Imperyong Neo-Babilonya: Pagkakaiba sa mga binago
Atn20112222 (usapan | ambag) m Inilipat ni Atn20112222 ang pahinang Imperyong Neo-Babilonyano papunta sa Imperyong Neo-Babilonio |
Atn20112222 (usapan | ambag) No edit summary |
||
Linya 36: | Linya 36: | ||
}} |
}} |
||
{{History of Iraq}} |
{{History of Iraq}} |
||
Ang '''Imperyong Neo-Babilonyano''' o '''Imperyong Kaldeo''' ay isang panahon |
Ang '''Imperyong Neo-Babilonio''' o '''Imperyong Neo-Babilonyano''' o '''Imperyong Kaldeo''' ay isang panahon sa kasaysayan ng [[Mesopotamia]] na nagsimula noong 626 BCE at nagwakas noong 539 BCE.<ref>Talley Ornan, ''The Triumph of the Symbol: Pictorial Representation of Deities in Mesopotamia and the Biblical Image Ban'' (Göttingen: Academic Press Fribourg, 2005), 4 n. 6</ref> Noong mga nakaraang tatlong [[siglo]], ang [[Babilonya]] ay pinamunuan ng kanilang kapwa nagsasalita ng [[wikang Akkadiano]] at mga hilaagang mga kapitbahay na [[Assyria]]. Sa buong panahong iyon, ang Babilonya ay nagtamasa ng isang prominenteng katayuan. Nagawa ng mga Asiryo na panatilihin ang katapatan ng mga Babilonyano sa panahong [[Imperyong Neo-Asiryo]] sa pamamagitan ng pagkakaloob ng mga tumaas na pribilehiyo o sa militar. Gayunpaman, ito ay nagbago noong 627 BCE sa kamatayan ng huling malakas na pinunong Asiryo na si [[Assurbanipal]] at ang Babilonya ay naghimagsik sa ilalim ng Kaldeong si [[Nabopolassar]] sa sumunod na taon. Sa pakikipag-alyado sa [[Medes]], ang [[Nineveh]] ay sinakop noong 612 BCE at ang upuang imperyo ay muling nilipat sa [[Babilonya]]. Ang panahong ito ay nakasaksi ng isang malaking pagyabong mga proyektong pangarkitektura, mga sining at agham sa Babilonya. Ang mga pinuno ng imperyo Neo-Babilonya ay malalim na may kamalayan sa pagiging sinauna ng kanilang mga lahi at nagpursigi ng mga patakarang arko-tradisyonalista na bumuhay ng karamihan ng kanilang sinaunang [[Sumero-Akkadiano]]ng kultura. Bagaman ang [[wikang Aramaiko]] ay naging pang-araw araw na wika, ang [[wikang Akkadiano]] ay ibinalik bilang wika ng pamamahala at kultura. Ang mga sinaunang ekspresyon mula sa nakaraang 1,500 taon ay muling ipinakilala sa mga inskripsiyong Akkadiano kasama ng mga salitang matagal na hindi sinalita sa panahong ito na [[wikang Sumeryo]]. Ang [[skriptong kuneiporma]] na Neo-Babilonyano ay binago upang magmukhang tulad ng lumang ika-3 [[milenyo]]ng skripto ng [[wikang Akkadiano]]. Ang mga sinaunang sining Neo-Babylonian [[cuneiform script]] was also modified to make it look like the old 3rd-millennium BC script of [[Akkadian language|Akkad]]. Ang mga sinaunang sining mula sa heydey ng kaluwalhatiang imperyal ng Babilonya ay tinrtto may malapit sa pagpipitagang pang relihiyon at iningatan. Halimbawa ang estataw ni [[Sargon ng Akkad]] ay natagpuan noong pagtatayo at ang isang templo ay itinayo para dito at hinandugan ng mga handog. Ang kwento sinalaysay kung paano sa mga pagsisikap ni Nabucodonosor na ibalik ang Templo sa [[Sippar]] ay kinailangang gumawa ng mga paulit ulit na paghuhukay hanggang sa matagpuan ang depositong pundasyon ni [[Naram-Suen ng Akkad|Naram-Suen]] na pumayag sa kanyang muling itayo ang templo ng angkop. Muli ring binuhay ng mga Neo-Babilonyano, ang sinaunang kasanayang [[Sargon]]id ng paghihirang ng isang maharlikang anak na babae bilang [[saserdotisa]] ng [[diyosang-buwan]] na si [[Sin (mitolohiya)|Sin]]. |
||
==Dinastiyang Neo-Babilonyano== |
==Dinastiyang Neo-Babilonyano== |
||
*[[Nabopolassar|Nabu-apla-usur]] 626 BCE – [[609–600 BCE|605 BCE]] |
*[[Nabopolassar|Nabu-apla-usur]] 626 BCE – [[609–600 BCE|605 BCE]] |
Pagbabago noong 05:51, 15 Setyembre 2013
Neo-Babylonian Empire | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
