Ika-10 dantaon: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
No edit summary
Linya 34: Linya 34:


==== Asia ====
==== Asia ====
[[Talaksan:Five_Dynasties_Ten_Kingdoms_923_CE.png|thumb|200x200px|, 923]]
[[Talaksan:Five_Dynasties_Ten_Kingdoms_923_CE.png|thumb|200x200px|Nahating Tsina, 923]]


* Nagsimula ang konstruksyon ng templong [[Buddhist|Budista]] sa [[Bagan]], [[Burma]]
* Nagsimula ang konstruksyon ng templong [[Buddhist|Budista]] sa [[Bagan]], [[Burma]]

Pagbabago noong 03:03, 23 Oktubre 2020

Milenyo: ika-1 milenyo
Mga siglo:
Mga dekada: dekada  900 dekada 910 dekada 920 dekada 930 dekada 940
dekada 950 dekada 960 dekada 970 dekada 980 dekada 990
Ang Silanganing Emisperyo noong simula ng ika-10 siglo

Ang ika-10 siglo ay ang panahon mula 901 hanggang 1000 sang-ayon sa kalendaryong Huliyano, at ang huling siglo ng unang milenyo.

Sa panahong ito sa Tsina, naitatag ang dinastiyang Song. Nakaranas ang mundong Muslim ng isang pangkalinangang taluktok, lalo na sa al-Andalus sa ilalim ng Kalipato ng Córdoba at sa [[Imperyong Samanid] sa ilalim ng Ismail Samani. Karagdagan dito, nagkaroon ng ng pangkalinangang pagyabong ng Imperyong Bisantino ang ng Unang Imperyong Bulagaryo.

Sinabi ng medibiyalista at dalubhasa sa kasaysayan ng teknolohiya na si Lynn White na "sa makabagong mata, ito ang halos na pinakamadilim sa Panahong Madilim," ngunit nagkaroon ng konklusyon na ". . . kung naging madilim ito, nasa sinapupunan ang kadiliman."[1] Sa kaparehong opinyon, sinulat ni Helen Waddell na ang ikasampung siglo ay na kung saan "nasa pagtatalo ng aklat-aralin kasama ang ikapito sa masamang karangalan, ang pinakamababang lugar ng talino ng tao."[2] Noong ika-15 dantaon, isinalarawan ni Lorenzo Valla ang ika-11 siglo bilang ang Dantaon ng Tingga at Bakal at sa kalaunan, sinabi ni Kardinal Baronius]] ito bilang ang Tininggang Siglo o Bakal na Siglo.

Mga kaganapan

Ang bantayog na ito ng isang diyosang yogini ay nilikha sa Kaveripakkam sa Tamil Nadu, Indya, noong ika-10 siglo.
  • Ang simula ng Mainit-init na Panahong Medyebal
  • Natamo ng Imperyong Bisantino ang kataasan ng militar at ekonomiyang kalakasan nito

Aprika

  • t. 909: Bumangon ang Kalipatong Fatimid sa Kabylie, Kutama na Tribo
  • t. 948: Nagsimula ang Kahariang Nri sa lugar na tinatawag ngayong Timog-silangang Nigeria.
  • t. 980: Naitatag ang Pamantasang Al-Azhar sa Cairo ng dinastiyang Fatimid.
  • Naabot ng kahariang Kristiyano na Nubiyano ang rurok ng kaunlaran at kapangyarihang militar

Mga Amerika

  • Pagbagsak ng gitnang kapatagan ng kabihasnang Maya. Nagsimula ang posklasikong Maya. Naging isang pang-rehiyon na kabisera ang Chichen Itza sa Tangway ng Yucatán.
  • Pag-angat ng mga Toltec sa Mehiko
  • Ginuntuang panahon ng mga Ninunong Taga-Pueblo (Panahong Pueblo II)
  • Nagsimula ang kalinangang Mississippiyano begins sa Katimugang Estados Unidos
  • Noong 987, pinag-isa ni Ah Mekat Tutul Xiu ang Uxmal, Mayapan, at Chichen Itza na tinatatag Ang Liga ng Mayapan.

Eurasia

  • Inatake ang kahariang Khazar kingdom at tinalo ng Kievan Rus (965)

Asia

Nahating Tsina, 923

Mga sanggunian

  1. Quoted in The Tenth Century: How Dark the Dark Ages?, pinatnugot ni Robert Sabatino Lopez. Holt, Rinehart at Winston: 1959 (sa Ingles).
  2. The Wandering Scholars. Constable and Co: London, 1927. (sa Ingles)
  3. Soekmono, R, Drs., Pengantar Sejarah Kebudayaan Indonesia 2, 2nd ed. Penerbit Kanisius, Yogyakarta, 1973, 5th reprint edition in 1988 p.52
  4. Spuler, Bertold; F.R.C Bagley. The Muslim world : a historical survey, Part 4. Brill Archive. p. 252. ISBN 978-90-04-06196-5.
  5. Soekmono, R, Drs., Pengantar Sejarah Kebudayaan Indonesia 2, 2nd ed. Penerbit Kanisius, Yogyakarta, 1973, 5th reprint edition in 1988 p.51