623
edit
Mehiko: Pagkakaiba sa mga binago
Nagdagdag ng mga tala at sanggunian
(Nagdagdag ng mga tala) |
(Nagdagdag ng mga tala at sanggunian) |
||
|
=== Mga Wika ===
{{main|Mga wika sa Mehiko}}
[[File:Map of the languages of Mexico.png|thumb|250px|A map showing the distribution of speakers of Mexico's main indigenous languages]]
Ang bansa ang may pinakamalaking populasyon na nagsasalita ng wikang Kastila sa buong mundo, na kumakatawan sa isang-katlo ng lahat ng taal na mananalita ng nasabing wika.<ref name=Spanishhistory /><ref>{{cite web|title=Título Primero, Capítulo I, De las garantías individuales|work=Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos |date=19 Hun 2007 |publisher=Congress of the Union of the United Mexican States |url=http://www.normateca.gob.mx/Archivos/34_D_1247_22-06-2007.pdf |format=PDF |accessdate=02 Okt 2007 |language=Kastila}}</ref>
Ang Mehiko rin ay tahanan ng maraming katutubong mga wika, na sinasalita ng mga 5.4% ng populasyon – 1.2% ng populasyon ay iisang wika lamang mula sa mga ito ang sinasalita.<ref>{{cite web|title=POBLACIÓN DE 5 AÑOS Y MÁS POR ENTIDAD FEDERATIVA, SEXO Y GRUPOS LENGUA INDÍGENA QUINQUENALES DE EDAD, Y SU DISTRIBUCIÓN SEGÚN CONDICIÓN DE HABLA INDÍGENA Y HABLA ESPAÑOLA |publisher=INEGI, México |url=http://www.inegi.gob.mx/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/censos/poblacion/2000/definitivos/Nal/tabulados/00li01.pdf |archiveurl=http://web.archive.org/web/20080102103605/http://www.inegi.gob.mx/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/censos/poblacion/2000/definitivos/Nal/tabulados/00li01.pdf |archivedate=02 Ene 2008 |accessdate=13 Dis 2007 |format=PDF |language=Kastila}}</ref> Ang mga katutubong wikang may pinakamaraming mananalita ay ang [[Nahuatl]], na sinasalita ng tinatayang 1.45 milyong katao,<ref>{{cite book|author=INEGI (''Instituto Nacional de Estadísticas, Geografia e Informática'') |authorformat=scap |authorlink=Instituto Nacional de Estadística, Geografía e Informática |year=2005 |title=Perfil sociodemográfica de la populación hablante de náhuatl |url=http://www.inegi.gob.mx/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/censos/poblacion/poblacion_indigena/Hablantes_Nahuatl.pdf |format=PDF |series=XII [[Censo General de Población y Vivienda 2000]] |edition=Publicación única |publisher=INEGI|location=Aguascalientes, Mex. |isbn=970-13-4491-X |accessdate=02 Dis 2008 |language=Kastila}}</ref> ang [[Yukatek Maya]] na sinasalita ng mahigit 750,000 katao, at mga wikang Mixtec<ref>Senso ng 2000; ang mga bilang ay batay sa numero ng kabuuang populasyon ng bawat pangkat at ang mga bahagdan ng mananalitang ibinigay ng websayt ng ''Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas'', http://www.cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=660, hinango noong 28 Hul 2008).</ref> at Zapotec,<ref>{{cite web|url=http://www.inali.gob.mx/catalogo2007/html/v_zapoteco.html |archiveurl=http://wayback.archive.org/web/20071116035707/http://www.inali.gob.mx/catalogo2007/html/v_zapoteco.html |archivedate=16 Nob 2007 |title=Catalogo de las lenguas indígenas nacionales: Variantes lingüísticas de México con sus autodenominaciones y referencias geoestadísticas |publisher=Instituto Nacional de Lenguas Indígenas |date=16 Nob 2007 |accessdate=17 Hul 2013 |language=Kastila}}</ref> na sinasalita ng mahigit 400,000 katao.
Kinikilala ng Pambansang Surian ng mga Katutubong Wika (INALI sa daglat-Kastila) ang 68 pangkat-lingguwistiko at mga 364 iba't ibang tanging diyalekto ng mga katutubong wika.<ref>{{Cite journal|author=INALI [Instituto Nacional de Lenguas Indígenas] |authorformat=scap|authorlink=Instituto Nacional de Lenguas Indígenas |date=14 Ene 2008 |title=Catálogo de las lenguas indígenas nacionales: Variantes lingüísticas de México con sus autodenominaciones y referencias geoestadísticas |url=http://www.inali.gob.mx/pdf/CLIN_completo.pdf |format=PDF online facsimile|journal=[[Diario Oficial de la Federación]] |location=México, D.F. |publisher=[[Government of Mexico|Imprenta del Gobierno Federal]], [[Secretaría de Gobernación|SEGOB]] |volume=652 |issue=9 |pages=22–78 (first section),1–96 (second section),1–112 (third section) |oclc=46461036 |language=Kastila}}</ref> Mula noong ipatupad ang Batas sa Karapatang Pangwika ng mga Katutubo noong 2003, nagkaroon ng pagtingin sa mga wikang ito bilang mga pambansang wika, na may pantay na pagkilala tulad ng wikang Kastila sa lahat ng lugar at konteksto kung saan ito sinasalita.<ref>{{cite web|title=Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas (''General Law of the Rights of the Indigenous Peoples'') |publisher=CDI México |url=http://cdi.gob.mx/derechos/vigencia/2006_ley_general_derechos_linguisticos_pueblos_indigenas.pdf |accessdate=02 Okt 2007 |format=PDF |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070925193420/http://cdi.gob.mx/derechos/vigencia/2006_ley_general_derechos_linguisticos_pueblos_indigenas.pdf |archivedate=25 Set 2007|language=Spanish}}</ref>
Karagdagan sa mga katutubong wika, may mga minoryang wikang sinasalita ng populasyong migrante, gaya ng 80,000 Menonita sa Mehiko na mananalita ng wikang Aleman,<ref>{{cite web|url=http://www.hshs.mb.ca/mennonite_old_colony_vision.pdf |archiveurl=http://web.archive.org/web/20070205052716/http://www.hshs.mb.ca/mennonite_old_colony_vision.pdf |archivedate=05 Peb 2007 |title=The Mennonite Old Colony Vision: Under siege in Mexico and the Canadian Connection |format=PDF |accessdate=30 Mayo 2007}}</ref> at ang 5,000 mananalita ng diyalektong Chipilo ng wikang Beneto (''Venetian'') na sinasalita sa [[Chipilo]], [[Puebla]].
=== Relihiyon ===
| |||