Apganistan: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
GinawaSaHapon (usapan | ambag)
mNo edit summary
GinawaSaHapon (usapan | ambag)
m Ini-update ang infobox.
Linya 1: Linya 1:
{{Infobox country|conventional_long_name=Islamic Republic of Afghanistan|population_density_sq_mi=156|GDP_nominal=$21.657&nbsp;billion<ref name=imf2/>|GDP_PPP_per_capita_rank=169th|GDP_PPP_per_capita=$2,024<ref name="imf2"/>|GDP_PPP_rank=96th|GDP_PPP_year=2018|GDP_PPP=$72.911&nbsp;billion<ref name="imf2">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=63&pr.y=8&sy=2018&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=Afghanistan |publisher=International Monetary Fund |accessdate=14 November 2018}}</ref>|population_density_rank=154th|population_density_km2=60|GDP_nominal_rank=111st|population_estimate_rank=37th|population_estimate_year=2020|population_estimate=39,296,240 <ref name= "https://www.worldometers.info/world-population/afghanistan-population/">{{cite web|url=https://www.worldometers.info|title=Afghan Population Estimates 2020|publisher=Worldmeters|year=2020|access-date=27 November 2020|archive-url=https://www.worldometers.info/world-population/afghanistan-population/|archive-date=26 November 2020|url-status=live}}</ref>|percent_water=negligible and non-navigable|area_sq_mi=251,830|area_rank=40th|area_km2=652,864 <ref>https://ael.af/wp-content/uploads/2017/07/G12_dr_geography.pdf</ref>|established_date7=26 January 2004|GDP_nominal_year=2018|GDP_nominal_per_capita=$601<ref name=imf2/>|established_date6=[[1973 Afghan coup d'état|17 July 1973]]|HDI_rank=170th|cctld=[[.af]] [[افغانستان.]]|calling_code=[[Telephone numbers in Afghanistan|+93]]|drives_on=[[Right- and left-hand traffic#Afghanistan|right]]|utc_offset=+4:30 [[Solar Hijri calendar|Solar Calendar]]|time_zone=D†|currency_code=AFN|currency=[[Afghan afghani|Afghani]] (Afs)|HDI_ref=<ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=10 December 2019|accessdate=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170322121226/http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/ROU.pdf|archive-date=22 March 2017|url-status=live}}</ref>|GDP_nominal_per_capita_rank=177th|HDI_change=increase<!-- increase/decrease/steady -->|HDI_year=2018<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year -->|HDI=0.496<!-- number only -->|Gini_rank=1st|Gini_ref=<ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |accessdate=2 March 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140511044958/http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI|archivedate=11 May 2014}}</ref>|Gini_change=decrease<!-- increase/decrease/steady -->|Gini_year=2008|Gini=27.8<!-- number only -->|established_event7=[[Constitution of Afghanistan|Current constitution]]|established_event6={{nowrap|[[Republic of Afghanistan|Republic]]}}|common_name=Afghanistan|capital=[[Kabul]]|demonym=[[Afghan]]{{#tag:ref|Incorrect names that have been used as demonyms are '''Afghani'''<ref>Dictionary.com. [[The American Heritage Dictionary of the English Language]], Fourth Edition. Houghton Mifflin Company, 2004. [http://dictionary.reference.com/browse/afghani Reference.com] (Retrieved 13 November 2007).</ref> and '''Afghanistani'''.<ref>Dictionary.com. [[WordNet]] 3.0. [[Princeton University]]. [http://dictionary.reference.com/browse/afghanistani Reference.com] (Retrieved 13 November 2007). {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20140328102257/http://dictionary.reference.com/browse/afghanistani |date=28 March 2014}}</ref>|name="Demonym"|group="Note"}}<ref name="Constitution of Afghanistan">{{cite web|title=Constitution of Afghanistan|url=https://www.afghanembassy.us/about-afghanistan/constitution/|year=2004|accessdate=16 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920112856/http://www.afghanembassy.us/about-afghanistan/constitution/|archive-date=20 September 2016|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |title=Afghan {{!}} meaning in the Cambridge English Dictionary |publisher=the Cambridge English Dictionary |isbn=9781107660151 |url=https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/afghan }}</ref>|religion={{unbulleted list
