Berilyo: Pagkakaiba sa mga binago
m Robot: Tampok na artikulo ang ja:ベリリウム; Kosmetiko pagbabago |
m clean up, rm {{Link FA}}, {{Link GA}} using AWB |
||
Linya 1: | Linya 1: | ||
{{infobox beryllium}} |
{{infobox beryllium}} |
||
Ang '''berilyo''' o '''berilyum''' ({{lang-es|berilio}}, [[Wikang Ingles|Ingles]]: ''beryllium'', may sagisag na '''Be''') ay isang elemento at metal na may katibayan sa init, korosyon, at kalawang. Natuklasan ito ni [[Louis Nicolas Vauquelin]] noong [[1798]]. Ginagamit ang elementong ito para sa paggawa ng mga balangkas ng mga [[eruplano]] at ng mga [[sasakyang pangkalawakan]], sa [[bila]] ng mga [[replektor]] sa nga [[reaktor na nukleyar]]. Kapag inihalo sa [[tanso]], ginagamit ito bilang kontaktong elektrikal at [[ispring]] o [[muwelye]]. Kabilang sa mga katangian nito ang pagkakaroon ng [[atomikong bilang]] na 4, [[atomikong timbang]] na 9.0122, [[punto ng pagkatunaw]] na 1,278 °C, punto ng pagkulong 2,970 °C, espesipikong grabidad na 1.848, at [[Balensya|V]] na 2.<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Beryllium'', berilyum, berilyo}}</ref> |
Ang '''berilyo''' o '''berilyum''' ({{lang-es|berilio}}, [[Wikang Ingles|Ingles]]: ''beryllium'', may sagisag na '''Be''') ay isang elemento at metal na may katibayan sa init, korosyon, at kalawang. Natuklasan ito ni [[Louis Nicolas Vauquelin]] noong [[1798]]. Ginagamit ang elementong ito para sa paggawa ng mga balangkas ng mga [[eruplano]] at ng mga [[sasakyang pangkalawakan]], sa [[bila]] ng mga [[replektor]] sa nga [[reaktor na nukleyar]]. Kapag inihalo sa [[tanso]], ginagamit ito bilang kontaktong elektrikal at [[ispring]] o [[muwelye]]. Kabilang sa mga katangian nito ang pagkakaroon ng [[atomikong bilang]] na 4, [[atomikong timbang]] na 9.0122, [[punto ng pagkatunaw]] na 1,278 °C, punto ng pagkulong 2,970 °C, espesipikong grabidad na 1.848, at [[Balensya|V]] na 2.<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Beryllium'', berilyum, berilyo}}</ref> |
||
== Mga sanggunian == |
== Mga sanggunian == |
||
Linya 10: | Linya 10: | ||
[[Kategorya:Mga elementong kimikal]] |
[[Kategorya:Mga elementong kimikal]] |
||
{{Link FA|ja}} |
|||
{{Link GA|en}} |
Pagbabago noong 06:05, 30 Marso 2015
Beryllium | |||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bigkas sa Ingles | /bəˈrɪliəm/ | ||||||||||||||||||||||||||
Hitsura | white-gray metallic | ||||||||||||||||||||||||||
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Be) |
| ||||||||||||||||||||||||||
Beryllium sa talahanayang peryodiko | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Atomikong bilang (Z) | 4 | ||||||||||||||||||||||||||
Pangkat | pangkat 2 (alkalinong mga lupang metal) | ||||||||||||||||||||||||||
Peryodo | peryodo 2 | ||||||||||||||||||||||||||
Bloke | s-bloke | ||||||||||||||||||||||||||
Konpigurasyon ng elektron | [He] 2s2 | ||||||||||||||||||||||||||
Mga elektron bawat kapa | 2, 2 | ||||||||||||||||||||||||||
Katangiang pisikal | |||||||||||||||||||||||||||
Pase sa STP | solid | ||||||||||||||||||||||||||
Punto ng pagkatunaw | 1560 K (1287 °C, 2349 °F) | ||||||||||||||||||||||||||
Punto ng pagkulo | 2742 K (2469 °C, 4476 °F) | ||||||||||||||||||||||||||
Densidad (malapit sa r.t.) | 1.85 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||
kapag likido (sa m.p.) | 1.690 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||
Init ng pusyon | 12.2 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||
Init ng baporisasyon | 297 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||
