Ika-16 na dantaon: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 49.144.205.19 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni WayKurat
Tatak: Rollback
Ivan P. Clarin (usapan | ambag)
mNo edit summary
Linya 18: Linya 18:
}}
}}
[[File:Martin_Luther,_1529.jpg|200px|thumb|[[Martin Luther]] sa gulang na 46 (Lucas Cranach ang Matanda, 1529)]]
[[File:Martin_Luther,_1529.jpg|200px|thumb|[[Martin Luther]] sa gulang na 46 (Lucas Cranach ang Matanda, 1529)]]
Ang '''ika-16 na dantaon''' ay nagsimula sa [[kalendaryong Huliyano|Huliyanong]] taon na 1501 at natapos sa Huliyano o [[kalendaryong Gregoryano|Gregoryanong]] taon na 1600 (depende sa ginamit na pagtuos; ipinakilala ng kalendaryong Gregoryano ang isang paglaktaw ng 10 araw noong Oktubre 1582).<ref>Kumikiling ang mga reperensiyang gawa ng panahon na ito sa pagsunod sa pagkilala ng kalendaryong Gregoryano para sa pagsaalang-alang ng pagiging malinaw; sa gayon, sinsabi ng [http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEhelp/calendar.html katalogo ng pambuwan na eklipse ng NASA] na "Ginagamit ang kalendaryong Gregoryano para sa lahat ng petsa mulat 1582 Okt 15 pataas. Bago ang petsa, ginagamit ang kalendaryong Huliyano." Para sa mga petsa pagkatapos ng 15 October 1582, kailangang mag-ingat upang maiwasan ang pagkalito sa dalawang istilo.</ref>
Ang '''ika-16 na dantaon''' (taon: AD 1501 – 1600), ay nagsimula sa [[kalendaryong Huliyano|Huliyanong]] taon na 1501 at natapos sa Huliyano o [[kalendaryong Gregoryano|Gregoryanong]] taon na 1600 (depende sa ginamit na pagtuos; ipinakilala ng kalendaryong Gregoryano ang isang paglaktaw ng 10 araw noong Oktubre 1582).<ref>Kumikiling ang mga reperensiyang gawa ng panahon na ito sa pagsunod sa pagkilala ng kalendaryong Gregoryano para sa pagsaalang-alang ng pagiging malinaw; sa gayon, sinsabi ng [http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEhelp/calendar.html katalogo ng pambuwan na eklipse ng NASA] na "Ginagamit ang kalendaryong Gregoryano para sa lahat ng petsa mulat 1582 Okt 15 pataas. Bago ang petsa, ginagamit ang kalendaryong Huliyano." Para sa mga petsa pagkatapos ng 15 October 1582, kailangang mag-ingat upang maiwasan ang pagkalito sa dalawang istilo.</ref>


Pinapalagay ng mga dalubhasa sa [[kasaysayan]] ang ika-16 na siglo bilang ang dantaon na umangat ang [[Kanluraning kabihasnan]] at nangyari ang Panahon ng Islamikong Pulbura.
Pinapalagay ng mga dalubhasa sa [[kasaysayan]] ang ika-16 na siglo bilang ang dantaon na umangat ang [[Kanluraning kabihasnan]] at nangyari ang Panahon ng Islamikong Pulbura.

Pagbabago noong 15:39, 12 Enero 2021

Milenyo: ika-2 milenyo
Mga siglo:
Mga dekada: dekada  1500 dekada 1510 dekada 1520 dekada 1530 dekada 1540
dekada 1550 dekada 1560 dekada 1570 dekada 1580 dekada 1590
Mona Lisa
Italiano: La Gioconda, Pranses: La Joconde
Alagad ng siningLeonardo da Vinci
Taonc. 1503–1506
TipoPagpintura sa langis
KinaroroonanMusée du Louvre, Paris
Martin Luther sa gulang na 46 (Lucas Cranach ang Matanda, 1529)

Ang ika-16 na dantaon (taon: AD 1501 – 1600), ay nagsimula sa Huliyanong taon na 1501 at natapos sa Huliyano o Gregoryanong taon na 1600 (depende sa ginamit na pagtuos; ipinakilala ng kalendaryong Gregoryano ang isang paglaktaw ng 10 araw noong Oktubre 1582).[1]

Pinapalagay ng mga dalubhasa sa kasaysayan ang ika-16 na siglo bilang ang dantaon na umangat ang Kanluraning kabihasnan at nangyari ang Panahon ng Islamikong Pulbura.