{{Infobox_Country|
| 99.7% [[Islam in Afghanistan|Islam]] (official)
|native_name = جمهوری افیونستان افکونستان <br />''Jomhuri-ye Eslāmi-ye Afkoonestan''<br />د افیونستان افکونستان جمهوریت<br />''De Afġānistān Islāmī Jomhoriyat''
| 0.3% [[Demographics of Afghanistan#Religion|others]]
|conventional_long_name = Islamic Republic of Afghanistan<br />Republikang Islamiko ng Afghanistan
}}|ethnic_groups={{unbulleted list
|common_name = Afyoonestan
| 42% [[Pashtuns|Pashtun]]
|image_flag = Flag of Afghanistan.svg
| 27% [[Tajiks|Tajik]]
|image_coat = National emblem of Afghanistan.svg
| 9% [[Hazaras|Hazara]]
|symbol_type=Sagisag
| 9% [[Uzbeks|Uzbek]]
|image_map = Afghanistan in its region.svg
| 4% [[Aimaq people|Aimaq]]
|national_motto =
| 3% [[Turkmen people|Turkmen]]
|national_anthem = ''[[Milli Tharana]]''
| 2% [[Baloch people|Baloch]]
|official_languages = [[Wikang Persa|Persa]]<sup>[1]</sup>, [[Wikang Pastun|Pastun]]
| 4% [[Ethnic groups in Afghanistan|others]]<ref name="LoC-pdf"/>
|capital = [[Kabul]]
}}|languages={{hlist|style=white-space:nowrap;|[[Pashto language|Pashto]], [[Dari language|Dari]]<ref name=AO/>}} [[Dari language|Dari]] 27 million (77%) ({{small|[[First language|L1]] + [[Second language|L2]]}}), [[Pashto language|Pashto]] 16.8&nbsp;million (48%)<ref>{{Cite web | url=https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/af.html |title = South Asia :: Afghanistan – the World Factbook – Central Intelligence Agency}}</ref><ref>{{cite web |title=The Constitution of Afghanistan |url=https://www.mfa.gov.af/constitution/chapter-one-state.html |website=Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Afghanistan |accessdate=2 September 2020}}</ref>|languages_type=[[Official language]]s|largest_city=Kabul|coordinates={{Coord|33|N|65|E|display=inline,title}}|map_caption=|leader_title1=[[President of Afghanistan|President]]|image_map=Afghanistan (orthographic projection).svg|national_anthem={{transl|ur|ALA-LC|''[[Afghan National Anthem|Millī Surūd]]''}}<br />{{lang|ps|ملي سرود}}<br /><small>(''"National Anthem"'')</small><br />[[File:National anthem of Afghanistan, performed by the United States Navy Band.wav|center]]|national_motto={{nowrap|{{big|{{lang|ar|لا إله إلا الله، محمد رسول الله}}}}}}<br />"{{transl|ar|Lā ʾilāha ʾillā llāh, Muhammadun rasūlu llāh}}" <br />{{small|"There is no God but [[Allah]]; [[Muhammad]] is the messenger of Allah." ([[Shahada]])}}|symbol_type_article=Emblem of Afghanistan|symbol_type=National emblem|image_coat=National emblem of Afghanistan.svg|image_flag=File:Flag of Afghanistan.svg|native_name={{vunblist
|latd=34|latm=31|latNS=N|longd=69|longm=08|longEW=E
|{{nobold|{{native name|ps|د افغانستان اسلامي جمهوریت|italic=no}}}}
|largest_city = [[Kabul]]
|{{small|''Da Afġānistān Islāmī Jumhoryat''}}
|government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential]] [[Islamic republic]]
|{{nobold|{{native name|prs|جمهوری اسلامی افغانستان|italic=no}}}}
|leader_title1 = [[Pangulo ng Afghanistan|Pangulo]]
