Taksonomiya: Pagkakaiba sa mga binago
mNo edit summary |
|||
Linya 1: | Linya 1: | ||
Ang ''' |
Ang '''Taksonomiya '''ay ang [[agham]] ng pag-uuri ng mga biyolohikong [[organismo]] sa basehan ng mga pare-parehas na katangian at pagbibigay pangalan sa mga ito. Ang mga organismo ay inuuri sa [[taxa]] (isahan: taxon) at binibigyan ng [[ranggo pang-taksonomiya]]; mga grupo ng isang antas ay pwedeng pagsama-samahin upang makabuo ng isang super group ng mas mataas na antas na tinatawag na herarkiyang pang-taksonomiya.<ref name=Judd>Judd, W.S., Campbell, C.S., Kellog, E.A., Stevens, P.F., Donoghue, M.J. (2007) Taxonomy. In ''Plant Systematics – A Phylogenetic Approach, Third Edition''. Sinauer Associates, Sunderland.</ref><ref name=Simpson>{{cite book|last=Simpson|first=Michael G.|title=Plant Systematics|year=2010|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-374380-0|edition=2nd|chapter=Chapter 1 Plant Systematics: an Overview}}</ref> Ang Suwekong botanista na si [[Carolus Linnaeus]] ay itinuturing na ama ng Taxonomy; nakagawa siya ng sistema na [[Linnaean classification]] na nakakapag-uri ng mga organismo at [[pangalang dalawahan]] upang mapangalanan ang mga ito. |
||
Sa pamamagitan ng mga iba't-ibang larangan ng pagaaral katulad ng |
Sa pamamagitan ng mga iba't-ibang larangan ng pagaaral katulad ng [[pilohenetika]], [[kladistika]] at [[sistematika]], ang Linnaean system ay naging isang sistema ng modernong byolohikong pag-uuri batay sa mga [[ebolusyon|ebolusyonaryong]] relasyon sa pagitan ng mga organismo, buhay o extinct. |
||
Ang |
Ang taksonomiya ay tinawag na "pinakalumang hanapbuhay ng mundo", ang pagpapangalan at pag-uuri ng ating paligid ay malamang nagaganap na noon pa mang kaya ng tao makipagusap. Laging mahalaga ang pagkaka-alam ng pangalan ng mga nakakalason at nakakain na halaman at hayop upang maipasa ang impormasyon na ito sa ibang mga miyembro ng pamilya. |
||
== Mga sanggunian == |
== Mga sanggunian == |
||
{{reflist}} |
|||
{{Biology nav}} |
{{Biology nav}} |
||
Linya 13: | Linya 13: | ||
{{stub|Biyolohiya}} |
{{stub|Biyolohiya}} |
||
[[cs:Taxonomie]] |
|||
[[en:Taxonomy (biology)]] |
|||
[[eo:Taksonomio]] |
|||
[[fi:Taksonomia]] |
|||
[[fr:Taxinomie]] |
|||
[[ku:Taksonomî]] |
|||
[[li:Taxonomie]] |
|||
[[lij:Taxonomïa]] |
|||
[[lt:Taksonomija]] |
|||
[[lv:Taksonomija]] |
|||
[[mk:Таксономија]] |
|||
[[ml:വർഗ്ഗവിഭജനവിജ്ഞാനീയം]] |
|||
[[scn:Tassinumìa]] |
|||
[[sh:Taksonomija]] |
|||
[[sk:Taxonómia (biológia)]] |
|||
[[sv:Taxonomi]] |
|||
[[th:อนุกรมวิธาน]] |
Pagbabago noong 20:25, 4 Hunyo 2021
Ang Taksonomiya ay ang agham ng pag-uuri ng mga biyolohikong organismo sa basehan ng mga pare-parehas na katangian at pagbibigay pangalan sa mga ito. Ang mga organismo ay inuuri sa taxa (isahan: taxon) at binibigyan ng ranggo pang-taksonomiya; mga grupo ng isang antas ay pwedeng pagsama-samahin upang makabuo ng isang super group ng mas mataas na antas na tinatawag na herarkiyang pang-taksonomiya.[1][2] Ang Suwekong botanista na si Carolus Linnaeus ay itinuturing na ama ng Taxonomy; nakagawa siya ng sistema na Linnaean classification na nakakapag-uri ng mga organismo at pangalang dalawahan upang mapangalanan ang mga ito.
Sa pamamagitan ng mga iba't-ibang larangan ng pagaaral katulad ng pilohenetika, kladistika at sistematika, ang Linnaean system ay naging isang sistema ng modernong byolohikong pag-uuri batay sa mga ebolusyonaryong relasyon sa pagitan ng mga organismo, buhay o extinct.
Ang taksonomiya ay tinawag na "pinakalumang hanapbuhay ng mundo", ang pagpapangalan at pag-uuri ng ating paligid ay malamang nagaganap na noon pa mang kaya ng tao makipagusap. Laging mahalaga ang pagkaka-alam ng pangalan ng mga nakakalason at nakakain na halaman at hayop upang maipasa ang impormasyon na ito sa ibang mga miyembro ng pamilya.
Mga sanggunian
- ↑ Judd, W.S., Campbell, C.S., Kellog, E.A., Stevens, P.F., Donoghue, M.J. (2007) Taxonomy. In Plant Systematics – A Phylogenetic Approach, Third Edition. Sinauer Associates, Sunderland.
- ↑ Simpson, Michael G. (2010). "Chapter 1 Plant Systematics: an Overview". Plant Systematics (2nd pat.). Academic Press. ISBN 978-0-12-374380-0.
Ang lathalaing ito na tungkol sa Biyolohiya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.