Kultura ng Pilipinas: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Pinapalitan ang pahina ng 'crush ko si kevin belledo !!!!!!!' |
Kinansela ang pagbabagong 1138778 ni 121.96.104.203 (Usapan) |
||
| Linya 1: | Linya 1: | ||
{{Refimprove|date=Setyembre 2010}} |
|||
crush ko si kevin belledo !!!!!!! |
|||
Ang '''kultura ng Pilipinas''' o '''kalinangan ng Pilipinas''' ay pinaghalong impluwensya ng mga katutubong tradisyon at mga kultura ng mga unang mangangalakal at mananakop nito noon. Ang papanakop ng mga [[Kastila]] sa Pilipinas, sa pamamahala ng [[Mehiko]], na tumagal ng mahigit 333 taon, ay may malaking kontribusyon sa Kultura ng Pilipinas. Ang [[Wikang Filipino|Wikang Pilipino]], na mas kadalasang kilala bilang [[Tagalog]], ay maraming hiniram na salita galing Kastila. Karamihan sa mga pinagdiriwang na mga tradisyon ay magkahalong Kristiyano, Pagano, at iba pang lokal na seremonya. Bilang halimbawa, bawat taon, ang mga bayan sa buong bansa, ay nagsasagawa ng malalaking Pista, nagpapaalala sa mga Santong Patron ng mga bayan, [[barangay]], o ng mga distrito. Ang mga Pista ay kadalasang may patimpalak sa katutubong pagsayaw, at sa ibang lugar ay mayroon pang sabungan. Ang mga ganitong tradisyon ay ginaganap din sa mga bansang nasakop ng mga Kastila. Sa katimugang bahagi ng bansa na karamihan ay mananalig Islam ay nagdiriwang din ng kanilang mga tradisyon at nakagawian. |
|||
Bago pa man dumating ang mga unang mananakop, ang mga mangangalakal galing sa [[India]], [[Malaysia]], [[Indonesia]], [[Tsina]] at [[Hapon]] ay may malaking kontribusyon din sa Kultura ng Pilipinas. Ang [[Hinduismo]] at [[Budismo]] ay may impluwensya sa mga katutubong paniniwala ng mga Pilipino bago dumating ang mga Kastila at ang mga mangangalakal na [[Islam|Muslim]]. Ang wikang [[Tagalog]] at iba pang wika sa [[Pilipinas]] ay maraming hiniram sa wikang [[Sanskrit]]o. Isang mabuting halimbawa ang ''karma'', na hanggang ngayon ay pinaniniwalaan pa rin ng mga Pilipino. Marami sa mga pamahiin, hiniram na salita at pagkain, tulad ng ''pansit'', ''siopao'' at iba pa ay minana sa mga mangangalakal na Instik. Ang ibig sabihin ng kultura ay ang paraan ng pamumuhay ng mga tao nagpapakita ng kaugalian, tradisyon, mga sining, sistema ng edukasyon, musika at pamahalaan. |
|||
== Lipunang Pilipino == |
|||
Ang Lipunang Pilipino ay magkahalong lipunan. Isa bilang bansa, at marami dahil sa pagkakahiwalay ng mga ito ng lugar, dahil sa pulo pulo nitong ayos at mga kasanayan. Ang bansa ay nahahati sa pagitan ng mga [[Kristiyano]], [[Islam|Muslim]], at iba pang pangkat; sa pagitan ng mga nasa lungsod at sa mga nayon; mga tagabundok at tagapatag; at pagitan ng mga mayayaman at ng mga mahihirap. |
|||
===Kaugaliang Pilipino=== |
|||
