Panulaan: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
Fixed grammar
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago gamit mobile app
Trex27 (usapan | ambag)
No edit summary
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Linya 1: Linya 1:
Ang '''panulaan''' o '''tula''' ay isang uri ng [[sining]] at [[panitikan]] na kilala sa malayang paggamit ng [[wika]] sa iba't ibang anyo at estilo. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng [[tayutay]]. Ang mga likhang panulaan ay tinatawag na '''tula'''. Madaling makilala ang isang tula sapagkat karaniwan itong may batayan o pattern sa pagbigkas ng mga huling salita.
Ang "panulaan" o "tula" ay isang uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang paggamit ng wika sa iba't ibang anyo at estilo nito. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng tayutay. Ang mga likhang panulaan ay tinatawag na "tula". Madaling makilala ang isang tula sapagkat karaniwan itong may batayan o pattern sa pagbigkas ng mga huling salita.


Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.
Binubuo ang tula ng saknong at taludtod, karaniwang ito ay wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga ang salitang binibitawan at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat, kung kaya minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.


== Mga uri ng tula ==
== Mga uri ng tula ==

Pagbabago noong 04:31, 17 Hulyo 2017

Ang "panulaan" o "tula" ay isang uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang paggamit ng wika sa iba't ibang anyo at estilo nito. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng tayutay. Ang mga likhang panulaan ay tinatawag na "tula". Madaling makilala ang isang tula sapagkat karaniwan itong may batayan o pattern sa pagbigkas ng mga huling salita.

Binubuo ang tula ng saknong at taludtod, karaniwang ito ay wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga ang salitang binibitawan at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat, kung kaya minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.

Mga uri ng tula

May apat na mga uri ang tula.

  • Tulang naglalarawan - nagpapahayag ng pagpapahalaga o maaaring pagkamuhi ng makata o may-akda sa isang kalagayan, pook, o pangyayari.
  • Hele - ginagamit ng ina upang libangin, turuan at patulugin ang bata. Sa ibang lipunan, ginagamit ito upang ipasa ang mga kaalamang pang kalinangan o tradisyon.
  • Tulang pasalaysay - nagsasaad ng kuwento (mga halimbawa: epiko, ballad, idyll, lays at nobela)
  • Haiku - napaikiling tula mula sa Hapon.

Liriko o pandamdaming tula

  • Awit - tungkol sa pag-ibig; hal.kundiman
  • Dalit o Himno - tungkol sa pagpapala sa Diyos, sa pagawit na pamamaraan.
  • Elehiya - mapanglaw; tungkol sa kamatayan o kalungkutan
  • Oda - matayog na damdamin o kaisipan (paghanga o pagbibigay parangal)
  • Soneto - binubuo ng 14 taludtod o linya; nangangailangan ng mabigat o matinding pagkukuro-kuro
  • Patnigan
  • Duplo - isang uri ng tulang dramatiko na kadalasang isinasagawa tuwing may lamay. Ito ay sa anyo ng labanan, at bilyako o bilyaka ang tawag sa mga manlalahok nito.
  • Balagtasan
  • Salaysay o Naratibo
  • Padula/Drama

Mga sangkap ng tula

  • Saknong - isang grupo ng mga salita sa loob ng isang tula na may dalawa o higit pang taludtod.
  • Sukat - bilang ng pantig ng tula.
  • Tugma - pinag-isang tunog sa hulihan ng mga taludtod.
    • Hindi buong rima (assonance) - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa patinig.
    • Kaanyuan (conssonance) - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa katinig.
    • Nagpapaganda sa diwa ng tula ang alin mang paraan ng pagtutugma:
      • Mga salitang nagtatapos sa b, k, d, g, p, t, s ay nagtutugma ang dulumpatig
      • Mga nagtatapos sa l, m, n, ng, w, r, y
  • Sining o kariktan - paggamit ng pili, angkop at maririkit na salita. Nagbibigay ng pangkalahatang impresyon sa bumabasa.
  • Talinghaga - tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita at tayutay.
    • Tayutay - paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan upang ilantad ang talinghaga sa tula
  • Anyo - porma ng tula.
  • Tono/Indayog - diwa ng tula.
  • Persona - tumutukoy sa nagsasalita sa tula; una, ikalawa o ikatlong panauhan

Tingnan din

Mga link na panlabas