|{{small|''Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Afġānestān''}}}}|government_type=[[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential]] [[Islamic republic]]|leader_name1=[[Ashraf Ghani]]|established_date5=9 June 1926|established_date1=21 April 1709|established_event5={{nowrap|[[Kingdom of Afghanistan|Kingdom]]}}|established_date4=[[Anglo-Afghan Treaty of 1919|19 August 1919]]|established_event4=[[Afghan Independence Day|Recognized]]|established_date3=1823|established_event3={{nowrap|[[Emirate of Afghanistan|Emirate]]}}|established_date2=July 1747|established_event2={{nowrap|[[Durrani Empire]]}}|established_event1={{nowrap|[[Hotak dynasty|Hotak Empire]]}}|leader_title2=[[Vice President of Afghanistan|1st Vice President]]|sovereignty_note=|sovereignty_type=[[History of Afghanistan|Formation]]|lower_house=[[House of the People (Afghanistan)|House of the People]]|upper_house=[[House of Elders (Afghanistan)|House of Elders]]|legislature=[[National Assembly (Afghanistan)|National Assembly]]|leader_name3=[[Sarwar Danish]]|leader_title3=[[Vice President of Afghanistan|2nd Vice President]]|leader_name2=[[Amrullah Saleh]]|today=}}Ang '''Afghanistan''', binabaybay ring '''Apganistan''', at opisyal na '''Republikang Islam ng Afghanistan''' ([[Wikang Persa|Persa]]: جمهوری طالبانی افیونستان افکونستان , ''Jomhuri-ye Eslāmi-ye Afghānestān''; [[Wikang Pastun|Pastun]]: د افغانستان اسلامي جمهوریت, ''De Afġānistān Islāmī Jomhoriyat'') ay isang bansa sa [[Timog Asya]]. Ito ay pinalilibutan ng [[Iran]] sa kanluran, [[Pakistan]] sa timog at silangan, [[Turkmenistan]], [[Uzbekistan]] at [[Tajikistan]] sa hilaga, at [[Tsina]] sa pinakasilangang bahagi ng bansa. Ito ay isa sa pinakamahirap na bansa sa mundo. Ang kahulugan ng salitang ''Afghanistan'' ay ''Lupain ng mga [[Pashtun|Afghan]]''.
|leader_name1 = [[Ashraf Ghani]]
|leader_title2 = [[:en:Chief Executive Officer (Afghanistan)|Chief Executive Officer]]
|leader_name2 = [[Abdullah Abdullah]]
|area_rank = 40th
|area_magnitude = 1_E11
|area_km2 = 647,500
|area_sq_mi = 250,001<!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|percent_water = N/A |
|population_estimate = 29,863,000
|population_estimate_year = 2005
|population_estimate_rank = 38th
|population_census = 13,051,358
|population_census_year = 1979
|population_density_km2 = 43
|population_density_sq_mi = 111<!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|population_density_rank= ika-125
|GDP_PPP_year= 2006
|GDP_PPP = $31.9 bilyon
|GDP_PPP_rank = 91st
|GDP_PPP_per_capita = $1,310
|GDP_PPP_per_capita_rank = ika-162
|HDI_year = 2003
|HDI = NA
|HDI_rank = hindi naitala
|HDI_category = <font color=gray>NA</font>
|sovereignty_type = [[Kalayaan]]
|sovereignty_note = mula sa impluwensiya ng [[United Kingdom|UK]]
|established_event1 = Petsa
|established_date1 = 19 Agosto 1919
|currency = [[Afghani ng Afghanistan]]
|currency_code = AFN
|country_code = AFG
|time_zone =
|utc_offset = +4:30
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST = +4:30
|cctld = [[.af]]
|calling_code = 93
|footnotes =<sup>[1]</sup> ayon sa [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/af.html CIA - The World Factbook - Afghanistan]
}}
[[Talaksan:Afghan topo en.jpg|Topograpiya ng Apganistan|left|thumb]]
Ang '''Afghanistan''', binabaybay ring '''Apganistan''', at opisyal na '''Republikang Islam ng Afghanistan''' ([[Wikang Persa|Persa]]: جمهوری طالبانی افیونستان افکونستان , ''Jomhuri-ye Eslāmi-ye Afghānestān''; [[Wikang Pastun|Pastun]]: د افغانستان اسلامي جمهوریت, ''De Afġānistān Islāmī Jomhoriyat'') ay isang bansa sa [[Timog Asya]]. Ito ay pinalilibutan ng [[Iran]] sa kanluran, [[Pakistan]] sa timog at silangan, [[Turkmenistan]], [[Uzbekistan]] at [[Tajikistan]] sa hilaga, at [[Tsina]] sa pinakasilangang bahagi ng bansa. Ito ay isa sa pinakamahirap na bansa sa mundo. Ang kahulugan ng salitang ''Afghanistan'' ay ''Lupain ng mga [[Pashtun|Afghan]]''.


