Mongolya: Pagkakaiba sa mga binago

baguhin ang mga link
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
m →‎top: fix infobox parameters using AWB
Linya 1: Linya 1:
: ''Para sa rehiyon na may katulad na pangalan, tingnan ang [[Mongolia (rehiyon)]]''
: ''Para sa rehiyon na may katulad na pangalan, tingnan ang [[Mongolia (rehiyon)]]''
{{Infobox Country
{{Infobox country
|native_name = [[Talaksan:Monggol ulus.svg|50px]]<br /> <span style="line-height:1.33em;"> Монгол улс <br />''Mongol uls''<br /> ''Mongyol Ulus'' </span>
|native_name = [[Talaksan:Monggol ulus.svg|50px]]<br /> <span style="line-height:1.33em;"> Монгол улс <br />''Mongol uls''<br /> ''Mongyol Ulus'' </span>
|conventional_long_name = <span style="line-height:1.33em;">Mongolia</span>
|conventional_long_name = <span style="line-height:1.33em;">Mongolia</span>
Linya 11: Linya 11:
|official_languages = [[Wikang Monggol|Monggol]]
|official_languages = [[Wikang Monggol|Monggol]]
|capital = [[Ulaanbaatar]]
|capital = [[Ulaanbaatar]]
|latd=47|latm=55|latNS=N|longd=106|longm=53|longEW=E
|largest_city = kabisera
|largest_city = kabisera
|government_type = [[:en:Parliamentary republic|Parliamentary republic]]
|government_type = [[:en:Parliamentary republic|Parliamentary republic]]
Linya 19: Linya 18:
|leader_name2 = [[Luvsannamsrain Oyun-Erdene]]
|leader_name2 = [[Luvsannamsrain Oyun-Erdene]]
|area_rank = ika-19
|area_rank = ika-19
|area_km2 = 1564116
|area_magnitude = 1 E12
⚫
|area_sq_mi = 603909 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|area_km2 = 1,564,116
⚫
|area_sq_mi = 603,909 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water = 0.6
|percent_water = 0.6
|population_estimate = 2,594,100 <ref>{{Cite web |title=Mongolian National Statistical Office Bulletin Dec.2006 |url=http://202.131.5.91/bull/2006/bulletin_2006_dec.pdf |access-date=2007-03-17 |archive-date=2007-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070317042307/http://202.131.5.91/bull/2006/bulletin_2006_dec.pdf |url-status=live }}</ref>
|population_estimate = 2,594,100 <ref>{{Cite web |title=Mongolian National Statistical Office Bulletin Dec.2006 |url=http://202.131.5.91/bull/2006/bulletin_2006_dec.pdf |access-date=2007-03-17 |archive-date=2007-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070317042307/http://202.131.5.91/bull/2006/bulletin_2006_dec.pdf |url-status=live }}</ref>
Linya 37: Linya 35:
|GDP_PPP_per_capita_rank = ika-138
|GDP_PPP_per_capita_rank = ika-138
|HDI_year = 2004
|HDI_year = 2004
|HDI = {{profit}}0.691
|HDI = 0.691
| HDI_change = {{profit}}<!-- increase/decrease/steady -->
| HDI_ref =
|HDI_rank = 116th
|HDI_rank = 116th
|HDI_category = <font color="#ffcc00">medium</font>
|sovereignty_type = [[History of Mongolia|Formation]]
|sovereignty_type = [[History of Mongolia|Formation]]
|established_event1 = National Foundation Day
|established_event1 = National Foundation Day

Pagbabago noong 14:16, 15 Agosto 2021

Para sa rehiyon na may katulad na pangalan, tingnan ang Mongolia (rehiyon)
Mongolia

Монгол улс
Mongol uls
Mongyol Ulus
Watawat ng Mongolia
Watawat
Eskudo ng Mongolia
Eskudo
Awiting Pambansa: "Монгол улсын төрийн дуулал"
Pambansang awit ng Mongolia
Location of Mongolia
Kabisera
at pinakamalaking lungsod
Ulaanbaatar
Wikang opisyalMonggol
PamahalaanParliamentary republic
• Pangulo
Khaltmaagiin Battulga
Luvsannamsrain Oyun-Erdene
Formation
• National Foundation Day
1206
29 Disyembre 1911
24 Nobyembre 1924
• Democratic Mongolia
12 Pebrero 1992
Lawak
• Kabuuan
1,564,116 km2 (603,909 mi kuw) (ika-19)
• Katubigan (%)
0.6
Populasyon
• Pagtataya sa Disyembre 2006
2,594,100 [1] (ika-139)
• Senso ng 2000
2,407,500 [2]
• Densidad
1.7/km2 (4.4/mi kuw) (ika-227)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2005
• Kabuuan
$5.56 billion (ika-147)
• Bawat kapita
$2,175 (ika-138)
TKP (2004)0.691
katamtaman · 116th
SalapiTögrög (MNT)
Sona ng orasUTC+7
• Tag-init (DST)
UTC+8
Kodigong pantelepono976
Kodigo sa ISO 3166MN
Internet TLD.mn

Ang Mongolia /mong·gol·ya/ (Mongolian: Монгол Улс) ay isang bansa sa Silangan at Gitnang Asya na lubos na napapalibutan ng kalupaan. Nasa hilaga ng hangganang nito ang Russia at sa timog ang China. Kahit hindi nito kahangganan ang Kazakhstan, ang pinakakanlurang dulo nito ay 38 kilometro lang ang layo sa pinakasilangang dulo ng Kazakhstan. Ulan Bator ang kabisera at pinakamalaking lungsod ng Mongolia, kung saan 45 porsiyento ng populasyon ng bansa ay dito nakatira. Ang pamahalaan ng Mongolia ay isang republikang parliyamentaryo.

