Unang dantaon: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linya 10: Linya 10:


Sa [[Tsina]], nagpatuloy ang pangingibabaw ng [[Dinastiyang Han]], sa kabila ng labing-apat na taong paggagambala ng [[dinastiyang Xin]] sa ilalim ni [[Wang Mang]]. Muling naibalik ang pamumunong Han noong 23 AD: kinakatawan ng pamumuno ni Wang Mang ang tubig-saluran sa pagitan ng Kanluran/Dating Han at ang Silangan/Kalaunang Han. Nailipat din ang kabisera mula [[Chang'an]] tungong [[Luoyang]].
Sa [[Tsina]], nagpatuloy ang pangingibabaw ng [[Dinastiyang Han]], sa kabila ng labing-apat na taong paggagambala ng [[dinastiyang Xin]] sa ilalim ni [[Wang Mang]]. Muling naibalik ang pamumunong Han noong 23 AD: kinakatawan ng pamumuno ni Wang Mang ang tubig-saluran sa pagitan ng Kanluran/Dating Han at ang Silangan/Kalaunang Han. Nailipat din ang kabisera mula [[Chang'an]] tungong [[Luoyang]].

== Mahahalagang tao ==
[[Talaksan:Acaugustus.jpg|right|thumb|194x194px|[[Augustus]]]]
[[Talaksan:Caligula_bust.jpg|right|thumb|202x202px|[[Caligula]]]]
[[Talaksan:Claudius_crop.jpg|right|thumb|159x159px|[[Claudius]]]]
[[Talaksan:Vespasianus01_pushkin_edit.png|right|thumb|152x152px|[[Vespasian]]]]
[[Talaksan:Plutarch_of_Chaeronea-03.jpg|right|thumb|161x161px|[[Plutarch]]]]

* [[Cesar Augusto]], unang emperador ng Roma
* [[Boudica]], Seltikong Briton na pinuno
* [[Caligula]], emperador ng Roma
* [[Claudius|Claudio]], emperador ng Roma
* [[Domitian]], emperador ng Roma
* [[Galba]], emperador ng Roma
* [[Germanicus]], Romanong Heneral
* [[Jesus|Jesus ng Nazareno]]
* [[San Juan Bautista|Juan Bautista]], relihiyosong propeta ng Kristiyanismo at Islam
* [[Nerva|Marcus Cocceius Nerva]], emperador ng Roma
* [[Paul of Tarsus|Pablo ng Tarso]], Kristiyanong Apostol
* [[Saint Peter|Pedro, Simon]], Kristiyanong apostol, unang [[papa]] ng Roma
* [[Pontius Pilate|Poncio Pilato]], Roman prokurator of Judea
* [[Thomas the Apostle|Tomas ang Apostol]], Kristiyanong Apostol
* [[Tiberius|Tiberio]], emperador ng Roma
* [[Titus|Tito]], emperador ng Roma
* [[Trajan|Trajano]], emperador ng Roma
* [[Vespasian|Vespasiano]], emperador ng Roma
* [[Vitellius|Vitelio]], emperador ng Roma

=== Panitikan ===

* [[Ovid]], Romanong manunula
* [[Petronius|Petronio]], Roman manunula
* [[Phaedrus (fabulist)|Cayo Julio Fedro]], Romanong manunulat ng pabula na mula sa [[Macedon|Macedonia]]
* [[Pliny the Younger|Plinio ang Nakababata]], Romanong manunulat at abogado

=== Science and philosophy ===

* [[Hero of Alexandria|Heron ng Alehandriya]], Greek mathematician and engineer
* [[Josephus|Flavio Josefo]], Hudyong-Romanong iskolar at dalubhasa sa kasaysayan
* [[Livy|Livio]], Romanong dalubhasa sa kasaysayan
* [[Philo of Alexandria|Filon ng Alehandriya]], Hudyong Hellenistikong pilosopo
* [[Plutarch|Plutarko]], Griyegong dalubhasa sa kasaysayan at biograpo
* [[Quintus Curtius Rufus|Quinto Curcio Rufo]], Romanong dalubahsa sa kasaysayan


==Mga sanggunian==
==Mga sanggunian==

Pagbabago noong 03:15, 1 Nobyembre 2020

Milenyo: ika-1 milenyo
Mga siglo:
Mga dekada: 0 dekada 10 dekada 20 dekada 30 dekada 40
dekada 50 dekada 60 dekada 70 dekada 80 dekada 90
Aprika, Asya, Europa at Oseanya noong 50 AD , sa kalagitnaan ng unang siglo
Aprika, Asya, Europa at Oseanya mppmh 100 AD, sa dulo ng unang siglo

Ang unang dantaon ay isang siglo na tumagal mula 1 AD hanggang 100 AD sang-ayon sa kalendaryong Huliyano. Kadalasan itong sinusulat bilang unang dantaon AD[1] o unang dantaon CE upang ipagkaiba sa Unang dantaon BC (o BCE) na sinundan nito. Tinuturing ang unang dantaon bilang bahagi ng Klasikong panahon, kapanahunan, o makasaysayang panahon.