"Stan" ay nangangahulugang lupain. Ang Afghanistan ay nangangahulugang lupain ng Afghanis. Ang salitang "stan" ay ginagamit din sa mga pangalan ng Kurdistan at Uzbekistan.
"Stan" ay nangangahulugang lupain. Ang Afghanistan ay nangangahulugang lupain ng Afghanis. Ang salitang "stan" ay ginagamit din sa mga pangalan ng Kurdistan at Uzbekistan.

Pagbabago noong 07:17, 30 Nobyembre 2020

Islamic Republic of Afghanistan
  • د افغانستان اسلامي جمهوریت (Pastun)
  • Da Afġānistān Islāmī Jumhoryat
  • جمهوری اسلامی افغانستان (Dari)
  • Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Afġānestān
Watawat ng Afghanistan
Watawat
Salawikain: لا إله إلا الله، محمد رسول الله
"Lā ʾilāha ʾillā llāh, Muhammadun rasūlu llāh"
"There is no God but Allah; Muhammad is the messenger of Allah." (Shahada)
Awiting Pambansa: Millī Surūd
ملي سرود
("National Anthem")
Kabisera
at pinakamalaking lungsod
Kabul
33°N 65°E / 33°N 65°E / 33; 65Mga koordinado: 33°N 65°E / 33°N 65°E / 33; 65
Official languages Dari 27 million (77%) (L1 + L2), Pashto 16.8 million (48%)[2][3]
Pangkat-etniko
Relihiyon
KatawaganAfghan[Note 1][7][8]
PamahalaanUnitary presidential Islamic republic
• President
Ashraf Ghani
Amrullah Saleh
Sarwar Danish
LehislaturaNational Assembly
• Mataas na Kapulungan
House of Elders
• Mababang Kapulungan
House of the People
Formation
21 April 1709
July 1747
• Emirate
1823
19 August 1919
• Kingdom
9 June 1926
• Republic
17 July 1973
26 January 2004
Lawak
• Kabuuan
652,864[9] km2 (252,072 mi kuw) (40th)
• Katubigan (%)
negligible and non-navigable
Populasyon
• Pagtataya sa 2020
39,296,240 [10] (37th)
• Densidad
60/km2 (155.4/mi kuw) (154th)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2018
• Kabuuan
$72.911 billion[11] (96th)
• Bawat kapita
$2,024[11] (169th)
KDP (nominal)Pagtataya sa 2018
• Kabuuan
$21.657 billion[11] (111st)
• Bawat kapita
$601[11] (177th)
Gini (2008)27.8[12]
mababa · 1st
TKP (2018)Increase 0.496[13]
mababa · 170th
SalapiAfghani (Afs) (AFN)
Sona ng orasUTC+4:30 Solar Calendar (D†)
Gilid ng pagmamanehoright
Kodigong pantelepono+93
Kodigo sa ISO 3166AF
Internet TLD.af افغانستان.