Pinagharian ng iba't-ibang imperyong lagalag, kasama na rito ang Xiongnu, Xianbei, Rouran, Gokturk at iba pa ang lugar na sakop na ngayon ng Mongolia. Itinayo ni Genghis Khan ang Imperyong Mongol noong 1206. Matapos bumagsak ang Dinastiyang Yuan, bumalik sa sinaunang nilang kaugaliang pagtutunggalian ang mga Mongol at madalas na pananalakay sa mga lupaing nasa hangganan nito sa China. Noong ika-16 at ika-17 siglo, napasailalim ng impluwensiyang Budismong Tibetan ang bansa. Sa pagsasara ng ika-17 siglo, napaloob ang buong Mongolia sa teritoryong pinamumunuan ng Dinastiyang Qing. Sa pagbagsak ng Dinastiyang Qing noong 1911, nagdeklara ng kasarinlan ang Mongolia ngunit kinailangan nitong sikapin hanggang 1921 upang matamo at maitatag ang de factong kalayaan nito mula sa Republika ng China at hanggang 1945 upang kilalanin sa buong mundo ang kalayaan nito.

Ang kinahitnan, ito'y napasailalim sa malakas na impluwensiya ng mga Russian at Soviet; noong 1924 itinatag Mongolian People's Republic (Republika ng Mamamayang Mongolian), at tumulad ang politika sa Mongolia sa estilo at sistemang pampolitika ng mga Soviet noong mga panahong iyon. Matapos ang pagbagsak ng mga komunistang rehimen sa Silangang Europa noong huling bahagi ng 1989, nasaksihan nito ang sarili nitong Demokratikong Rebolusyon noong unang bahagi ng 1990, na nagresulta sa isang multi-partidong sistema, isang bagong konstitusyon noong 1992 at transisyon nito sa isang ekonomiyang pamilihan.

Sa lawak nitong 1,564,116 kilometro kuwadrado, ang Mongolia ay ang ika-19 na pinakamalaking bansa sa mundo at ang pinkamaluwang ang paninirahan sa populasyon nitong 2.75 milyong katao. Ito rin ang ikalawang pinakalamalaking bansa na lubos na napalilibutan ng kalupaan kasunod ng Kazakhstan. Kakaunti lamang ang sakahang-lupa ng bansa dahil malaking bahagi nito ay mga kaparangan, mga kabundukan naman sa hilaga at ang Disyerto ng Gobi sa timog. Humigit-kumulang 30 porsiyento ng populasyon ay lagalag at mga bahagyang-lagalag. Ang namamayaning relihiyon sa Mongolia ay ang Budismong Tibetan, at malaking bahagi ng mamamayan ng bansa ay etnikong Mongol, ngunit may mga Kazakh, Tuvan at iba pang mga minoryang pangkat ang rin naninirahan dito, lalo na sa kanluran. Mga 20 porsiyento naman ng populasyon nito ang nabubuhay na mas mababa sa US$1.25 kada araw.[3] Sumapi ang Mongolia sa World Trade Organization noong 1997 at naghahangad na mapalawak ang partisipasyon nito sa mga rehimeng pang-ekonomiya at pangkalakalang rehiyonal.[4]

Mga teritoryong pampangasiwaan

  1. Ulan Bator
  2. Lalawigan ng Arkhangai
  3. Lalawigan ng Bayan-Ölgii
  4. Bayankhongor Province
  5. Lalawigan ng Bulgan
  6. Lalawigan ng Darkhan-Uul
  7. Dornod Province
  8. Dornogovi Province
  9. Dundgovi Province
  10. Govi-Altai Province
  11. Govisümber Province
  12. Khentii Province
  13. Khovd Province
  14. Khövsgöl Province
  15. Ömnögovi Province
  16. Orkhon Province
  17. Övörkhangai Province
  18. Selenge Province
  19. Sükhbaatar Province
  20. Töv Province
  21. Uvs Province
  22. Zavkhan Province

Sanggunian

  1. ↑ "Mongolian National Statistical Office Bulletin Dec.2006" (PDF). Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 2007-03-17. Nakuha noong 2007-03-17.
  2. ↑ "Mongolian National Statistical Office Yearbook 2002" (PDF). Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 2006-06-08. Nakuha noong 2006-06-08.
  3. ↑ "Human Development Indices." Human Development Reports. United Nations Development Program. Web. 24 Disyembre 2011. (sa Ingles)
  4. ↑ "CIA - The World Factbook". Cia.gov. Nakuha noong 2011-10-31.

Kawing panlabas

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mongolya&oldid=1887448"