Halalan

isang kahon ng balota

Ang eleksiyon o halalan (election) ay isang pormal na proseso ng pagpapasiya kung saan ang isang populasyon ay pumipili ng mga indibidwal na hahawak ng isang publikong opisina. Ang mga halalan ang karaniwang mekanismo kung saan ang modernong kinatawan ng demokrasya ay isinasagawa simula ika-17 siglo. Ang mga halalan ay maaaring humalal ng sangay na ehekutibo, mga miyembro ng lehislatura, at minsan ay ng hudikatura gayundin ng mga miyembro ng pangrehiyon at lokal na gobyerno. Ang prosesong ito ay isinasagawa rin sa maraming mga pribado at pang-negosyong mga organisasyon.

Petsa ng halalan

Ang kalikasan ng demokrasya ay ang mga nahalal na opisyal ay nananagot sa mga botanteng humalal dito at ang mga politikong ito ay dapat bumalik sa mga botante upang humingi ng mandato upang magpatuloy sa opisina. Sa dahilang ito, ang mga demokratikong institusyon ng mga bansa ay nagtatakda ng pagdadaos ng halalan sa isang takdang panahon. Sa Estados Unidos, ang mga halalan ay idinadaos sa pagitan ng tatlo at anim na taon sa maraming mga estado maliban sa kapulungan ng mga representatibo na inihahalal bawat 2 taon. Sa pagkapangulo, ang itinakdang petsa ay iba iba sa bawat bansa. Halimbawa sa Ireland, ang pangulo ay inihahalal bawat 7 taon, sa Finland at Pilipinas, bawat 6 na taon, sa Pransiya, bawat 5 taon, sa Russia at Estados Unidos, bawat 4 na taon. Sa ilang bansang may sistemang parliamentaryo, ang pagtawag ng halalan ay depende sa kung ang gobyernong namumuno ay isang gobyernong minoridad kung saan ang mga ibang partido ay maaaring pabagsakin ang gobyernong ito kung kelan ng mga ito naisin.

Nominasyon

Ang isang kinatawang demokrasya ay nangangailangan ng pamamaraan upang pangasiwaan ang nominasyon para isang opisinang politikal. Sa Estados Unidos, ang mga miyembro ng isang partido ay humahalal ng mga indibidwal na magiging opisyal na nominee ng partido para sa isang politikal na opisina sa isang halalan. Sa Pilipinas, ang mga nagnanais tumakbo sa isang politikal na opisina ay dapat magpasok(file) ng sertipikado ng kandidasya sa COMELEC. Ang lupon ng COMELEC ay magpapasya kung sino sa mga ito ang kwalipikado bilang kandidato sa isang posisyon sa gobyerno. Ang mga diskwalipikadong mga indibidwal ay tinatawag ng COMELEC na nuisance candidate. Kahit ang mga hindi kwalipikado ay pwedeng tumakbo sa anumang posisyon kahit sa posisyon ng pagkapangulo basta ayon sa COMELEC ay may pera sa pagsasagawa ng kampanya. Ito ay mga politikong walang silbi/inutil at incompetent dahil sa tagal sa pagkakaupo nito sa pwesto sa gobyerno ay nananatili pa ring isang mahirap na bansa ang Pilipinas. Sa kabila ng pagiging mga inutil, ang mga ito ay sanay sa paggawa ng mga pangako sa mga botante(na ang karamihan ay madaling mauto) na hindi naman tinutupad kapag nakaupo na sa pwesto. Bukod sa pagiging trapo, ang karamihan sa mga ito ay mga tradisyonal na politikong sanay sa pagsasagawa ng mga katiwalian sa gobyerno.

Mga sikat na personalidad

Sa kultura ng Pilipinas, ang isang sikat na personalidad gaya ng mga artista o manlalaro kahit walang sapat na edukasyon o kakayahan sa pamamahala ay may mas malaking tsansa na manalo kesa sa mga kandidato na mas mga kwalipikado ngunit hindi sikat.