Ika-11 dantaon: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
Bagong pahina: Ang '''ika-11th dantaon''' ay isang panahon mula 1001 hanggang 1100 sang-ayon sa kalendaryong Huliyano at ang unang siglo sa ikalawang milenyo. Sa kasaysayan ng Euro...
 
No edit summary
Linya 5: Linya 5:
Pagkatapos ng dagliang pag-akyat, mayroon biglaang paghina ng kapangyarihang [[Imperyong Bisantino|Bisantino]] at ang pagbangon ng pagdomina ng mga [[Norman]] sa karamihan ng Europa, kasama ang prominenteng pagganap sa [[Europa]] ng kapuna-puang mga maimpluwensyang [[papa]]. Nagkaroon ang Kristiyanidad ng pormal na sisma o paghahati sa siglo na ito na yumabong noong nakaraang mga siglo sa pagitan ng Romanong Kanluran at Bisantinong Silangan, na nagdulot ng paghiwalay sa dalawang pinakamalaking dominasyon hanggang sa panahon ngayon: ang: [[Romano Katolisismo]] at [[Silanganing Ortodoksiya]]. Sa Hilagang [[Italya]], nagdulot ang paglago ng populasyon sa pag-angat ng unang organisadong [[kapitalismo]] at mas sopistikadong kulturang komersyo noong huling bahagi ng ika-11 dantaon. Sa Silangang Europa, nagkaroon ng [[ginutuang panahon]] para sa prinsipalidad ng [[Kievan Rus]].
Pagkatapos ng dagliang pag-akyat, mayroon biglaang paghina ng kapangyarihang [[Imperyong Bisantino|Bisantino]] at ang pagbangon ng pagdomina ng mga [[Norman]] sa karamihan ng Europa, kasama ang prominenteng pagganap sa [[Europa]] ng kapuna-puang mga maimpluwensyang [[papa]]. Nagkaroon ang Kristiyanidad ng pormal na sisma o paghahati sa siglo na ito na yumabong noong nakaraang mga siglo sa pagitan ng Romanong Kanluran at Bisantinong Silangan, na nagdulot ng paghiwalay sa dalawang pinakamalaking dominasyon hanggang sa panahon ngayon: ang: [[Romano Katolisismo]] at [[Silanganing Ortodoksiya]]. Sa Hilagang [[Italya]], nagdulot ang paglago ng populasyon sa pag-angat ng unang organisadong [[kapitalismo]] at mas sopistikadong kulturang komersyo noong huling bahagi ng ika-11 dantaon. Sa Silangang Europa, nagkaroon ng [[ginutuang panahon]] para sa prinsipalidad ng [[Kievan Rus]].


Sa [[dinastiyang Song]] sa [[Tsina]] at klasikong mundong Islamiko, minarka ng siglong ito ang mataas na punto para sa parehong klasiko Tsinong [[kabihasnan]], [[agham]] at [[teknolohiya]], at klasikong [[Islam]]ikong agham, [[pilosopiya]] at [[panitikan]]. Nilikha ng magkakalabang pampolitikang pangkat sa dinastiyang Song ang patatalo sa mga nangungunang estadista at ministro ng imperyo
Sa [[dinastiyang Song]] sa [[Tsina]] at klasikong mundong Islamiko, minarka ng siglong ito ang mataas na punto para sa parehong klasiko Tsinong [[kabihasnan]], [[agham]] at [[teknolohiya]], at klasikong [[Islam]]ikong agham, [[pilosopiya]] at [[panitikan]]. Nilikha ng magkakalabang pampolitikang pangkat sa dinastiyang Song ang patatalo sa mga nangungunang estadista at ministro ng imperyo. Naabot ang taluktok ng militar na kalakasan at internasyunal na impluwensiya ng Kalipatong Fatimid sa [[Ehipto]], ang mga [[Ghaznavid]], at ang [[dinastiyang Chola]] sa [[Indya]]. Ang Kanluraning Imperyong Chalukya (ang kalaban ng Chola) ay bumangon din sa kapangyarihan sa dulo ng siglo.
Rival political factions at the [[Song dynasty]] court created strife amongst the leading statesmen and ministers of the empire. Naabot ang taluktok ng militar na kalakasan at internasyunal na impluwensiya ng Kalipatong Fatimid sa [[Ehipto]], ang mga [[Ghaznavid]], at ang [[dinastiyang Chola]] sa [[Indya]]. Ang Kanluraning Imperyong Chalukya (ang kalaban ng Chola) ay bumangon din sa kapangyarihan sa dulo ng siglo.