Molar na kapasidad ng init | 16.443 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||
Presyon ng singaw
| |||||||||||||||||||||||||||
Katangiang atomiko | |||||||||||||||||||||||||||
Mga estado ng oksidasyon | 0,[2] +1,[3] +2 (isang anpoterong oksido) | ||||||||||||||||||||||||||
Elektronegatibidad | Eskala ni Pauling: 1.57 | ||||||||||||||||||||||||||
Mga enerhiyang ionisasyon |
| ||||||||||||||||||||||||||
Radyong atomiko | emperiko: 112 pm | ||||||||||||||||||||||||||
Radyong Kobalente | 96±3 pm | ||||||||||||||||||||||||||
Radyong Van der Waals | 153 pm | ||||||||||||||||||||||||||
Mga linyang espektral ng beryllium | |||||||||||||||||||||||||||
Ibang katangian | |||||||||||||||||||||||||||
Likas na paglitaw | primordiyal | ||||||||||||||||||||||||||
Kayarian ng krystal | hexagonal close-packed (hcp) | ||||||||||||||||||||||||||
Bilis ng tunog manipis na bara | 12870[4] m/s (sa r.t.) | ||||||||||||||||||||||||||
Termal na pagpapalawak | 11.3 µm/(m⋅K) (at 25 °C) | ||||||||||||||||||||||||||
Termal na konduktibidad | 200 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||
Elektrikal na resistibidad | 36 n Ω⋅m (at 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||
Magnetikong pagsasaayos | diamagnetic | ||||||||||||||||||||||||||
Modulo ni Young | 287 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
Modulo ng tigas | 132 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
Bultong modulo | 130 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
Rasyo ni Poisson | 0.032 | ||||||||||||||||||||||||||
Eskala ni Mohs sa katigasan | 5.5 | ||||||||||||||||||||||||||
Subok sa katigasan ni Vickers | 1670 MPa | ||||||||||||||||||||||||||
Subok sa katigasan ni Brinell | 600 MPa | ||||||||||||||||||||||||||
Bilang ng CAS | 7440-41-7 | ||||||||||||||||||||||||||
Kasaysayan | |||||||||||||||||||||||||||
Pagkakatuklas | Louis Nicolas Vauquelin (1797) | ||||||||||||||||||||||||||
Unang pagbubukod | Friedrich Wöhler & Antoine Bussy (1828) | ||||||||||||||||||||||||||
Pangunahing isotopo ng beryllium | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Ang berilyo o berilyum (Kastila: berilio, Ingles: beryllium, may sagisag na Be) ay isang elemento at metal na may katibayan sa init, korosyon, at kalawang. Natuklasan ito ni Louis Nicolas Vauquelin noong 1798. Ginagamit ang elementong ito para sa paggawa ng mga balangkas ng mga eruplano at ng mga sasakyang pangkalawakan, sa bila ng mga replektor sa nga reaktor na nukleyar. Kapag inihalo sa tanso, ginagamit ito bilang kontaktong elektrikal at ispring o muwelye. Kabilang sa mga katangian nito ang pagkakaroon ng atomikong bilang na 4, atomikong timbang na 9.0122, punto ng pagkatunaw na 1,278 °C, punto ng pagkulong 2,970 °C, espesipikong grabidad na 1.848, at V na 2.[6]
Mga sanggunian
- ↑ "Standard Atomic Weights: Beryllium". CIAAW. 2013.
- ↑ Be(0) has been observed; see "Beryllium(0) Complex Found". Chemistry Europe. 13 June 2016.
- ↑ "Beryllium: Beryllium(I) Hydride compound data" (PDF). bernath.uwaterloo.ca. Nakuha noong 2007-12-10.
- ↑ Lide, D. R., pat. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th pat.). Boca Raton (FL): CRC Press. p. 14-39. ISBN 0-8493-0486-5.
- ↑ "Beryllium: Beryllium(I) Hydride compound data" (PDF). bernath.uwaterloo.ca. Nakuha noong 2007-12-10.
- ↑ Gaboy, Luciano L. Beryllium, berilyum, berilyo - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.
Ang lathalaing ito na tungkol sa Agham ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
Talahanayang peryodiko | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||
|