Paganismo: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
AnakngAraw (usapan | ambag)
isang sanggunian
AnakngAraw (usapan | ambag)
palawig
Linya 1: Linya 1:
Ang '''paganismo'''<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Paganism'', paganismo}}</ref> ay (Ingles: ''paganism'', mula sa [[wikang Latin|Latin]]g ''paganus'', na nangangahulugang "naninirahan sa kanayunan", "rustiko")<ref>http://encarta.msn.com/dictionary_/pagan.html</ref> ay isang pangkalahatang katawagang ginagamit upang tukuyin ang sari-saring mga [[pananampalataya]]ng maraming [[diyos]] o [[relihiyon]]g [[politeistiko]]. Kinabibilangan ang nilarawang pangkat sa karamihan ng [[Silanganing mga relihiyon]], [[Mitolohiya ng mga Katutubong Amerikano|relihiyon at mitolohiya ng Katutubong mga Amerikano]], pati na ang hindi-[[Abrahamikong relihiyon|Abrahamikong]] mga [[relihiyong-bayan]] sa pangkalahatan. Hindi ibinibilang sa mas makitid na mga kahulugan ang anuman sa mga [[relihiyon ng mundo]] at hinahangganan ang katawagan sa lokal o rural na mga daloy na hindi naisaayos bilang mga [[relihiyong sibil]]. Katangian ng mga tradisyong '''pagano''' ang kawalan ng [[proselytism|proselitismo]] at ang pagkakaroon ng isang nabubuhay na [[mitolohiya]] na nagpapaliwanag ng gawaing pampananampalataya.<ref> "''[http://www.wicca.utvinternet.com/manifest.htm And it Harms No-one''", ''A Pagan Manifesto]'', [[Janet Farrar]] & [[Gavin Bone]], 1998.</ref>
{{expand}}


Ang salitang ''pagano'' ay isang paghango ng [[Kristiyano]] mula sa "[[hentil]]" ng [[Hudaismo]], at bilang ganito, mayroon itong kalakip na pagkiling na Abrahamiko, at mga pahiwatig o konotasyong [[pejorative]] sa piling ng mga [[monoteista]]ng Kanluranin,<ref>"''Pagan''", ''Encyclopedia Britannica'', ika-11 edisyon, 1911, nakuha noong 22 Mayo 2007.[http://encyclopedia.jrank.org/ORC_PAI/PAGAN_Lat_paganus_of_or_belongi.html]</ref> na maihahambing sa ''heathen'', at [[infidel]] na kilala rin bilang ''[[kafir]]'' (كافر) at ''[[mushrik]]'' sa [[Islam]]. Sa kadahilanang ito, iniiwasan ng mga [[etnolohista]] (o [[etnologo]]) ang salitang "paganismo," dahil sa kawalan ng katiyakan at sari-saring mga kahulugan, sa pagtukoy sa mga pananalig na tradisyonal o makasaysayan, kaya't mas ninanais ang mas tumpak na mga kaurian o kategoryang katulad ng [[politeismo]], [[shamanismo]], [[pantheism|panteismo]], o [[animismo]]; subalit may ibang mga dalubhasang hindi sumasang-ayon sa ganitong mga katawagan dahil, ayon sa kanila, mga aspeto lamang ang mga ito na pinagsasaluhan ng iba't ibang mga pananampalataya at hindi nagpapahiwatig sa mga mismong relihiyon.
Ang '''paganismo'''<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Paganism'', paganismo}}</ref> ay isang relihiyon noong unang panahon.

Magmula noong hulihan ng ika-20 daang taon, naging malawakan ang paggamit ng ''pagano'' o ''paganismo'' bilang pansariling katawagang ginagamit na mga sumusunod sa [[neopaganismo]].<ref>[http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/classic/A1032166 "''A Basic Introduction to Paganism''"], BBC, nakuha noong 19 Mayo 2007.</ref> Bilang ganito, sari-saring makabagong mga iskolar o dalubhasa ang nagsimulang gamitin ang salita sa tatlong magkakahiwalay na mga kapangkatan ng mga pananampalataya: sa [[politeismong historikal]] (katulad ng [[politeismong Keltiko]]), [[relihiyong-bayan|pambayan]]/[[relihiyong etniko|etniko]]/[[relihiyong indihena|indihena]] o [[relihiyong katutubo|katutubo]] (katulad ng [[reliyong-bayang Intsik]] at [[Aprikanong tradisyonal na relihiyon]]], at neopaganismo (katulad ng ''[[Wicca]]'' at [[Hermanikong neopaganismo]]).


