Panulaan: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
JWilz12345 (usapan | ambag)
Rvert to revision by 112.202.112.170
Linya 10: Linya 10:
Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.
Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.


== Mga uri ng tula ==
== Halimbawa ng tula ==
'''Pag-ibig sa gitna ng Kamatayan                                                                                           ni Cj Gabisan'''
May apat na mga uri ang tula.

* Tulang naglalarawan - nagpapahayag ng pagpapahalaga o maaaring pagkamuhi ng makata o may-akda sa isang kalagayan, pook, o pangyayari.
'''Minamahal kita aking Laura                                                                                                     Sana’y marinig mo, aking sinta                                                                                             Ang pag-ibig ko sa iyo ay di mawawala                                                                                   Kahit pa mamatay ako ng wala ka'''
* [[Hele]] - ginagamit ng ina upang libangin, turuan at patulugin ang bata. Sa ibang lipunan, ginagamit ito upang ipasa ang mga kaalamang pang kalinangan o tradisyon.

* [[Tulang pasalaysay]] - nagsasaad ng kuwento (mga halimbawa: epiko, ballad, idyll, lays at nobela)
'''Kahit pa hindi ko maaangkin ang pagmamahal mo                                                           Dahil aagawin ka parin ni Adolfo, na walang kasing tuso                                           Iginapos ako sa kagubatang ito                                                                                     Nandito pa rin ako para sayo'''
* [[Haiku]] - napaikiling tula mula sa Hapon.

'''Ang pagmamahal ko sayo ay walang kapantay                                                                   Kahit pa tayo ay ipaghiwalay                                                                                                     At kapag ako ay mawalan ng buhay                                                                                        Iibigin ka parin hanggang sa kabilang buhay  '''

'''Oh aking Laura, ika’y aking iibigin                                                                                         Ito’y sinasabi ng aking bibig                                                                                                     Sa hirap at ginhawa, sa init at lamig                                                                                   Mawala man ako dito sa daigdig'''


== Liriko o pandamdaming tula ==
== Liriko o pandamdaming tula ==

Pagbabago noong 08:56, 24 Pebrero 2018

Si Walt Whitman ay tanyag sa ika-19 dantaong Amerikanong panulaan.

Ang panulaan o tula ay isang uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang paggamit ng wika sa iba't ibang anyo at estilo. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng tayutay. Ang mga likhang panulaan ay tinatawag na tula. Madaling makilala ang isang tula sapagkat karaniwan itong may batayan o pattern sa pagbigkas ng mga huling salita.

Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.

Halimbawa ng tula

Pag-ibig sa gitna ng Kamatayan                                                                                           ni Cj Gabisan

Minamahal kita aking Laura                                                                                                     Sana’y marinig mo, aking sinta                                                                                             Ang pag-ibig ko sa iyo ay di mawawala                                                                                   Kahit pa mamatay ako ng wala ka

Kahit pa hindi ko maaangkin ang pagmamahal mo                                                           Dahil aagawin ka parin ni Adolfo, na walang kasing tuso                                           Iginapos ako sa kagubatang ito                                                                                     Nandito pa rin ako para sayo

Ang pagmamahal ko sayo ay walang kapantay                                                                   Kahit pa tayo ay ipaghiwalay                                                                                                     At kapag ako ay mawalan ng buhay                                                                                        Iibigin ka parin hanggang sa kabilang buhay  

Oh aking Laura, ika’y aking iibigin                                                                                         Ito’y sinasabi ng aking bibig                                                                                                     Sa hirap at ginhawa, sa init at lamig                                                                                   Mawala man ako dito sa daigdig

Liriko o pandamdaming tula

  • Awit - tungkol sa pag-ibig; hal.kundiman
  • Dalit o Himno - tungkol sa pagpapala sa Diyos, sa pagawit na pamamaraan.
  • Elehiya - mapanglaw; tungkol sa kamatayan o kalungkutan
  • Oda - matayog na damdamin o kaisipan (paghanga o pagbibigay parangal)
  • Soneto - binubuo ng 14 taludtod o linya; nangangailangan ng mabigat o matinding pagkukuro-kuro
  • Patnigan
  • Duplo - isang uri ng tulang dramatiko na kadalasang isinasagawa tuwing may lamay. Ito ay sa anyo ng labanan, at bilyako o bilyaka ang tawag sa mga manlalahok nito.
  • Balagtasan
  • Salaysay o Naratibo
  • Padula/Drama

Mga Elemento ng Tula

  • Saknong - isang grupo ng mga salita sa loob ng isang tula na may dalawa o higit pang taludtod.
  • Sukat - bilang ng pantig ng tula.
  • Tugma - pinag-isang tunog sa hulihan ng mga taludtod.
    • Hindi buong rima (assonance) - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa patinig.
    • Kaanyuan (conssonance) - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa katinig.
    • Nagpapaganda sa diwa ng tula ang alin mang paraan ng pagtutugma:
      • Mga salitang nagtatapos sa b, k, d, g, p, t, s ay nagtutugma ang dulumpatig
      • Mga nagtatapos sa l, m, n, ng, w, r, y
  • Sining o kariktan - paggamit ng pili, angkop at maririkit na salita. Nagbibigay ng pangkalahatang impresyon sa bumabasa.
  • Talinghaga - tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita at tayutay.
    • Tayutay - paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan upang ilantad ang talinghaga sa tula
  • Anyo - porma ng tula.
  • Tono/Indayog - diwa ng tula.
  • Persona - tumutukoy sa nagsasalita sa tula; una, ikalawa o ikatlong panauhan

Tingnan din

Mga link na panlabas