Unyong Sobyetiko: Pagkakaiba sa mga binago
may inayos |
m →Kasaysayan: pansamantalang pagsasalin |
||
Linya 107: | Linya 107: | ||
==Kasaysayan== |
==Kasaysayan== |
||
Itinuturing na humalili ang Unyong Sobyet sa [[Imperyong Ruso]] at ang kapalit nito, Ang Pansamantalang Pamahalaan ni Georgy Yevgenyevich Lvov at ni Alexander Kerensky. Naghari ang huling Rusong Tsar na si Nicholas II hanggang Marso 1917, nang mabuwag ang imperyo at pumalit ang pansamantalang pamahalaang Ruso, na binuwag ni Vladimir Lenin noong Nobyembre 1917. <!--From 1917 to 1922, the predecessor to the Soviet Union was the [[Russian Soviet Federative Socialist Republic]] (RSFSR), which was an independent country, as were other Soviet republics at the time. The Soviet Union was officially established in December 1922 as the union of the [[Russian Soviet Federative Socialist Republic|Russian]] (colloquially known as [[Bolshevist Russia]]), [[Ukrainian Soviet Socialist Republic|Ukrainian]], [[Belarusian Soviet Socialist Republic|Belarusian]], and [[Transcaucasian SFSR|Transcaucasian]] Soviet republics ruled by [[Bolshevik]] parties. |
|||
''Pangunahing Artikulo: [[Kasaysayan ng Unyong Sobyet]]'' |
|||
Ang Unyong Soviet ay ayon sa kaugalian itinuturing na ang mga kahalili ng mga Russian Empire at ng kanyang buhay-alamang kahalili, Ang provisional Government sa ilalim ng Georgy Yevgenyevich Lvov at pagkatapos ay [[Alexander Kerensky]]. Ang huling Ruso sar, [[Nicholas II]], pinasiyahan hanggang Marso, 1917 kapag ang Empire ay overthrown at isang maikli ang buhay Ruso provisional pamahalaan kinuha kapangyarihan, sa huli ay overthrown sa Nobyembre 1917 sa pamamagitan ng Vladimir Lenin. Mula sa 1917 sa 1922, ang hinalinhan sa Sobiyet Union ay ang Russian Sobiyet pangpederasyon sosyalista Republika (RSFSR), na kung saan ay isang malayang bansa, tulad ng mga iba pang Sobiyet republics sa oras. Ang Sobiyet Union ay opisyal na itinatag noong Disyembre 1922 bilang ng mga unyon ng mga Ruso (colloquially na kilala bilang Bolshevist Russia), Ukrainian, Belarusian, at Transcaucasian Sobiyet republics pinasiyahan sa pamamagitan ng partidong Bolshevik. |
|||
== Rebolusyon at ang Paghanap ng isang Estadong Sobiet== |
== Rebolusyon at ang Paghanap ng isang Estadong Sobiet== |
Pagbabago noong 13:38, 23 Hulyo 2009
Unyon ng Sobyet na mga Sosyalistang Republika Союз Советских Социалистических Республик¹ Soyuz Sovetskikh Sotsialisticheskikh Respublik¹ | |
---|---|
1922–1991 | |
Salawikain: Пролетарии всех стран, соединяйтесь! (Translit.: Proletarii vsekh stran, soyedinyaytes!) Salin sa Tagalog: Mga manggagawa ng daigdig, magkaisa! | |
Kabisera | Moscow |
Karaniwang wika | Russian (de facto), 14 other official languages |
Katawagan | Soviet |
Pamahalaan | Federal socialist republic, Single-party communist state |
Pangkalahatang Kalihim | |
• 1922–1953 (pinakauna) | Joseph Stalin |
• 1985–1991 (huli) | Mikhail Gorbachev |
Premier ng Unyong Sobyet | |
• 1923–1924 (pinakauna) | Vladimir Lenin |
• 1991 (huli) | Ivan Silayev |
Kasaysayan | |
• Naitatag | December 30 1922 |
• Binuwag | December 26, 19912 1991 |
Lawak | |
1991 | 22,402,200 km2 (8,649,500 mi kuw) |
Populasyon | |
• 1991 | 293047571 |
Salapi | Ruble (SUR) |
Sona ng oras | UTC+2 to +13 |
Kodigong pantelepono | 7 |
Internet TLD | .su |
1Official names of the USSR 2Noong Disyembre 21, 1991, labing isa sa dating mga sosyalistang republika ang naghayag sa Alma-Ata (kasama ang ika-12 republika - Georgia - (na dumalo bilang tagapag-obserba) ng pagbububo ng isang Commonwealth of Independent States at ang Unyon ng mga Sosyalistang Republikang Sobyet ay nagwakas. |
Ang Unyong Sovyet ng mga Republikang Sosyalista (USRS) (Ruso: Союз Советских Социалистических Республик (CCCP), Sojuz Sovetskih Socialističeskih Respublik (SSSR); Inggles: Union of Soviet Socialist Republics (USSR)), kilala din bilang Unyong Sobyet (Советский Союз, Sovetskij Sojuz) ang orihinal na estadong sosyalista na naitatag noong 1922 at tumagal ito hanggang sa pagbuwag nito noong 1991.