==Mga sanggunian==
==Mga sanggunian==

Pagbabago noong 23:33, 17 Agosto 2009

Ang paganismo[1] ay (Ingles: paganism, mula sa Lating paganus, na nangangahulugang "naninirahan sa kanayunan", "rustiko")[2] ay isang pangkalahatang katawagang ginagamit upang tukuyin ang sari-saring mga pananampalatayang maraming diyos o relihiyong politeistiko. Kinabibilangan ang nilarawang pangkat sa karamihan ng Silanganing mga relihiyon, relihiyon at mitolohiya ng Katutubong mga Amerikano, pati na ang hindi-Abrahamikong mga relihiyong-bayan sa pangkalahatan. Hindi ibinibilang sa mas makitid na mga kahulugan ang anuman sa mga relihiyon ng mundo at hinahangganan ang katawagan sa lokal o rural na mga daloy na hindi naisaayos bilang mga relihiyong sibil. Katangian ng mga tradisyong pagano ang kawalan ng proselitismo at ang pagkakaroon ng isang nabubuhay na mitolohiya na nagpapaliwanag ng gawaing pampananampalataya.[3]

Ang salitang pagano ay isang paghango ng Kristiyano mula sa "hentil" ng Hudaismo, at bilang ganito, mayroon itong kalakip na pagkiling na Abrahamiko, at mga pahiwatig o konotasyong pejorative sa piling ng mga monoteistang Kanluranin,[4] na maihahambing sa heathen, at infidel na kilala rin bilang kafir (كافر) at mushrik sa Islam. Sa kadahilanang ito, iniiwasan ng mga etnolohista (o etnologo) ang salitang "paganismo," dahil sa kawalan ng katiyakan at sari-saring mga kahulugan, sa pagtukoy sa mga pananalig na tradisyonal o makasaysayan, kaya't mas ninanais ang mas tumpak na mga kaurian o kategoryang katulad ng politeismo, shamanismo, panteismo, o animismo; subalit may ibang mga dalubhasang hindi sumasang-ayon sa ganitong mga katawagan dahil, ayon sa kanila, mga aspeto lamang ang mga ito na pinagsasaluhan ng iba't ibang mga pananampalataya at hindi nagpapahiwatig sa mga mismong relihiyon.

Magmula noong hulihan ng ika-20 daang taon, naging malawakan ang paggamit ng pagano o paganismo bilang pansariling katawagang ginagamit na mga sumusunod sa neopaganismo.[5] Bilang ganito, sari-saring makabagong mga iskolar o dalubhasa ang nagsimulang gamitin ang salita sa tatlong magkakahiwalay na mga kapangkatan ng mga pananampalataya: sa politeismong historikal (katulad ng politeismong Keltiko), pambayan/etniko/indihena o katutubo (katulad ng reliyong-bayang Intsik at Aprikanong tradisyonal na relihiyon], at neopaganismo (katulad ng Wicca at Hermanikong neopaganismo).

Mga sanggunian

  1. Gaboy, Luciano L. Paganism, paganismo - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.
  2. http://encarta.msn.com/dictionary_/pagan.html
  3. "And it Harms No-one", A Pagan Manifesto, Janet Farrar & Gavin Bone, 1998.
  4. "Pagan", Encyclopedia Britannica, ika-11 edisyon, 1911, nakuha noong 22 Mayo 2007.[1]
  5. "A Basic Introduction to Paganism", BBC, nakuha noong 19 Mayo 2007.

Pananampalataya Ang lathalaing ito na tungkol sa Pananampalataya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.