Sa panahong ito, bumagsak ang Europa, Hilagang Aprika at ang Malapit na Silangan sa ilalim ng tumataas na pangingibabaw ng Imperyong Romano, na patuloy na lumalawak, pinakakapansin-pansin ang pagsakop sa Britanya sa ilalim ni emperador Claudio (43 AD). Pinatatag ang imperyo ng repormang ipinakilala ni Augusto noong kanyang mahabang paghahari pagkatapos ng kaguluhan ng nakaraang siglo dulot ng mga digmaang sibil. Kalaunan ng siglo, natapos ang dinastiyang Julio-Claudio, na itinatag ng Augusto, noong pagpapakamatay ni Nero noong 68 AD. Sinundan ito ng tanyag na Taon ng Apat na mga Emperador, isang maikling panahon ng digmaang sibil at kawalang-tatag, na natapos na rin sa wakas ni Vespasiano, ika-9 na Romanong emperador, at ang tagapagtatag ng dinastiyang Flavia. Pangkalahatang nakaranas ang Imperyong Romano ng isang panahon ng kaunlaran at pangingibabaw sa panahong ito at naalala ang unang siglo bilang bahagi ng ginuntuang panahon ng Imperyo.

Nakita ng unang siglo ang paglitaw ng Kristiyanismo. Noong mga 29 AD (tradisyunal na petsa), sinimulan ni Jesus ang kanyang ministeryo at ipinako siya sa krus noong 33 AD (tradisyunal na petsa) na minarkahan ang unang pagsisimula ng Kristiyanismo.[2][3][4][5][6][7][8] Noong mga 33 AD hanggang 36 AD, ang Apostol Pablo ay naging Kristiyano at naging isa sa mga mahahalagang tao sa Kristiyanismo.[9][10][11]

Sa Tsina, nagpatuloy ang pangingibabaw ng Dinastiyang Han, sa kabila ng labing-apat na taong paggagambala ng dinastiyang Xin sa ilalim ni Wang Mang. Muling naibalik ang pamumunong Han noong 23 AD: kinakatawan ng pamumuno ni Wang Mang ang tubig-saluran sa pagitan ng Kanluran/Dating Han at ang Silangan/Kalaunang Han. Nailipat din ang kabisera mula Chang'an tungong Luoyang.

Mahahalagang tao

Augustus
Caligula
Claudius
Vespasian
Plutarch

Panitikan

Science and philosophy

Mga sanggunian

  1. Sa paglabag sa pangkalahatang patakaran na ang pinaikling AD ay dapat bago ang petsa na sinasabi.
  2. J. Dwight Pentecost, The Words and Works of Jesus Christ: A Study of the Life of Christ (Zondervan, 1981) pages 577-578 (sa Ingles).
  3. Andreas J. Köstenberger, John (Baker Academic, 2004), pahina 110 (sa Ingles).
  4. Eerdmans Dictionary of the Bible 2000 Amsterdam University Press ISBN 90-5356-503-5 pahina 249 (sa Ingles)
  5. Paul L. Maier "The Date of the Nativity and Chronology of Jesus" in Jerry Vardaman and Edwin M. Yamauchi, Chronos, kairos, Christos: nativity and chronological studies (1989) ISBN 0-931464-50-1, pp. 113-129 (sa Ingles)
  6. The Riddles of the Fourth Gospel: An Introduction to John by Paul N. Anderson 2011 ISBN 0-8006-0427-X pahina 200 (sa Ingles)
  7. Herod the Great by Jerry Knoblet 2005 ISBN 0-7618-3087-1 pahina 183-184 (sa Ingles)
  8. Jesus in Johannine tradition by Robert Tomson Fortna, Tom Thatcher 2001 ISBN 978-0-664-22219-2 pahina 77 (sa Ingles)
  9. Bromiley, Geoffrey William (1979). International Standard Bible Encyclopedia: A-D (International Standard Bible Encyclopedia (W.B.Eerdmans)) (sa Ingles). Wm. B. Eerdmans Publishing Company. p. 689. ISBN 0-8028-3781-6.
  10. Barnett, Paul (2002). Jesus, the Rise of Early Christianity: A History of New Testament Times (sa Ingles). InterVarsity Press. p. 21. ISBN 0-8308-2699-8.
  11. L. Niswonger, Richard (1993). New Testament History (sa Ingles). Zondervan Publishing Company. p. 200. ISBN 0-310-31201-9.