Noong ika-16 na dantaon, ipinakilala ang Mauritius sa mga mapa, ginalugad ng Espanya at Portugal ang Karagatang Indiyano at binuksan ang paglaganap sa buong mundo ng mga ruta sa kalakalan sa karagatan, at binigyan ng pahintulot si Vasco da Gama ng mga Sultang Indiyano na manirahan sa mayamang Sultanatong Bengal.[2][3][4] Naging kolonya ng Kastila at Portuges ang malaking bahagi ng Bagong Mundo, at habang namuno ang mga Portuges sa kalakalan sa Karagatang Indiyano sa Asya at Aprika, nagbukas ang mga Kastila ng kalakalan sa Karagatang Pasipiko, na dinudugtong ang mga Amerika at Indya.

Itinatag ng panahon na ito ng koloniyalismo ang merkantalismo bilang ang namamayaning paaralan ng kaisipang ekonomiko, kung saan tinitingnan ang sistemang ekonomiko bilang isang larong serong-kabuuan na sinasabing na kahit anong nakuhang pakinabang ng isang partido ay kinakailangan ang pagkalugi ng isa pa. Hinimok ang doktrinang merkantalista ang maraming digmaang intra-Europeo ng panahon na ito at masasabing nagpaalab sa pagpapalawak at imperyalismo ng Europa sa buong mundo hanggang ika-19 na dantaon o unang bahagi ng ika-20 dantaon.

Nagbigay ng malaking dagok ang Repormang Protestante sa awtoridad ng papasiya at sa Simbahang Katoliko. Namayani ang sa politikong Europeo ang pagtatalo sa relihiyon, na naging saligan sa mahabang Digmaang Tatlumpung Taon na nailatag sa pagtatapos ng siglo. Sa Italya, iba't ibang kontribusyon ang ginawa ng nangungunang mga taong renasimiyento na nagdulot sa pundasyon ng mahahalagang paksa na kinabibilangan ng accounting at agham pampolitika. Inimbento ni Galileo Galilei ang unang termometro at gumawa ng mahalagang kontribusyon sa larangan ng Rebolusyong Siyentipiko. Sa Inglatera, nagsulat ang Briton-Italyanong si Alberico Gentili ng unang aklat tungkol sa publikong batas pang-internasyunal at hiniwalay ang sekularismo mula sa batas Kanoniko at teolohiyang Katoliko.

Mga dekada

Dekada 1500[A]

Kapanganakan

Dekada 1510

Ksganapan

Kamatayan

  • 1519: Mayo 2 - Leonardo da Vinci, isang Italyanong Renasimyentong polimata: isang arkitekto, musikero, anatomista, imbentor, inhinyero, eskultor, heometro, at pintor (ipinanganak 1452)

Dekada 1520

Fernando de Magallanes

1521

Kaganapan
Kamatayan

1522

Kaganapan

1524

Kaganapan
  • Disyembre 8 – Itinatag ni Francisco Hernandez de Cordoba ang lungsod ng Granada, Nicaragua, ang pinakamatandang Hispanikong lungsod sa pangunahing lupain sa Kanlurang Hating-globo.
Kamatayan

Dekada 1530

Kaganapan

Kapanganakan

Dekada 1550

Kamatayan

Dekada 1560

Kaganapan

Kapanganakan

Kamatayan

Dekada 1570

Kaganapan

Kapanganakan

Mga pananda

  1. Maliban sa 1500

Mga sanggunian

  1. Kumikiling ang mga reperensiyang gawa ng panahon na ito sa pagsunod sa pagkilala ng kalendaryong Gregoryano para sa pagsaalang-alang ng pagiging malinaw; sa gayon, sinsabi ng katalogo ng pambuwan na eklipse ng NASA na "Ginagamit ang kalendaryong Gregoryano para sa lahat ng petsa mulat 1582 Okt 15 pataas. Bago ang petsa, ginagamit ang kalendaryong Huliyano." Para sa mga petsa pagkatapos ng 15 October 1582, kailangang mag-ingat upang maiwasan ang pagkalito sa dalawang istilo.
  2. Vadime Elisseeff (1998). The Silk Roads: Highways of Culture and Commerce (sa Ingles). Berghahn Books. ISBN 978-1-57181-221-6.
  3. Nanda, J. N (2005). Bengal: the unique state (sa Ingles). Concept Publishing Company. p. 10. 2005. ISBN 978-81-8069-149-2. Bengal [...] was rich in the production and export of grain, salt, fruit, liquors and wines, precious metals and ornaments besides the output of its handlooms in silk and cotton. Europe referred to Bengal as the richest country to trade with.
  4. "Portuguese, The - Banglapedia". en.banglapedia.org (sa Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 1 Abril 2017.
  5. Michael M. Tavuzzi (1997). Prierias: The Life and Works of Silvestro Mazzolini Da Prierio, 1456-1527. Duke University Press. p. 80. ISBN 0-8223-1976-4.