Belen: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
Pare Mo (usapan | ambag)
m Inilipat ni Pare Mo ang pahinang Bethlehem papunta sa Belen na nasa ibayo ng ibang kapupuntahan: pangalang filipino ang gamitin, hindi ang inggles
Pare Mo (usapan | ambag)
mNo edit summary
Linya 23: Linya 23:
|website=[http://www.bethlehem-city.org/ www.bethlehem-city.org]
|website=[http://www.bethlehem-city.org/ www.bethlehem-city.org]
}}
}}
Ang '''Betlehem''' o '''Belen''' ([[Wikang Arabo|Arabo]]: '''بيت لحم''', Bayt La{{Unicode|ḥ}}m, “bahay ng karne”; [[Wikang Ebreo|Ebreo]]: '''בית לחם''', Beyt Le{{Unicode|ẖ}}em, “bahay ng tinapay”) ay isang lungsod sa [[Kanlurang Pampang]]. May kahalagahan ang lungsod na ito sa relihyong [[Kristyanismo]] dahil ayon sa [[Bibliya]] ay ito ang lugar na kinapanganakan ni {{Unicode|[[Hesus|Hesus ng Naẕrat]]}} noong unang siglo BCE hanggang unang siglo CE. Dito rin naninirahan ang isa sa mga pinakamalalaking komunidad ng mga Kristyanong [[Palestino]]ng natitira pa sa Gitnang-Silangan. Tinatawag na '''Belenita''' ang isang taong taga-Belen o nagmula sa Betlehem.<ref name=Biblia>{{cite-Biblia|Belenita}}, pahina 412.</ref>
Ang '''Belen''' ([[Wikang Arabo|Arabo]]: '''بيت لحم''', Bayt La{{Unicode|ḥ}}m, “bahay ng karne”; [[Wikang Ebreo|Ebreo]]: '''בית לחם''', Beyt Le{{Unicode|ẖ}}em, “bahay ng tinapay”) ay isang lungsod sa [[Kanlurang Pampang]]. May kahalagahan ang lungsod na ito sa relihyong [[Kristyanismo]] dahil ayon sa [[Bibliya]] ay ito ang lugar na kinapanganakan ni {{Unicode|[[Hesus]]}} noong unang siglo BCE hanggang unang siglo CE. Dito rin naninirahan ang isa sa mga pinakamalalaking komunidad ng mga Kristyanong [[Palestino]]ng natitira pa sa Gitnang-Silangan. Tinatawag na '''Belenita''' ang isang taong taga-Belen o nagmula sa Betlehem.<ref name=Biblia>{{cite-Biblia|Belenita}}, pahina 412.</ref>
== Kasaysayan ==
== Kasaysayan ==
=== Panahong Cananeo ===
=== Panahong Kananeo ===
Ang Bethelehem ay unang binanggit sa mga [[Liham ng Amarna]] noong ca. 1400 BCE bilang "Bit-Lahmu" sa [[Canaan]]. Nagsumamo ang Hari ng Herusalem sa kanyang panginoon na [[Faraon]] ng Ehipto na muling kunin ang Bit-Lahmu mula sa panggugulo ng mga [[Apiru]]. Si [[Lahmu]] o Lachama ang Diyos na [[Akkadiano]] ng [[pertilidad]] at sinamba noong ika-3 milenyo BCE na pinagtayuan nila ng templo sa bundok na kilala ngayon bilang Bundok ng Natibidad. Ang bayan ay kilala bilang Beit Lachama o "Bahay ni [[Lahmu|Lachama]]". Ang pagbigkas ay pareho sa loob ng 3,500 taon ngunit pinakahulugan ng iba iba sa paglipas ng panahon. Sa Cananeo ay orihinal na nangahulugang "Bahay o Templo ni [[Lahmu]]", sa Hebreo at Aramaiko ay naging "Bahay ng Tinapay", sa Arabiko ay naging "Bahay ng Karne".
Ang Bethelehem ay unang binanggit sa mga [[Liham ng Amarna]] noong ca. 1400 BCE bilang "Bit-Lahmu" sa [[Canaan|Kanaan]]. Nagsumamo ang Hari ng Herusalen sa kanyang panginoon na [[Faraon]] ng Ehipto na muling kunin ang Bit-Lahmu mula sa panggugulo ng mga [[Apiru]]. Si [[Lahmu]] o Lachama ang Diyos na [[Akkadiano|Akadyo]] ng [[pertilidad]] at sinamba noong ika-3 milenyo BCE na pinagtayuan nila ng templo sa bundok na kilala ngayon bilang Bundok ng Natibidad. Ang bayan ay kilala bilang Beit Lachama o "Bahay ni [[Lahmu|Lachama]]". Ang pagbigkas ay pareho sa loob ng 3,500 taon ngunit pinakahulugan ng iba iba sa paglipas ng panahon. Sa Kananeo ay orihinal na nangahulugang "Bahay o Templo ni [[Lahmu]]", sa Ebreo at Arameo ay naging "Bahay ng Tinapay", sa Arabiko ay naging "Bahay ng Karne".


