Elektrisidad: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
Nagtranslate sa "History" na parte
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 121.54.54.251 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni Jeeyemm
Linya 26: Linya 26:
</ref>
</ref>


Ang salitang '''electricity''' ay mula sa Bagong Latin na ''ēlectricus'', "tulad ng [[amber]]"{{Ref label|A|a|none}} na inimbento noong 1600 mula sa Griyegong''ήλεκτρον'' (elektron) na nangangahulugang [[amber]] dahil ang mga epektong elektrikal ay klasikong nililikha sa pamamagitan ng pagkukuskos ng amber.
Kasaysayan

Bago
pa nagkaroon ng kaalaman ang mga tao sa kuryente ay alam na nila ang mga  ''shocks''
na nagmumula sa mga ''electric fish''.
Ang mga sinaunang teksto noong 2750 BC ay tinatawag ang mga itong ''Thunderer of the Nile'' at inilalarawan
bilang taga-pangalaga ng lahat ng mga isda. Naiulat muli ng mga sinaunang
Griyego, Romano, mga Arabong naturalista, at mga manggagamot ang mga electric
fish  matapos ang isang libong taon.
Maraming mga sinaunang manunulat tulad nina Pliny the Elder at si Scribonius
Largus, ang nagpatotoo sa nakapamamanhid na epekto ng ''electric shock'' mula sa mga hito at ''torpedo rays'' at alam na ang mga ''shocks''
na ito ay nakadadaloy sa mga kondaktibong bagay. Ang mga pasyenteng nakararanas
ng mga karamdaman tulad ng gota o sakit ng ulo ay inutusang hawakan ang ''electric fish'' sa pag-asang ang malakas
na igkas ay makagagamot sa kanila. Maaring ang pinakauna at pinakamalapit na
pagkatuklas sa kidlat at kuryente, na galing sa ibang pinagmulan, ay inuugnay
sa mga Arabo na bago pa ang ika-labing limang siglo ay mayroon ng salita sa
wikang arabic para sa kidlat(raad) na ginagamit sa mga ''electric ray''.

Nalaman
ng mga sinaunang kultura sa bandang Mediteraneo na ang mga bagay tulad ng balas
ng amber ay maaaring ikiskis sa balahibo ng pusa upang dumikit dito ang mga
magagaang bagay tulad ng balahibo. Noong mga 600 BC ay gumawa si Thales ng
Miletus ng isang serye ng obserbasyon sa ''static
electricity'' kung saan naniwala siyang ang amber ay naging magnetic dahil sa
''friction'' kumpara sa mga mineral tulad
ng magnetite na hindi nangangailangan ng pagkikiskis. Hindi tama si Thales sa
paniniwalang ang atraksyon ay galing sa magnetismo ngunit sa kalaunan ay
napatunayan ng siyensya na ang magnetismo ay may ugnay sa kuryente. Nasasaad sa
isang kontrobersyal na teorya, na ang mga Parthians ay may kaalaman na sa ''electroplating'' base sa pagkatuklas ng
Baghdad Battery noong 1936 na kahawig ng mga galvanic cell, bagamat hindi tiyak
kung ang artipaktong ito ay elektrikal.

Ang kuryente ay mananatiling isang intelektual
na pag-usisa hanggang taong 1600 kung kailan ginawa ng isang siyentipikong
Ingles na si William Gilbert ang isang maingat na pag-aaral sa kuryente at
magnetismo, kung saan naibukod nya ang lodestone effect mula sa static
electricity na nabubuo sa pagkiskis ng amber. Siya ang lumikha sa salitang
Latin na ''electricus'', na ang ibig
sabihin ay gaya ng amber na galing sa salitang Griyego para sa amber na ''elektron'', upang tukuyin ang katangian
nang pag-akit sa mga maliliit na bagay matapos itong makiskis. Ang kaugnayang
ito ang nagbigay daan sa pagbangon ng mga salitang Ingles na “electric” at
“electicity” na unang isinulat sa Pseudodoxia Epidemica ni Thomas Browne noong
taong 164
== Mga sanggunian ==
== Mga sanggunian ==
{{reflist}}
{{reflist}}

Pagbabago noong 14:41, 24 Agosto 2015

Multiple lightning strikes on a city at night
Ang pagkidlat ang isa sa pinaka dramatikong mga epekto ng elektrisidad.

Ang elektrisidad ay isang pangkat ng mga pisikal na pangyayari na nauugnay sa presensya at daloy ng karga ng kuryente. Ang elektrisidad ay nagbibigay ng iba't-ibang uri ng mga kilalang epekto tulad ng kidlat, statikong elektrisdad, induksiyong elektromagnetiko at kuryente. Sa karagdagan, ang elektrisidad ay pinapayagang gumawa at tumatanggap ng radiasyong elektromagnetiko gaya ng mga liboy ng radyo.

Sa elektrisidad, ang mga karga ng kuryente ay lumilikha ng mga elektromagnetikong field na umeepekto sa mga iba pang karga. Ang elektrisidad ay nangyayari dahil sa mga iba't ibang uri ng pisika:

Sa inhinyeryang elektrikal, ang elektrisidad ay ginagamit para sa:

Ang mga pangyayaring na tungkol sa elektrisidad ay matagal ng napagaralan; bagaman ang pagsulong sa panteoryang pang-unawa nito ay nanatiling mabagal hanggang sa ikalabimpito at ikalabing-walong siglo. Ngunit kahit ang mga aplikasyong praktikal para sa elektrisidad ay kakaunti lamang, nagamit parin ito ng mga inhinyero sa mga industriyal at pantahanang gamit sa mga huling taon ng ikalabinsiyam na siglo. Ang mabilisang paglawak ng mga teknolohiyang nangangailangan ng elektrisidad ay nakapagpabago sa industriya at lipunan. Ang kapansin-pansin na malawak na kaalaman ng elektrisidad ay nangangahulugan na pwede ito ilagay sa halos walang hanggang pangkat ng mga aplikasyon na ang mga halimbawa ay paglilipat, pagpapainit, pagpapailaw, komunikasyon, at komputasyon. Ang lakas ng dagitab ay isa na ngayong gulugod ng makabagong industriya ng lipunan.[1]

Ang salitang electricity ay mula sa Bagong Latin na ēlectricus, "tulad ng amber"[a] na inimbento noong 1600 mula sa Griyegongήλεκτρον (elektron) na nangangahulugang amber dahil ang mga epektong elektrikal ay klasikong nililikha sa pamamagitan ng pagkukuskos ng amber.

Mga sanggunian

  1. Jones, D.A. (1991), "Electrical engineering: the backbone of society", Proceedings of the IEE: Science, Measurement and Technology, 138 (1): 1–10, doi:10.1049/ip-a-3.1991.0001