang ang wikang Pranses kasama ng wikang Alemanya, Italyano at Romansh ay ang mga opisyal na wika ng Suwiso, habang ang wikang Pranses ay ang katutubong wika ng halos 20% na mga Suwiso.
Belgium
Sa Belgium, ang wika ay ang opisyal na wika ng Wallonia (maliban sa Hilagang Cantons kung saan ang wikang Alemanya ay ginagamit) at isa sa dalawang opisyal na wika --Kasama ang Dutch-- ng Brussels kung saan ito'y binibigkas ng mayoriya ng populasyon. Sa Total, 40% ng populasyon ng Belgium ay nagsasalita ng Pranses at ang natitirang 60% ay nagsasalita ng Dutch.
Monako at Andorra
Kahit Monégasque ay pambansang wika ng Monako, ang wikang Pranses ay ang opisyal na wika at binibuo ng mga Pranses ang 47% ng populasyon.
Habang naman sa Andorra, kahit ang Katalan ang opisyal na wika, ang Pranses ay karaniwang ginagamit dahil ito'y malapit sa Pransya at 7% ng populasyon ay binibuo ng mga Pranses.
Nagkakaisang Kaharian at Italya
Sa Nagkakaiisang Kaharian, ito'y isang menoryang wika at 23% ng populasyon ay nakakaintindi ng Pranses.
Sa Italya, ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang wikang Italyano sa maliit na rehiyon ng Aosta Valley sa Italya.
Amerika
Sa Kanada, ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang Ingles. Sa Quebec, Kanada kung saan 80% ng populasyon ay Pranses ang kanilang katutubong wika. Mahigit na 10,170,000 na mga Kanadiano o kaya 30.6% ng populasyon ay ginagamit ang Pranses bilang unang or ikalawang wikang pangsalita. Dahil sa mga Programmang bilingual sa mga paaralan ay tumataas ang porsiyento mga Kanadianong gumagamit ng Pranses.
Ang pranses ay isang opisyal na wika ng Haiti kahit ito'y ginagamit lamang ng mga taong mayayaman, habang naman ang Haitan Creole (Isang Wikang basi sa Pranses creole) ay mas ginagamit bilang katutubong wika.
Sa mga ibayong dagat na mga teritoryo ng Pransya; French Guiana, Guadeloupe, Martinique, Saint Barthélemy, St. Martin at Saint-Pierre at Miquelon, ang Pranses ay ang opisyal na wikang ginagamit.
Ang Pranses ay ikaapat sa mga karamihan na sinasalita pagkatapos ng Espanyol, Tsino at Ingles.[3][4] at ikalawa sa mga karamihan na sinasalita sa mga estado ng Louisiana, Maine, Vermont at New Hampshire. Ang Louisiana ay tahanan sa maraming dyalekto, kung saan ang pinakamarming sumasalita ng Pranses Cajun.
Aprika
Karamihan ng mga nanagsalita ng wikang Pranses ay tumitira sa Aprika. Ayon sa ulat ng Organisation internationale de la Francophonie noong 2007 tumataya sa 115 na milyon na mga Aprikano sa 31 na mga bansa sa Aprika ay makakasalit ng Pranses bilang una or ikalawang wika.
Asya
Sa Lebanon ang Pranses ay opisyal na wika kasama ang Arabo at ito'y tinuturo at ginagamit sa mga paaralan at mga sentro pang-edukasyonal. Katulad sa Lebanon, ang Pranses sa Syria ay naging opisyal hanggang 1943 pero hanggang nagyon ito'y ginagamit ng mga tao na nasa mga mataas na mga ranko. Sa Timog Hilagang Asya ang Pranses ay isang Administrabong wika sa Laos at Kambodiya kahit ang inpluwensya ng wika ay uminog ng mga nagdaang mga siglo. Noong panahon ng Kolonyang Pranses, ang mga matataas na mga tao ay gumamit ng Pranses at ang mga mangagawang Biyetnamese ay gumamit ng isang wikang Pranses Creole na kilala bilang "Tây Bồi" na ngayon ay ekstinct na.
Indya
Sa Indya, sa Indyanong Unyong teritoryo ng Pondicherry ang Pranses ay gingamit kasama ang mga rehiyonal na mga wika ang Telugu at Tamil habang naman sa Tamil Nadu, Indya ang mga mangangaral ay may magdedesisyon kung ang Pranses ay pipiliin bilang ikalawang or ikatlong wika na kadalasang kasama ang Ingles at Tamil. Ang Pranses rin ay tinuturo rin sa estado ng Marahashtra, Indya sa mga sekondaryong paaralan bilang ikatlong wika para sa peperasyon sa mga exams. Sa mga paaralan na may CBSE at NCR kurikulum ang Pranses ay bahagi nagpagaaral sa ikatlong antas. Sa ikaapat na antas ang mga magaaral ay hinihiling na i-alis ang Pranses o kaya ang Hindi (ang kanilang pambansang wika)bilang ikalawang wika nila.