=== Panahon ng Israel ===
=== Panahon ng Israel ===
Naniniwala ang ilang mga skolar na ang Bethlehem ay pareho sa Epratha sa Bibliya na nangangahulugan fertile o palaanak.
Naniniwala ang ilang mga skolar na ang Belen ay pareho sa Epratha sa Bibliya na nangangahulugan fertile o palaanak.


=== Panahon ni Hesus ===
=== Panahon ni Hesus ===
Ang Bethlehem ang lugar na pinagpanganakan kay [[Hesus]] ayon sa Mateo 2:1. Ayon din sa Mateo 2:16, ipinapatay ni [[Dakilang Herodes]](na namatay noong 4 BCE) ang mga sanggol at batang dalawang taon pababa sa Bethlehem at mga kalapit na lugar dahil nalaman ni Herodes na inangkin ng mga [[Mago]] na ipapanganak ang "hari ng mga Hudyo" sa Bethlehem. Ang karamihan ng mga modernong biograpo ni Herodes ay buong hindi naniniwala sa salaysay ng masaker ni Herodes ng mga sanggol sa Mateo. <ref>"most recent biographies of Herod the Great deny it entirely." Paul L. Maier, "Herod and the Infants of Bethlehem", in Chronos, Kairos, Christos II, Mercer University Press (1998), p.170</ref>
Ang Belen ang lugar na pinagpanganakan kay [[Hesus]] ayon sa Mateo 2:1. Ayon din sa Mateo 2:16, ipinapatay ni [[Dakilang Herodes]] (na namatay noong 4 BCE) ang mga sanggol at batang dalawang taon pababa sa Belen at mga kalapit na lugar dahil nalaman ni Herodes na inangkin ng mga [[Mago]] na ipapanganak ang "hari ng mga Hudyo" sa Belen. Ang karamihan ng mga modernong biograpo ni Herodes ay buong hindi naniniwala sa salaysay ng masaker ni Herodes ng mga sanggol sa Mateo. <ref>"most recent biographies of Herod the Great deny it entirely." Paul L. Maier, "Herod and the Infants of Bethlehem", in Chronos, Kairos, Christos II, Mercer University Press (1998), p.170</ref>


Salungat sa Mateo 2, isinaad sa Lucas 2 na si Hesus ay ipinanganak sa Bethlehem noong panahon ng censo ni Quirinius na ayon kay [[Josephus]] ay nangyari noong 6-7 CE/AD.<ref>http://www.infidels.org/library/modern/richard_carrier/quirinius.html</ref>
Salungat sa Mateo 2, isinaad sa Lucas 2 na si Hesus ay ipinanganak sa Belen noong panahon ng censo ni Quirinius na ayon kay [[Josephus]] ay nangyari noong 6-7 CE/AD.<ref>http://www.infidels.org/library/modern/richard_carrier/quirinius.html</ref>


Ang mga paghuhukay sa Bethlehem ay nagpakitang ang Bethlehem sa Judaea ay hindi umiiral bilang isang gumaganang bayan sa pagitan ng 7 at 4 BCE na panahong pinaniniwalang ipinanganak si [[Hesus]]. May mga materyal na nahukay mula 1200 hanggang 550 BCE sa Bethlehem gayundin mula ika-6 siglo CE ngunit walang materyal na nahukay sa Bethlehem noong unang [[siglo]] BCE o unang siglo CE/AD.<ref>http://ngm.nationalgeographic.com/geopedia/Bethlehem</ref>
Ang mga paghuhukay sa Belen ay nagpakitang ang Belen sa Judaea ay hindi umiiral bilang isang gumaganang bayan sa pagitan ng 7 at 4 BCE na panahong pinaniniwalang ipinanganak si [[Hesus]]. May mga materyal na nahukay mula 1200 hanggang 550 BCE sa Belen gayundin mula ika-6 siglo CE ngunit walang materyal na nahukay sa Belen noong unang [[siglo]] BCE o unang siglo CE/AD.<ref>http://ngm.nationalgeographic.com/geopedia/Bethlehem</ref>


== Sanggunian ==
== Sanggunian ==
Linya 44: Linya 44:
* {{Wikivoyage|Bethlehem}}
* {{Wikivoyage|Bethlehem}}
* [http://www.bethlehem-city.org Munisipalidad ng Belén], opisyal na ''website''
* [http://www.bethlehem-city.org Munisipalidad ng Belén], opisyal na ''website''
* [http://www.christusrex.org/www1/ofm/sites/TSbtmenu.html Mga pahina tungkol sa Belén], mula sa ''website'' ng Pangangalagang [[Franciscanos|Franciscano]] ng Banal na Lupain
* [http://www.christusrex.org/www1/ofm/sites/TSbtmenu.html Mga pahina tungkol sa Belén], mula sa ''website'' ng Pangangalagang [[Franciscanos|Fransiskano]] ng Banal na Lupain
* [http://www.bethlehem2000.org/ Proyektong Belén 2000]
* [http://www.bethlehem2000.org/ Proyektong Belén 2000]
* [http://www.bethlehem.edu/ Unibersidad ng Belén]
* [http://www.bethlehem.edu/ Unibersidad ng Belén]