*'''Bayanihan''': Nabuo ang Bayanihan sa mga samahan ng mga magkakapitbahay na nagtutulungan kahit kailan o saan man kailanganin ng tulong. Kadalasan makikita ang bayanihan sa mga sasakyang nasisiraan ng gulong. Ang mga tambay at ang mga taong-bayang na malapit dito ay agad agad ding tutulungan ang drayber kahit ano pa man ang mangyari maayos lamang ang nasirang sasakyan. O kaya naman mas kadalasang inilalarawan ito ng paglilipat bahay noon ng mga nasa lalawigan. Ang mga bahay ay sabay sabay bubuhatin ng mga kalalakihan na sinasabayan pa kung minsan ng awitin upang di gaanong madama ang kabigatan nito. Ito ay kabaligtaran ng ugaling [[indibidwalismo]] ng mga lipunang Europeo at Amerikano. |
|||
*'''Matinding Pagkakabuklod-buklod ng Mag-anak''': Ang mga Pilipino ay kadalasang malalapit sa kanilang mag-anak at iba pang kamag-anak. Ang pangunahing sistemang panlipunan ng mga Pilipino ay mag-anak. Maraming mga Pilipino ang tumitira malapit sa kanilang mga kamag-anak, kahit pa sila ay may edad na o kaya naman ay may sarili na ring mag-anak. Kadalasan ang isang bahay sa Pilipinas ay binubuo ng mahigit sa dalawang mag-anak. Sa mga lalawigan, ang mga nayon ay kadalasang binubuo ng iisang angkan, at halos lahat ay mag-kakakilala. |
|||
*'''Pakikisama'''<ref name=Flavier>{{cite-Flavier|Tungkol sa ''pakikisama'', at ''utang na loob''}}</ref>: Ang pakikisama ay ang kaugaliang Pilipino na nagnanais magkaroon ng maganda at mabuting pakikitungo sa iba. |
|||
*'''Hiya''': Ang kaugaliang Hiya ay isang panlipunang kaugalian. Ang mga Pilipino kasi ay naniniwala na dapat na kumilos sila kung ano ang mga tinatanggap na kaugalian ng lipunan; ang kung sila ay nakagawa ng kaugaliang hindi tanggap, ang kahihiyan na ginawa nila ay hindi lang para sa kanilang sarili kundi kahihiyan din ito para sa kanilang mag-anak. Isang halimbawa ay ang pagiging magarbo ng paghahanda kahit na hindi dapat sapat ang kabuhayan niya. Kung ay isa ay pinahiya sa maraming tao, sila ay nakararamdam ng hiya at nawawalan ng lakas ng loob. |
|||
*'''Utang na Loob'''<ref name=Flavier/>: Ang Utang na Loob, ay isang utang ng tao sa taong tumulong sa kanya sa mga pagsubok na kanyang dinaanan. May mga kasabihan nga na: '''Ang hindi lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan''' |
|||
*'''Amor Propio''': Pagpapahalaga ng isang tao sa kanyang dignidad. [[citation needed]] |
|||
*'''Delicadeza''': Isang ugali na kailan na dapat ang isang tao ay kumilos sa tama at nasa lugar.[[citation needed]] |
|||
*'''Palabra de Honor''': "May isang salita" Isang kaugalian ng mga Pilipino na kailangan tuparin ang mga sinabi nitong mga salita o pan |
|||
== Mga Pagdiriwang == |
|||
{| class="wikitable sortable" |
|||
|- |
|||
! !! Araw |
|||
|- |
|||
| [[Enero 1]] || Bagong taon |
|||
|- |
|||
| [[Pebrero 25]] || Himagsikang EDSA |
|||
|- |
|||
| [[Abril 9]] || Araw ng Kagitingan |
|||
|- |
|||
| [[Mayo 1]] || Araw ng Manggagawa |
|||
|- |
|||
| [[Hunyo 12]] || Araw ng Kalayaan |
|||
|- |
|||
| [[Agosto 28]] || Araw ng mga Bayani |
|||
|- |
|||
| [[Nobyembre 30]] || Araw ni Bonifacio |
|||
|- |
|||
| [[Disyembre 25]] || Pasko |
|||
|- |
|||
| [[Disyembre 30]] || Araw ni Rizal |
|||
|} |
|||