Sa siglo na ito, dumating sa kapanyarihan ang mga Turkong [[dinastiyang Seljuk]] sa [[Kanlurang Asya]] sa pira-piraso ngayong lupaing [[Abbasid]], habang ang [[Unang Krusada|una]] sa mga [[Krusada]] ay isinakatuparan tungo sa pagsasara ng siglo.
Sa siglo na ito, dumating sa kapanyarihan ang mga Turkong [[dinastiyang Seljuk]] sa [[Kanlurang Asya]] sa pira-piraso ngayong lupaing [[Abbasid]], habang ang [[Unang Krusada|una]] sa mga [[Krusada]] ay isinakatuparan tungo sa pagsasara ng siglo.
Linya 16: Linya 15:
In [[Vietnam]], nagsimula agn [[dinastiyang Lý]], habang sa naabot ng [[Myanmar]] ang [[Kahariang Pagan]] na nakaabot sa rurok ng kapangyarihang pampolitika at militar.
In [[Vietnam]], nagsimula agn [[dinastiyang Lý]], habang sa naabot ng [[Myanmar]] ang [[Kahariang Pagan]] na nakaabot sa rurok ng kapangyarihang pampolitika at militar.


Sa mga Amerika, yumabong ang mga kabihasnang [[Toltec]] at [[Mixtec]] sa [[Gitnang Amerika]], kasama ang Kalinangang Huari ng [[Timog Amerika]] at kulturang Mississippiyano ng [[Hilagang Amerika]]. Nakasentro sa palibot ng Lawa Titicaca ang Imperyong Tiwanaku na bumagsak noong unang kalahati ng siglo.
Sa mga Amerika, yumabong ang mga kabihasnang Toltec at Mixtec sa [[Gitnang Amerika]], kasama ang Kalinangang Huari ng [[Timog Amerika]] at kulturang Mississippiyano ng [[Hilagang Amerika]]. Nakasentro sa palibot ng Lawa Titicaca ang Imperyong Tiwanaku na bumagsak noong unang kalahati ng siglo.


[[Kategorya:Ikalawang milenyo]]
[[Kategorya:Ikalawang milenyo]]

Pagbabago noong 01:40, 22 Oktubre 2020

Ang ika-11th dantaon ay isang panahon mula 1001 hanggang 1100 sang-ayon sa kalendaryong Huliyano at ang unang siglo sa ikalawang milenyo.

Sa kasaysayan ng Europa, tinuturing ang panahon na ito bilang ang unang bahagi ng Mataas na Gitnang Panahon.

Pagkatapos ng dagliang pag-akyat, mayroon biglaang paghina ng kapangyarihang Bisantino at ang pagbangon ng pagdomina ng mga Norman sa karamihan ng Europa, kasama ang prominenteng pagganap sa Europa ng kapuna-puang mga maimpluwensyang papa. Nagkaroon ang Kristiyanidad ng pormal na sisma o paghahati sa siglo na ito na yumabong noong nakaraang mga siglo sa pagitan ng Romanong Kanluran at Bisantinong Silangan, na nagdulot ng paghiwalay sa dalawang pinakamalaking dominasyon hanggang sa panahon ngayon: ang: Romano Katolisismo at Silanganing Ortodoksiya. Sa Hilagang Italya, nagdulot ang paglago ng populasyon sa pag-angat ng unang organisadong kapitalismo at mas sopistikadong kulturang komersyo noong huling bahagi ng ika-11 dantaon. Sa Silangang Europa, nagkaroon ng ginutuang panahon para sa prinsipalidad ng Kievan Rus.

Sa dinastiyang Song sa Tsina at klasikong mundong Islamiko, minarka ng siglong ito ang mataas na punto para sa parehong klasiko Tsinong kabihasnan, agham at teknolohiya, at klasikong Islamikong agham, pilosopiya at panitikan. Nilikha ng magkakalabang pampolitikang pangkat sa dinastiyang Song ang patatalo sa mga nangungunang estadista at ministro ng imperyo. Naabot ang taluktok ng militar na kalakasan at internasyunal na impluwensiya ng Kalipatong Fatimid sa Ehipto, ang mga Ghaznavid, at ang dinastiyang Chola sa Indya. Ang Kanluraning Imperyong Chalukya (ang kalaban ng Chola) ay bumangon din sa kapangyarihan sa dulo ng siglo.

Sa siglo na ito, dumating sa kapanyarihan ang mga Turkong dinastiyang Seljuk sa Kanlurang Asya sa pira-piraso ngayong lupaing Abbasid, habang ang una sa mga Krusada ay isinakatuparan tungo sa pagsasara ng siglo.

Sa Hapon, namayani ang angkang Fujiwara sa mga kapakanang estado.

Sa Korea, yumabong ang Kaharian ng Goryeo at hinarap ang panlabas na banta mula sa dinastiyang Liao (Manchuria).

In Vietnam, nagsimula agn dinastiyang Lý, habang sa naabot ng Myanmar ang Kahariang Pagan na nakaabot sa rurok ng kapangyarihang pampolitika at militar.

Sa mga Amerika, yumabong ang mga kabihasnang Toltec at Mixtec sa Gitnang Amerika, kasama ang Kalinangang Huari ng Timog Amerika at kulturang Mississippiyano ng Hilagang Amerika. Nakasentro sa palibot ng Lawa Titicaca ang Imperyong Tiwanaku na bumagsak noong unang kalahati ng siglo.