Henetikang pampopulasyon: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
AnakngAraw (usapan | ambag)
166,389 edits
m Inilipat ni AnakngAraw ang pahinang Populasyong henetika papunta sa Henetikang pampopulasyon: linis
AnakngAraw (usapan | ambag)
166,389 edits
→‎A brief history: isinaling dagdag
Linya 3: Linya 3:
:"Ibinubuhos ng mga henetisistang pampopulasyon (henetikong pampopulasyon) ang kanilang panahon sa pagsasagawa ng dalawang mga bagay: paglalarawan ng kayariang panghenetika ng mga populasyon, o pagsasateoriya hinggil sa mga puwersang pang-ebolusyon na nakakaapekto sa mga populasyon."<ref>Gillespie, John H. 2004. ''Population genetics: a concise guide'', 2nd ed. Johns Hopkins, Baltimore.</ref>
:"Ibinubuhos ng mga henetisistang pampopulasyon (henetikong pampopulasyon) ang kanilang panahon sa pagsasagawa ng dalawang mga bagay: paglalarawan ng kayariang panghenetika ng mga populasyon, o pagsasateoriya hinggil sa mga puwersang pang-ebolusyon na nakakaapekto sa mga populasyon."<ref>Gillespie, John H. 2004. ''Population genetics: a concise guide'', 2nd ed. Johns Hopkins, Baltimore.</ref>


== A brief history ==
== Maiksing kasaysayan ==
Starting, perhaps, with G. Udny Yule's paper in 1902,<ref>Yule, G. Udny 1902. Mendel's laws and their probable relations to intra-racial heredity. ''New Phytology''. '''1''': 193–207, 222–238.</ref> population theorists tackled key issues in genetics and evolution. [[G.H. Hardy]] and [[Wilhelm Weinberg]] showed that if a population had random mating, no selection, migration or mutation, then the proportion of [[allele]]s would remain the same generation after generation. This was the [[Hardy–Weinberg law]],<ref>Edwards A.W.F. 2008. G.H. Hardy (1908) and Hardy–Weinberg Equilibrium, ''Genetics'' '''179''', 1143–1150. http://www.genetics.org/cgi/content/full/179/3/1143</ref> the first great result of this new field of research.
Marahil, sa pagsisimula hinggil kay sulatin ni G. Udny Yule noong 1902,<ref>Yule, G. Udny 1902. Mendel's laws and their probable relations to intra-racial heredity. ''New Phytology''. '''1''': 193–207, 222–238.</ref> hinarap ng mga teoristang pampopulasyon ang mga susing paksa sa henetika at ebolusyon. Ipinakita nina [[G.H. Hardy]] at [[Wilhelm Weinberg]] na kapag ang isang populasyon ay nagsagawa ng pakikipagtalik na hindi pumipili ng katalik, na walang pinipili, migrasyon o mutasyon, kung gayon ang proporsiyon ng mga ''[[allele]]'' ay mananatiling magkakapareho mula sa isang henerasyon hanggang sa mga susunod pang salinlahi. Ito ang [[batas na Hardy–Weinberg]],<ref>Edwards A.W.F. 2008. G.H. Hardy (1908) and Hardy–Weinberg Equilibrium, ''Genetics'' '''179''', 1143–1150. http://www.genetics.org/cgi/content/full/179/3/1143</ref> ang unang mahusay na kinalabasan ng bagong larangang ito ng pananaliksik.


Population genetics made great progress from 1918 to 1937. During this period, [[Ronald Fisher]], [[J.B.S. Haldane]] and [[Sewall Wright]] worked on the connection between evolution and genetics, using new [[mathematics|mathematical]] techniques, such as [[statistics|statistical]] [[probability]]. [[E.B. Ford]] and [[Theodosius Dobzhansky]] did field research on the genetics of natural populations of [[lepidoptera]] and ''[[Drosophila]]'', respectively. Broadly speaking, this work proved that the newly rediscovered [[Mendelian genetics]] could be reconciled with Darwinian evolution. This laid the groundwork for the [[modern evolutionary synthesis]], which took place in the following years, from about 1937 to 1953.
Nagkaroon ng mainam na pagsulong ang henetikang pampopulasyon magmula 1918 hanggang sa 1937. Sa loob ng panahon ito, isinagawa nina [[Ronald Fisher]], [[J.B.S. Haldane]] at [[Sewall Wright]] ang ugnayan sa pagitan ng ebolusyon at henetika, na ginagamit ang bagong mga teknikang [[pangmatematika]], na katulad ng [[probabilidad]] na pang-estadistika. Nagsagawa ng pananaliksik na panlarangan sina [[E.B. Ford]] at [[Theodosius Dobzhansky]] ukol sa henetika ng mga populasyong likas ng [[lepidoptera]] at ng ''[[Drosophila]]'', alinsunod sa nauukol para sa isa't isa. Sa malawakang pananalita, pinatunayan ng gawaing ito na ang bagong muling natuklasan na [[henetikang Mendeliano]] ay maaaring i-agpang o itugma sa [[ebolusyong Darwiniano]]. Ito ang naglatag ng batayan para sa [[modernong sintesis na makaebolusyon]], na naganap sa loob ng sumunod na mga taon, na tinatayang nagmula 1937 hanggang 1953.