==Sanggunian== |
|||
{{reflist}} |
|||
==Tingnan din== |
|||
* [[Sentrong Pangkultura ng Pilipinas]] |
|||
* [[Asyang Latino]] |
|||
[[Kaurian:Kalinangan ng Pilipinas| ]] |
|||
[[de:Kultur der Philippinen]] |
|||
[[en:Culture of the Philippines]] |
|||
[[es:Cultura de Filipinas]] |
|||
[[fr:Culture des Philippines]] |
|||
[[pt:Cultura das Filipinas]] |
|||
Pagbabago noong 08:46, 25 Setyembre 2012
 | Nangangailangan pong patunayan ang nilalaman ng artikulo na ito sa pamamagitan ng mga pagdagdag o paglagay po ng sanggunian. (Setyembre 2010)
Makakatulong po sa pagpapabuti nito ang pagdadagdag ng mapagkakatiwalaang sanggunian. Tandaan lamang po na maaaring balaan o maalis ang mga impormasyong walang sanggunian. |
Ang kultura ng Pilipinas o kalinangan ng Pilipinas ay pinaghalong impluwensya ng mga katutubong tradisyon at mga kultura ng mga unang mangangalakal at mananakop nito noon. Ang papanakop ng mga Kastila sa Pilipinas, sa pamamahala ng Mehiko, na tumagal ng mahigit 333 taon, ay may malaking kontribusyon sa Kultura ng Pilipinas. Ang Wikang Pilipino, na mas kadalasang kilala bilang Tagalog, ay maraming hiniram na salita galing Kastila. Karamihan sa mga pinagdiriwang na mga tradisyon ay magkahalong Kristiyano, Pagano, at iba pang lokal na seremonya. Bilang halimbawa, bawat taon, ang mga bayan sa buong bansa, ay nagsasagawa ng malalaking Pista, nagpapaalala sa mga Santong Patron ng mga bayan, barangay, o ng mga distrito. Ang mga Pista ay kadalasang may patimpalak sa katutubong pagsayaw, at sa ibang lugar ay mayroon pang sabungan. Ang mga ganitong tradisyon ay ginaganap din sa mga bansang nasakop ng mga Kastila. Sa katimugang bahagi ng bansa na karamihan ay mananalig Islam ay nagdiriwang din ng kanilang mga tradisyon at nakagawian.
Bago pa man dumating ang mga unang mananakop, ang mga mangangalakal galing sa India, Malaysia, Indonesia, Tsina at Hapon ay may malaking kontribusyon din sa Kultura ng Pilipinas. Ang Hinduismo at Budismo ay may impluwensya sa mga katutubong paniniwala ng mga Pilipino bago dumating ang mga Kastila at ang mga mangangalakal na Muslim. Ang wikang Tagalog at iba pang wika sa Pilipinas ay maraming hiniram sa wikang Sanskrito. Isang mabuting halimbawa ang karma, na hanggang ngayon ay pinaniniwalaan pa rin ng mga Pilipino. Marami sa mga pamahiin, hiniram na salita at pagkain, tulad ng pansit, siopao at iba pa ay minana sa mga mangangalakal na Instik. Ang ibig sabihin ng kultura ay ang paraan ng pamumuhay ng mga tao nagpapakita ng kaugalian, tradisyon, mga sining, sistema ng edukasyon, musika at pamahalaan.
Lipunang Pilipino
Ang Lipunang Pilipino ay magkahalong lipunan. Isa bilang bansa, at marami dahil sa pagkakahiwalay ng mga ito ng lugar, dahil sa pulo pulo nitong ayos at mga kasanayan. Ang bansa ay nahahati sa pagitan ng mga Kristiyano, Muslim, at iba pang pangkat; sa pagitan ng mga nasa lungsod at sa mga nayon; mga tagabundok at tagapatag; at pagitan ng mga mayayaman at ng mga mahihirap.
