Palasya: Pagkakaiba sa mga binago

← Nakaraang pagkakaiba Susunod na pagkakaiba →

Content deleted Content added

Inline

Pagbabago noong 01:45, 10 Setyembre 2013

Ang palasiya o fallacy ay isang argumento o pangangatwirang gumagamit ng mababang uring pangangatwiran o isang baluktot na pangangatwiran. Ang argumeto ay isang palasiya kung ang konklusyon nito ay totoo o hindi. Ang palasiya ay maaaring pormal o impormal. Ang pagkakamaling mula sa mababang uri ng anyong lohikal ay tinatawag na palasiyang pormal o simpleng isang hindi balidong argumento. Ang palasiyang impormal ay pagkakamali sa pangangatwiran na hindi nagmumula sa hindi tamang anyong lohikal. Ang mga argumentong gumagamit ng mga palasiyang impormal ay maaaring pormal na balido ngunit isa pa ring palasiya.

Ang mga palasiya ng pagpapalagay ay nabibigong magpatunay sa konklusyon sa pagpapalagay nito na totoo na ang konklusyon na patutunayan nito. Ang mga palasiya ng mahinang paghango ay nabibigong magpatunay ng konklusyon sa kakulangan ng ebidensiya. Ang mga palasiya ng distraksiyon ay nabibigong magpatunay ng konklusyon sa mga walang kinalamang ebidensiya tulad ng emosyon. Ang mga palasiya ng kawalang linaw ay nabibigong magpatunay ng konklusyon dahil sa kawalang linaw sa mga salita, parirala o baralira.

Ang ilang mga palasiya ay sinasadya upang magmanipula o manghikayat sa pamamagitan ng pandaraya samantalang ang ilan ay hindi sinasadya dahil sa padalos dalos na pangangatwiran o dahil sa kamangmangan.

Si Aristoteles ang unang nagsistema ng mga pagkakamaling lohikal sa isang talaan. Ang De Sophisticis Elenchis ni Aristoteles ay kumikilala sa 13 palasiya. Hinati niya ito sa dalawang pangunahing uri na batay sa wika. Hinati ni Richard Whately ang mga palasiya sa dalawang pangkat: ang lohikal at materya; Ayon kay Whately, ang mga palasiyang lohikal ay mga argumentong ang konklusyon ay hindi sumusunod mula sa mga premiso. Ang mga palasiyang materyal ay hindi mga pagkakamaling lohikal dahil ang konklusyon ay sumusunod mula sa mga premiso. Kanyang hinati ang pangkat lohikal sa dalawa na purong lohikal at semi-lohikal. Ang semi-lohikal ay kinabibilangan ng lahat ng mga sopismo ni Aristoteles maliban sa ignoratio elenchi, petitio principii, at non causa pro causa na nasa pangkat materyal.

@@ Linya 1: / Linya 1: @@
-Ang '''palasiya''' o '''fallacy''' ay isang argumento o pangangatwirang gumagamit ng mababang uring pangangatwiran o isang baluktot na pangangatwiran. Ang argumeto ay isang palasiya kung ang konklusyon nito ay totoo o hindi. Ang palasiya ay maaaring pormal o impormal. Ang pagkakamaling mula sa mababang uri ng anyong lohikal ay tinatawag na [[palasiyang pormal]] o simpleng isang ''hindi balidong argumento''. Ang palasiyang impormal ay pagkakamali sa pangangatwiran na hindi nagmumula sa hindi tamang anyong lohikal. Ang mga argumentong gumagamit ng mga [[palasiyang impormal]] ay maaaring pormal na balido ngunit isa pa ring palasiya. Ang mga ''palasiya ng pagpapalagay'' ay nabibigong magpatunay sa konklusyon sa pagpapalagay nito ng konklusyon sa patunay. Ang mga ''palasiya ng mahinang paghango'' ay nabibigong magpatunay ng konklusyon sa kakulangan ng ebidensiya. Ang mga ''palasiya ng distraksiyon'' ay nabibigong magpatunay ng konklusyon sa mga walang kinalamang ebidensiya tulad ng emosyon. Ang mga ''palasiya ng kawalang linaw'' ay nabibigong magpatunay ng konklusyon dahil sa kawalang linaw sa mga salita, parirala o baralira. Ang ilang mga palasiya ay sinasadya upang magmanipula o manghikayat sa pamamagitan ng pandaraya samantalang ang ilan ay hindi sinasadya dahil sa padalos dalos na pangangatwiran o dahil sa kamangmangan.
+Ang '''palasiya''' o '''fallacy''' ay isang argumento o pangangatwirang gumagamit ng mababang uring pangangatwiran o isang baluktot na pangangatwiran. Ang argumeto ay isang palasiya kung ang konklusyon nito ay totoo o hindi. Ang palasiya ay maaaring pormal o impormal. Ang pagkakamaling mula sa mababang uri ng anyong lohikal ay tinatawag na [[palasiyang pormal]] o simpleng isang ''hindi balidong argumento''. Ang palasiyang impormal ay pagkakamali sa pangangatwiran na hindi nagmumula sa hindi tamang anyong lohikal. Ang mga argumentong gumagamit ng mga [[palasiyang impormal]] ay maaaring pormal na balido ngunit isa pa ring palasiya.
+Ang mga palasiya ng '''pagpapalagay''' ay nabibigong magpatunay sa konklusyon sa pagpapalagay nito na totoo na ang konklusyon na patutunayan nito. Ang mga palasiya ng '''mahinang paghango''' ay nabibigong magpatunay ng konklusyon sa kakulangan ng ebidensiya. Ang mga palasiya ng '''distraksiyon''' ay nabibigong magpatunay ng konklusyon sa mga walang kinalamang ebidensiya tulad ng emosyon. Ang mga palasiya ng '''kawalang linaw''' ay nabibigong magpatunay ng konklusyon dahil sa kawalang linaw sa mga salita, parirala o baralira.
+Ang ilang mga palasiya ay sinasadya upang magmanipula o manghikayat sa pamamagitan ng pandaraya samantalang ang ilan ay hindi sinasadya dahil sa padalos dalos na pangangatwiran o dahil sa kamangmangan.
 Si [[Aristoteles]] ang unang nagsistema ng mga pagkakamaling lohikal sa isang talaan. Ang ''De Sophisticis Elenchis'' ni Aristoteles ay kumikilala sa 13 palasiya. Hinati niya ito sa dalawang pangunahing uri na batay sa wika. Hinati ni Richard Whately ang mga palasiya sa dalawang pangkat: ang lohikal at materya; Ayon kay Whately, ang mga palasiyang lohikal ay mga argumentong ang konklusyon ay hindi sumusunod mula sa mga premiso. Ang mga palasiyang materyal ay hindi mga pagkakamaling lohikal dahil ang konklusyon ay sumusunod mula sa mga premiso. Kanyang hinati ang pangkat lohikal sa dalawa na purong lohikal at semi-lohikal. Ang semi-lohikal ay kinabibilangan ng lahat ng mga sopismo ni Aristoteles maliban sa  [[ignoratio elenchi]], [[petitio principii]], at [[non causa pro causa]] na nasa pangkat materyal.