Pagbabago noong 13:17, 7 Disyembre 2014

Bethlehem
Transkripsyong Other
 • Arabicبيت لحم
 • Also spelledBeit Lahm (official)
Bayt Lahm (unofficial)
A neighbourhood in Bethlehem
A neighbourhood in Bethlehem
Opisyal na logo ng Bethlehem
Municipal Seal
Bethlehem is located in State of Palestine
Bethlehem
Bethlehem
Location of Bethlehem within the Palestinian territories
Mga koordinado: 31°42′16″N 35°12′22″E / 31.7044°N 35.2061°E / 31.7044; 35.2061Mga koordinado: 31°42′16″N 35°12′22″E / 31.7044°N 35.2061°E / 31.7044; 35.2061
GovernorateBethlehem
Pamahalaan
 • UriCity (from 1995)
 • Head of MunicipalityVera Baboun[1]
Populasyon
 (2007)
 • Jurisdiction25,266
Name meaninghouse of meat (Arabic); house of bread (Hebrew & Aramaic)
Websaytwww.bethlehem-city.org

Ang Belen (Arabo: بيت لحم, Bayt Lam, “bahay ng karne”; Ebreo: בית לחם, Beyt Leem, “bahay ng tinapay”) ay isang lungsod sa Kanlurang Pampang. May kahalagahan ang lungsod na ito sa relihyong Kristyanismo dahil ayon sa Bibliya ay ito ang lugar na kinapanganakan ni Hesus noong unang siglo BCE hanggang unang siglo CE. Dito rin naninirahan ang isa sa mga pinakamalalaking komunidad ng mga Kristyanong Palestinong natitira pa sa Gitnang-Silangan. Tinatawag na Belenita ang isang taong taga-Belen o nagmula sa Betlehem.[2]

Kasaysayan

Panahong Kananeo

Ang Bethelehem ay unang binanggit sa mga Liham ng Amarna noong ca. 1400 BCE bilang "Bit-Lahmu" sa Kanaan. Nagsumamo ang Hari ng Herusalen sa kanyang panginoon na Faraon ng Ehipto na muling kunin ang Bit-Lahmu mula sa panggugulo ng mga Apiru. Si Lahmu o Lachama ang Diyos na Akadyo ng pertilidad at sinamba noong ika-3 milenyo BCE na pinagtayuan nila ng templo sa bundok na kilala ngayon bilang Bundok ng Natibidad. Ang bayan ay kilala bilang Beit Lachama o "Bahay ni Lachama". Ang pagbigkas ay pareho sa loob ng 3,500 taon ngunit pinakahulugan ng iba iba sa paglipas ng panahon. Sa Kananeo ay orihinal na nangahulugang "Bahay o Templo ni Lahmu", sa Ebreo at Arameo ay naging "Bahay ng Tinapay", sa Arabiko ay naging "Bahay ng Karne".

Panahon ng Israel

Naniniwala ang ilang mga skolar na ang Belen ay pareho sa Epratha sa Bibliya na nangangahulugan fertile o palaanak.

Panahon ni Hesus

Ang Belen ang lugar na pinagpanganakan kay Hesus ayon sa Mateo 2:1. Ayon din sa Mateo 2:16, ipinapatay ni Dakilang Herodes (na namatay noong 4 BCE) ang mga sanggol at batang dalawang taon pababa sa Belen at mga kalapit na lugar dahil nalaman ni Herodes na inangkin ng mga Mago na ipapanganak ang "hari ng mga Hudyo" sa Belen. Ang karamihan ng mga modernong biograpo ni Herodes ay buong hindi naniniwala sa salaysay ng masaker ni Herodes ng mga sanggol sa Mateo. [3]

Salungat sa Mateo 2, isinaad sa Lucas 2 na si Hesus ay ipinanganak sa Belen noong panahon ng censo ni Quirinius na ayon kay Josephus ay nangyari noong 6-7 CE/AD.[4]

Ang mga paghuhukay sa Belen ay nagpakitang ang Belen sa Judaea ay hindi umiiral bilang isang gumaganang bayan sa pagitan ng 7 at 4 BCE na panahong pinaniniwalang ipinanganak si Hesus. May mga materyal na nahukay mula 1200 hanggang 550 BCE sa Belen gayundin mula ika-6 siglo CE ngunit walang materyal na nahukay sa Belen noong unang siglo BCE o unang siglo CE/AD.[5]

Sanggunian

  1. Newspapers Review: Youth Protests Dominate Daily’s Front Page. Wafa. 2012-11-14.
  2. Abriol, Jose C. (2000). "Belenita". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077., pahina 412.
  3. "most recent biographies of Herod the Great deny it entirely." Paul L. Maier, "Herod and the Infants of Bethlehem", in Chronos, Kairos, Christos II, Mercer University Press (1998), p.170
  4. http://www.infidels.org/library/modern/richard_carrier/quirinius.html
  5. http://ngm.nationalgeographic.com/geopedia/Bethlehem

Mga kawing panlabas

HeograpiyaPananampalataya Ang lathalaing ito na tungkol sa Heograpiya at Pananampalataya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link FA Padron:Link GA