Kaugaliang Pilipino
- Bayanihan: Nabuo ang Bayanihan sa mga samahan ng mga magkakapitbahay na nagtutulungan kahit kailan o saan man kailanganin ng tulong. Kadalasan makikita ang bayanihan sa mga sasakyang nasisiraan ng gulong. Ang mga tambay at ang mga taong-bayang na malapit dito ay agad agad ding tutulungan ang drayber kahit ano pa man ang mangyari maayos lamang ang nasirang sasakyan. O kaya naman mas kadalasang inilalarawan ito ng paglilipat bahay noon ng mga nasa lalawigan. Ang mga bahay ay sabay sabay bubuhatin ng mga kalalakihan na sinasabayan pa kung minsan ng awitin upang di gaanong madama ang kabigatan nito. Ito ay kabaligtaran ng ugaling indibidwalismo ng mga lipunang Europeo at Amerikano.
- Matinding Pagkakabuklod-buklod ng Mag-anak: Ang mga Pilipino ay kadalasang malalapit sa kanilang mag-anak at iba pang kamag-anak. Ang pangunahing sistemang panlipunan ng mga Pilipino ay mag-anak. Maraming mga Pilipino ang tumitira malapit sa kanilang mga kamag-anak, kahit pa sila ay may edad na o kaya naman ay may sarili na ring mag-anak. Kadalasan ang isang bahay sa Pilipinas ay binubuo ng mahigit sa dalawang mag-anak. Sa mga lalawigan, ang mga nayon ay kadalasang binubuo ng iisang angkan, at halos lahat ay mag-kakakilala.
- Pakikisama[1]: Ang pakikisama ay ang kaugaliang Pilipino na nagnanais magkaroon ng maganda at mabuting pakikitungo sa iba.
- Hiya: Ang kaugaliang Hiya ay isang panlipunang kaugalian. Ang mga Pilipino kasi ay naniniwala na dapat na kumilos sila kung ano ang mga tinatanggap na kaugalian ng lipunan; ang kung sila ay nakagawa ng kaugaliang hindi tanggap, ang kahihiyan na ginawa nila ay hindi lang para sa kanilang sarili kundi kahihiyan din ito para sa kanilang mag-anak. Isang halimbawa ay ang pagiging magarbo ng paghahanda kahit na hindi dapat sapat ang kabuhayan niya. Kung ay isa ay pinahiya sa maraming tao, sila ay nakararamdam ng hiya at nawawalan ng lakas ng loob.
- Utang na Loob[1]: Ang Utang na Loob, ay isang utang ng tao sa taong tumulong sa kanya sa mga pagsubok na kanyang dinaanan. May mga kasabihan nga na: Ang hindi lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan
- Amor Propio: Pagpapahalaga ng isang tao sa kanyang dignidad. citation needed
- Delicadeza: Isang ugali na kailan na dapat ang isang tao ay kumilos sa tama at nasa lugar.citation needed
- Palabra de Honor: "May isang salita" Isang kaugalian ng mga Pilipino na kailangan tuparin ang mga sinabi nitong mga salita o pan
Mga Pagdiriwang
| Araw | |
|---|---|
| Enero 1 | Bagong taon |
| Pebrero 25 | Himagsikang EDSA |
| Abril 9 | Araw ng Kagitingan |
| Mayo 1 | Araw ng Manggagawa |
| Hunyo 12 | Araw ng Kalayaan |
| Agosto 28 | Araw ng mga Bayani |
| Nobyembre 30 | Araw ni Bonifacio |
| Disyembre 25 | Pasko |
| Disyembre 30 | Araw ni Rizal |
Sanggunian
- ↑ 1.0 1.1 "Tungkol sa pakikisama, at utang na loob". Flavier, Juan M., "Doctor to the Barrios" (New Day Publishers). 1970.