In the second half of the 20th century, population geneticists tackled a range of complex evolutionary problems, such as the [[evolution of sex]], [[sexual selection]], [[kin selection]] (altruism), [[mimicry]] and molecular evolution. The key figures included [[John Maynard Smith]], [[Motoo Kimura]] and [[W.D. Hamilton|William Hamilton]]. Techniques developed for population genetics help to decide what contribution [[heredity]] and [[environment]] make in [[developmental biology]].<ref>see also [[nature vs nurture]]</ref>
Sa pangalawang hati ng ika-20 daantaon, hinarap ng mga henetisistang pampopulasyon ang isang kasaklawan ng masasalimuot na mga suliraning pang-ebolusyon, katuld ng [[ebolusyon ng seks]], [[seleksiyong seksuwal]], [[kin selection|pagpili ng kamag-anak]] o kaangkan (altruismo), [[mimicry|paggaya]] at ebolusyong molekular. Ang mga susing tao rito ay kinabibilangan nina [[John Maynard Smith]], [[Motoo Kimura]] at [[W.D. Hamilton|William Hamilton]]. Ang teknikong nilikha at pinaunlad para sa henetikang pampopulasyon ay nakatulong sa pagpapasya kung anong ambag ang naibibigay ng [[pagmamana]] at [[kapaligiran]] sa [[biyolohiyang pangkaunlaran]] (biyolohiyang debelopmental).<ref>Tingnan din ang tinatawag na ''[[nature vs nurture]]'' sa Ingles.</ref>


== Mga sanggunian ==
== Mga sanggunian ==

Pagbabago noong 23:12, 8 Nobyembre 2012

Ang henetikang pampopulasyon ay ang sangay ng henetika na nagsasagawa ng pag-aaral sa sangkap o kumposisyong henetiko ng mga populasyon.[1] Pinagsasama-sama nito ang henetika (henetiks), ebolusyon, seleksiyong natural, paglalahing selektibo, estadistika, at matematika.[2] Gumagawa rito ng mga modelong pangkompyuter at pangmatematika, at nagsasagawa ng pananaliksik na panglarangan upang masubukan o matesting ang mga modelo.

"Ibinubuhos ng mga henetisistang pampopulasyon (henetikong pampopulasyon) ang kanilang panahon sa pagsasagawa ng dalawang mga bagay: paglalarawan ng kayariang panghenetika ng mga populasyon, o pagsasateoriya hinggil sa mga puwersang pang-ebolusyon na nakakaapekto sa mga populasyon."[3]

Maiksing kasaysayan

Marahil, sa pagsisimula hinggil kay sulatin ni G. Udny Yule noong 1902,[4] hinarap ng mga teoristang pampopulasyon ang mga susing paksa sa henetika at ebolusyon. Ipinakita nina G.H. Hardy at Wilhelm Weinberg na kapag ang isang populasyon ay nagsagawa ng pakikipagtalik na hindi pumipili ng katalik, na walang pinipili, migrasyon o mutasyon, kung gayon ang proporsiyon ng mga allele ay mananatiling magkakapareho mula sa isang henerasyon hanggang sa mga susunod pang salinlahi. Ito ang batas na Hardy–Weinberg,[5] ang unang mahusay na kinalabasan ng bagong larangang ito ng pananaliksik.

Nagkaroon ng mainam na pagsulong ang henetikang pampopulasyon magmula 1918 hanggang sa 1937. Sa loob ng panahon ito, isinagawa nina Ronald Fisher, J.B.S. Haldane at Sewall Wright ang ugnayan sa pagitan ng ebolusyon at henetika, na ginagamit ang bagong mga teknikang pangmatematika, na katulad ng probabilidad na pang-estadistika. Nagsagawa ng pananaliksik na panlarangan sina E.B. Ford at Theodosius Dobzhansky ukol sa henetika ng mga populasyong likas ng lepidoptera at ng Drosophila, alinsunod sa nauukol para sa isa't isa. Sa malawakang pananalita, pinatunayan ng gawaing ito na ang bagong muling natuklasan na henetikang Mendeliano ay maaaring i-agpang o itugma sa ebolusyong Darwiniano. Ito ang naglatag ng batayan para sa modernong sintesis na makaebolusyon, na naganap sa loob ng sumunod na mga taon, na tinatayang nagmula 1937 hanggang 1953.

Sa pangalawang hati ng ika-20 daantaon, hinarap ng mga henetisistang pampopulasyon ang isang kasaklawan ng masasalimuot na mga suliraning pang-ebolusyon, katuld ng ebolusyon ng seks, seleksiyong seksuwal, pagpili ng kamag-anak o kaangkan (altruismo), paggaya at ebolusyong molekular. Ang mga susing tao rito ay kinabibilangan nina John Maynard Smith, Motoo Kimura at William Hamilton. Ang teknikong nilikha at pinaunlad para sa henetikang pampopulasyon ay nakatulong sa pagpapasya kung anong ambag ang naibibigay ng pagmamana at kapaligiran sa biyolohiyang pangkaunlaran (biyolohiyang debelopmental).[6]

Mga sanggunian

  1. ↑ King R.C. Stansfield W.D. & Mulligan P.K. 2006. A dictionary of genetics, ika-7 edisyon. Oxford. p349.
  2. ↑ Provine, William R. 2001 [1971]. The origins of theoretical population genetics. Chicago.
  3. ↑ Gillespie, John H. 2004. Population genetics: a concise guide, 2nd ed. Johns Hopkins, Baltimore.
  4. ↑ Yule, G. Udny 1902. Mendel's laws and their probable relations to intra-racial heredity. New Phytology. 1: 193–207, 222–238.
  5. ↑ Edwards A.W.F. 2008. G.H. Hardy (1908) and Hardy–Weinberg Equilibrium, Genetics 179, 1143–1150. http://www.genetics.org/cgi/content/full/179/3/1143
  6. ↑ Tingnan din ang tinatawag na nature vs nurture sa Ingles.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henetikang_pampopulasyon&oldid=1166412"