626 BC–539 BC | |||||||||||
Kabisera | Babylon | ||||||||||
Karaniwang wika | Akkadian, Aramaic | ||||||||||
Pamahalaan | Monarchy | ||||||||||
King | |||||||||||
• 626–605 BC | Nabopolassar | ||||||||||
• 556–539 BC | Nabonidus | ||||||||||
Panahon | Iron Age | ||||||||||
• Nabopolassar | 626 BC | ||||||||||
• Battle of Opis | 539 BC | ||||||||||
| |||||||||||
Bahagi ngayon ng | Iraq Syria Turkey Egypt Saudi Arabia Jordan Iran Kuwait Lebanon Palestinian Authority Israel Cyprus |
Bahagi ng isang serye tungkol sa |
Kasaysayan ng Iraq |
---|
Sinaunang Iraq |
Klasikong Iraq |
Mediebal Iraq |
Modernong Iraq |
Republiak ng Iraq |
Ang Imperyong Neo-Babilonio o Imperyong Neo-Babilonyano o Imperyong Kaldeo ay isang panahon sa kasaysayan ng Mesopotamia na nagsimula noong 626 BCE at nagwakas noong 539 BCE.[1] Noong mga nakaraang tatlong siglo, ang Babilonya ay pinamunuan ng kanilang kapwa nagsasalita ng wikang Akkadiano at mga hilaagang mga kapitbahay na Assyria. Sa buong panahong iyon, ang Babilonya ay nagtamasa ng isang prominenteng katayuan. Nagawa ng mga Asiryo na panatilihin ang katapatan ng mga Babilonyano sa panahong Imperyong Neo-Asiryo sa pamamagitan ng pagkakaloob ng mga tumaas na pribilehiyo o sa militar. Gayunpaman, ito ay nagbago noong 627 BCE sa kamatayan ng huling malakas na pinunong Asiryo na si Assurbanipal at ang Babilonya ay naghimagsik sa ilalim ng Kaldeong si Nabopolassar sa sumunod na taon. Sa pakikipag-alyado sa Medes, ang Nineveh ay sinakop noong 612 BCE at ang upuang imperyo ay muling nilipat sa Babilonya. Ang panahong ito ay nakasaksi ng isang malaking pagyabong mga proyektong pangarkitektura, mga sining at agham sa Babilonya. Ang mga pinuno ng imperyo Neo-Babilonya ay malalim na may kamalayan sa pagiging sinauna ng kanilang mga lahi at nagpursigi ng mga patakarang arko-tradisyonalista na bumuhay ng karamihan ng kanilang sinaunang Sumero-Akkadianong kultura. Bagaman ang wikang Aramaiko ay naging pang-araw araw na wika, ang wikang Akkadiano ay ibinalik bilang wika ng pamamahala at kultura. Ang mga sinaunang ekspresyon mula sa nakaraang 1,500 taon ay muling ipinakilala sa mga inskripsiyong Akkadiano kasama ng mga salitang matagal na hindi sinalita sa panahong ito na wikang Sumeryo. Ang skriptong kuneiporma na Neo-Babilonyano ay binago upang magmukhang tulad ng lumang ika-3 milenyong skripto ng wikang Akkadiano. Ang mga sinaunang sining Neo-Babylonian cuneiform script was also modified to make it look like the old 3rd-millennium BC script of Akkad. Ang mga sinaunang sining mula sa heydey ng kaluwalhatiang imperyal ng Babilonya ay tinrtto may malapit sa pagpipitagang pang relihiyon at iningatan. Halimbawa ang estataw ni Sargon ng Akkad ay natagpuan noong pagtatayo at ang isang templo ay itinayo para dito at hinandugan ng mga handog. Ang kwento sinalaysay kung paano sa mga pagsisikap ni Nabucodonosor na ibalik ang Templo sa Sippar ay kinailangang gumawa ng mga paulit ulit na paghuhukay hanggang sa matagpuan ang depositong pundasyon ni Naram-Suen na pumayag sa kanyang muling itayo ang templo ng angkop. Muli ring binuhay ng mga Neo-Babilonyano, ang sinaunang kasanayang Sargonid ng paghihirang ng isang maharlikang anak na babae bilang saserdotisa ng diyosang-buwan na si Sin.
Dinastiyang Neo-Babilonyano
- Nabu-apla-usur 626 BCE – 605 BCE
- Nabu-kudurri-usur II 605 BCE – 562 BCE
- Amel-Marduk 562 BCE – 560 BCE
- Neriglissar 560 BCE – 556 BCE
- Labaši-Marduk 556 BCE
- Nabonidus 556 – 539 BCE
Mga sanggunian
- ↑ Talley Ornan, The Triumph of the Symbol: Pictorial Representation of Deities in Mesopotamia and the Biblical Image Ban (Göttingen: Academic Press Fribourg, 2005), 4 n. 6