Ang Pederasyong Ruso ang malawakang tinatanggap bilang ang estadong kahalili ng Unyong Sobyet pagdating sa diplomasya. Ang pagkabuo nito ay ang kulminasyon ng Rebolusyong Ruso ng 1917 na nagpatalsik kay Tsar Nikolaj II at ng sumunod na Digmaang Sibil Ruso mula 1918 hanggang 1920 na nagpalehitimo sa mga Bol’ševik bilang mga bagong tagapamuno.
Sa teoriya, isang bansang sosyalista ang Unyong Sobyet at ang organisasyong pampolitika nito ay binibigyang kahulugan lamang ng kaisa-isang pinapayagang partidong pampolitika, ang Partidong Komunista ng Unyong Sobyet. Ang pamahalaang Sobyet, na naitatag tatlong dekada bago ng Digmaang Malamig ang nagsilbing pangunahing modelo para sa mga kinabukasang bansang komunista. Nagpaiba-iba ang sakop na territoryo ng Kaisahang Sovyet, ngunit sa pinakahuling kasaysayan nito nagbagay ito higit-kumulang sa panghuling Imperyo ng Rusya, habang kapuna-puna ang di-pagkasama ng Poland at Finland.
Unang itinatag bilang isang unyon ng mga republikang sosyalistang Sobyet, lumawak ang USSR hanggang sa magkaroon ito ng 15 kliyente o "republikang unyon" noong 1956: Armenian SSR, Azerbaijan SSR, Byelorusyan SSR, Estonian SSR, Georgian SSR, Kazakh SSR, Kyrgyz SSR, Latvian SSR, Lithuanian SSR, Moldavian SSR, Rusyan SFSR, Tajik SSR, Turkmen SSR, Ukrainian SSR, at Uzbek SSR. (Mula sa pagdagdag ng Estonia SSR noong Agosto 6, 1940 hanggang sa reorganisasyon ng Karelo-Finnish SSR noong Hulyo 16, 1956, naging 16 ang opisyal na bilang ng mga "republikang unyon".) Bahagi ang mga republika ng isang mataas na sentralisadong unyong pederal na pinapangibabawan ng Rusyan SSR.
Puna ang Kaisahang Sovyet sa kasaysayan bilang isa sa dalawang superpower ng daigdig mula 1945 hanggang sa pagbuwag nito.
Kasaysayan
Itinuturing na humalili ang Unyong Sobyet sa Imperyong Ruso at ang kapalit nito, Ang Pansamantalang Pamahalaan ni Georgy Yevgenyevich Lvov at ni Alexander Kerensky. Naghari ang huling Rusong Tsar na si Nicholas II hanggang Marso 1917, nang mabuwag ang imperyo at pumalit ang pansamantalang pamahalaang Ruso, na binuwag ni Vladimir Lenin noong Nobyembre 1917.