Ang Afghanistan, binabaybay ring Apganistan, at opisyal na Republikang Islam ng Afghanistan (Persa: جمهوری طالبانی افیونستان افکونستان , Jomhuri-ye Eslāmi-ye Afghānestān; Pastun: د افغانستان اسلامي جمهوریت, De Afġānistān Islāmī Jomhoriyat) ay isang bansa sa Timog Asya. Ito ay pinalilibutan ng Iran sa kanluran, Pakistan sa timog at silangan, Turkmenistan, Uzbekistan at Tajikistan sa hilaga, at Tsina sa pinakasilangang bahagi ng bansa. Ito ay isa sa pinakamahirap na bansa sa mundo. Ang kahulugan ng salitang Afghanistan ay Lupain ng mga Afghan.

"Stan" ay nangangahulugang lupain. Ang Afghanistan ay nangangahulugang lupain ng Afghanis. Ang salitang "stan" ay ginagamit din sa mga pangalan ng Kurdistan at Uzbekistan.

Ang Afghanistan ay ang pinakamahirap at pinaka-paatras na bansa sa buong mundo. Ang Afghanistan ay gumagawa ng higit sa 99% ng opyo sa mundo.[14]

Pambansang isport ay bachebazi.

Mga pangunahing lungsod

Ang nag-iisang lungsod sa Afghanistan ay ang kabisera nito, ang Kabul. Ang iba pang mataong lungsod ay ang Kandahar, Herat, Mazar-e Sharif, Jalalabad, Ghazni at Kunduz.

Pamamahala

Mga paghahating pang-administratibo

Nahahati ang Afghanistan sa 34 na lalawigan, at ang bawat lalawigan ay nahahati pa sa mga distrito

Ang mga sumusnod ay ang talaan ng lahat ng 34 na lalawigan

  1. Badakhshan
  2. Badghis
  3. Baghlan
  4. Balkh
  5. Bamyan
  6. Daykundi
  7. Farah
  8. Faryab
  9. Ghazni
  10. Ghōr
  11. Helmand
  12. Herat
  13. Jowzjan
  14. Kabul
  15. Kandahar
  16. Kapisa
  17. Khost
  18. Kunar
  19. Kunduz
  20. Laghman
  21. Logar
  22. Nangarhar
  23. Nimruz
  24. Nurestan
  25. Oruzgan
  26. Paktia
  27. Paktika
  28. Panjshir
  29. Parvan
  30. Samangan
  31. Sare Pol
  32. Takhar
  33. Wardak
  34. Zabul

Tingnan din

Mga sanggunian

  1. Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang AO); $2
  2. "South Asia :: Afghanistan – the World Factbook – Central Intelligence Agency".
  3. "The Constitution of Afghanistan". Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Afghanistan. Nakuha noong 2 September 2020.
  4. Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang LoC-pdf); $2
  5. Dictionary.com. The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company, 2004. Reference.com (Retrieved 13 November 2007).
  6. Dictionary.com. WordNet 3.0. Princeton University. Reference.com (Retrieved 13 November 2007). Naka-arkibo 28 March 2014 sa Wayback Machine.
  7. "Constitution of Afghanistan". 2004. Inarkibo mula sa orihinal noong 20 September 2016. Nakuha noong 16 February 2013.
  8. Afghan | meaning in the Cambridge English Dictionary. the Cambridge English Dictionary. ISBN 9781107660151.
  9. https://ael.af/wp-content/uploads/2017/07/G12_dr_geography.pdf
  10. "Afghan Population Estimates 2020". Worldmeters. 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong 26 November 2020. Nakuha noong 27 November 2020.
  11. 11.0 11.1 11.2 11.3 "Afghanistan". International Monetary Fund. Nakuha noong 14 November 2018.
  12. "Gini Index". World Bank. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 11 May 2014. Nakuha noong 2 March 2011.
  13. "Human Development Report 2019". United Nations Development Programme. 10 December 2019. Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 22 March 2017. Nakuha noong 10 December 2019.
  14. https://www.countrygardenroses.co.uk/about-us/blog/2012-11-09-rose-news-from-around-the-world-72/
Habibullah Khan


AfghanistanHeograpiya Ang lathalaing ito na tungkol sa Afghanistan at Heograpiya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "Note", pero walang nakitang <references group="Note"/> tag para rito); $2