Oceania
May mga ilang teritoryo ang Pransya sa Oceania kung saan ang Pranses ay ginagamit katulad ang French Polynesia, Vanautu, New Caledonia at, Wallis at Futana.
Mga Halimbawa
Ito'y mga halimbawang salita.
Pranses | Tagalog | Pagbigkas[kailangan ng sanggunian] |
---|---|---|
monde | mundo | [mõd] |
chanson | kanta | [shã-sõ] |
téléphone | telepono | [tele-fon] |
eau | tubig | [o] |
feu | apoy | [foe] |
livre | libro | [livr] |
crayon | lapis | [cre-yõ] |
maison | bahay | [me-zõ] |
lit | kama | [li] |
vie | buhay (pangngalan) | [vi] |
cuisine | kusina | [kÜi-zin] |
garçon | lalaki | [gar-sõ]] |
fille | babae | [fiy] |
nourriture | pagkain | [nu-ri-tür] |
grand | malaki | [grã] |
petit | maliit | [pe-ti] |
nuit | gabi | [nÜi] |
matin | umaga | [ma-t~e] |
jour | araw | [zhur] |
mois | buwan | [mwa] |
janvier | Enero | [zhã-vye] |
février | Pebrero | [fe-vriye] |
mars | Marso | [mars] |
avril | Abril | [a-vril] |
mai | Mayo | [me] |
juin | Hunyo | [zhw~e] |
juillet | Hulyo | [zhÜi-ye] |
août | Agosto | [ut] |
septembre | Setyembre | [sep-tãbr] |
octobre | Oktubre | [ok-tobr] |
novembre | Nobyembre | [no-vãbr] |
décembre | Disyembre | [dey-sãbr] |
car | kasi | [kar] |
mais | pero | [me] |
France | Pransya | [frãs] |
français | Pranses | [frã-se] |
Les Îles Philippines | Pilipinas | [le-zil-fi-li-pin] |
philippin | Pilipino | [fi-li-p~e] |
Pananalita
- Magandang umaga: Bonjour
- Kumusta kayo? (pormal): Comment allez-vous ?
- ’Musta? (di-pormal): Comment ça va ?
- Oo: Oui
- Hindi: Non
- Nasaan po ang banyo?: Où sont les toilettes?
- Marunong po kayo mag-Ingles?: Parlez vous l'anglais?
- Hindi ko po kayo maintindihan: Je ne vous comprends pas
- (Maraming) Salamat: Merci (beaucoup)
- Pasensiya: Je suis desolé(e)
- Gusto kong pumunta sa Pransiya: Je voudrais voyager/aller/visiter en France
- Gusto kong magtrabaho sa Pransiya: Je voudrais travailler en France
- Mahal kita: Je t’aime
- Paalam: Au revoir!
- Gusto kong bumili...: Je voudrais acheter...
- Magkano po ito?: Combien ça coûte?
- Maligayang Pasko: Joyeux Noël
- Nasaan po ang pinakamalapit na hintuan ng tren?: Où est la station de métro/la gare de train la plus proche?
Tingnan rin
- Alyansang Pranses sa Maynila
- b:en:French sa Wikang Ingles na Wikibooks
Mga Kawing Panlabas
Mga Aralin
(Lahat ay sa wikang Ingles)
- French language resources and broadcasts in simplified French at Radio France Internationale (RFI) website
- Learn French BBC
- Learn French at About (including French gestures)
- Learn the basic rules of French (easy tables)
- French lessons at Target Language (extensive)
- French Language Course (basic och first (1994) online course)
- École Interculturelle de Français, French language school in France
- The French Tutorial
- LearnFrenchVideo.com Audio lessons covering vocabulary, phrases, grammar and verbs.
Mga Online na Diksyonaryo
(Lahat ay sa wikang Ingles)
- English - French Dictionary
- Collins French Dictionary
- English <-> French Dictionary with gender and type of words
- Grand dictionnaire terminologique
- Le Dictionnaire
- LookWAYup French English Dictionary
- WordReference.com English-French dictionary
- Dictionnaire-Libre.fr - dictionnaire gratuit de 24 langues
Bokabularyo
(Lahat ay sa wikang Ingles)
- Swadesh list in English and French
- A Two-Page PDF Reference Guide of the 681 Most Common French/English Verbs
- French vocabulary, with audio
- Questions and answers
- Salitâ Wikang Pranses-Tagalog
Audyo
(Lahat ay sa wikang Ingles)
Mga Sanggunian
- ↑ Source: EUROPA, data for EU25, published before 2007 enlargement.
- ↑ Padron:Fr icon Loi constitutionnelle 1992 — C'est à la loi constitutionnelle du 25 juin 1992, rédigée dans le cadre de l'intégration européenne, que l'on doit la première déclaration de principe sur le français, langue de la République.
- ↑ National Virtual Translation Center — Languages Spoken in the U.S.
- ↑ U.S. Census Bureau, Census 2000 Summary File 3 — Language Spoken at Home: 2000.