Camellia sinensis: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
SieBot (usapan | ambag)
m robot dinagdag: ko:차나무
Xqbot (usapan | ambag)
m robot dinagdag: bs:Čaj (biljka); Kosmetiko pagbabago
Linya 15: Linya 15:
}}
}}


Ang '''tsa''', '''tsaa''' o '''saa''' (Ingles: ''tea'', Intsik: 茶, ''Chá''<ref name=TCMH/> kung inumin; pero kung halaman: Tsinong payak: 茶花, Tsinong tradisyonal: 茶花, pinyin: ''Cháhuā''; pangalan sa agham: '''''[[Camellia]] sinensis'''''<ref name=TCMH>{{cite-TCMH|''Tea'', ''Camellia sinensis'', ''Cha''}}, pahina 44.</ref>) ay isang uri ng [[inumin]] o [[puno]].<ref name="TE"> [[Leo James English|English, Leo James]], ''Diksyunaryong Tagalog-Ingles'', Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, ipinamamahagi ng ''National Book Store'', may 1583 na mga dahon, ISBN 971910550X</ref>
Ang '''tsa''', '''tsaa''' o '''saa''' (Ingles: ''tea'', Intsik: 茶, ''Chá''<ref name=TCMH/> kung inumin; pero kung halaman: Tsinong payak: 茶花, Tsinong tradisyonal: 茶花, pinyin: ''Cháhuā''; pangalan sa agham: '''''[[Camellia]] sinensis'''''<ref name=TCMH>{{cite-TCMH|''Tea'', ''Camellia sinensis'', ''Cha''}}, pahina 44.</ref>) ay isang uri ng [[inumin]] o [[puno]].<ref name="TE"> [[Leo James English|English, Leo James]], ''Diksyunaryong Tagalog-Ingles'', Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, ipinamamahagi ng ''National Book Store'', may 1583 na mga dahon, ISBN 971-91055-0-X</ref>


==Mga uri==
== Mga uri ==


Mayroong tatlong uri ng tsa: ang '''lunting tsa''', '''itim na tsa''', at '''''oolong''''' '''na tsa''' (bigkas: /u-long/).<ref name=TCMH/>
Mayroong tatlong uri ng tsa: ang '''lunting tsa''', '''itim na tsa''', at '''''oolong''''' '''na tsa''' (bigkas: /u-long/).<ref name=TCMH/>


===Tsaang lunti===
=== Tsaang lunti ===
Ginagawa ang lunting tsa sa pamamagitan ng pagpiprito ng bata pa at sariwang mga dahon at mga usbong ng dahon ng tsa. Ibinibilot o pinatutuyo ang mga ito pagkaraang iprito.<ref name=TCMH/>
Ginagawa ang lunting tsa sa pamamagitan ng pagpiprito ng bata pa at sariwang mga dahon at mga usbong ng dahon ng tsa. Ibinibilot o pinatutuyo ang mga ito pagkaraang iprito.<ref name=TCMH/>


===Tsaang itim===
=== Tsaang itim ===
Ginagawa ang itim na tsa sa pamamagitan ng paglalanta ng sariwang mga dahon sa ilalim ng sinag ng araw. Ginagasgas ng bahagya ang mga dahon, at pinapaasim o isinasailalim ng kaunti sa proseso ng permentasyon.<ref name=TCMH/>
Ginagawa ang itim na tsa sa pamamagitan ng paglalanta ng sariwang mga dahon sa ilalim ng sinag ng araw. Ginagasgas ng bahagya ang mga dahon, at pinapaasim o isinasailalim ng kaunti sa proseso ng permentasyon.<ref name=TCMH/>


===Tsaang ''oolong''===
=== Tsaang ''oolong'' ===
Ginagawa ang tsaang ''oolong'' sa pamamagitan ng lubos na pagsasagawa ng pagpapaasim o permentasyon. Malawakang iniinom ito sa [[Europa]], [[Indya]], at [[Hilagang Amerika]].<ref name=TCMH/>
Ginagawa ang tsaang ''oolong'' sa pamamagitan ng lubos na pagsasagawa ng pagpapaasim o permentasyon. Malawakang iniinom ito sa [[Europa]], [[Indya]], at [[Hilagang Amerika]].<ref name=TCMH/>


==Bilang yerba==
== Bilang yerba ==


Bilang yerba o halamang-gamot, iniinom na ito ng [[mga Intsik]] magmula pa noong 3,000 BK. Itinuturing nila itong pampasigla o estimulante, astringhente para sa pagpapalabas o pagtatanggal ng plema, at gamot sa panunaw o dihestiyon.<ref name=TCMH/>
Bilang yerba o halamang-gamot, iniinom na ito ng [[mga Intsik]] magmula pa noong 3,000 BK. Itinuturing nila itong pampasigla o estimulante, astringhente para sa pagpapalabas o pagtatanggal ng plema, at gamot sa panunaw o dihestiyon.<ref name=TCMH/>


===Tsaang lunti===
=== Tsaang lunti ===


May pananaliksik mula sa silangang bahagi ng mundo na nagpapakitang nakababawas ang lunting tsa sa pagkakaroon ng kanser sa sikmura o tiyan.<ref name=TCMH/> Mayaman ito sa [[plorina]], kaya't nakababawas sa pagkasira ng mga [[ngipin]]. Nagagamit itong panggamot para sa mga kagat ng mga [[kulisap]], at pagpigil ng [[pagdurugo]] ng mga sugat. Panlaban din ito sa mga kanser sa balat at sikmura. Nakapagpapasigla rin ito ng [[sistemang imyuno]].<ref name=TCMH/>
May pananaliksik mula sa silangang bahagi ng mundo na nagpapakitang nakababawas ang lunting tsa sa pagkakaroon ng kanser sa sikmura o tiyan.<ref name=TCMH/> Mayaman ito sa [[plorina]], kaya't nakababawas sa pagkasira ng mga [[ngipin]]. Nagagamit itong panggamot para sa mga kagat ng mga [[kulisap]], at pagpigil ng [[pagdurugo]] ng mga sugat. Panlaban din ito sa mga kanser sa balat at sikmura. Nakapagpapasigla rin ito ng [[sistemang imyuno]].<ref name=TCMH/>


===Tsaang itim===
=== Tsaang itim ===
Mainam ang uri ng itim na tsaang ''Pu erh'' para sa pagpapababa ng antas ng [[kolesterol]], partikular na pagkaraang kumain ng matataba o mamamantikang mga pagkain. Batay sa pananaliksik ng mga [[Hapon (bansa)|Hapones]], nakababawas ito ng mataas na presyon ng dugo, at nakapagpapababa rin ng panganib ng pagkakaroon ng karamdamang arteryal.<ref name=TCMH/>
Mainam ang uri ng itim na tsaang ''Pu erh'' para sa pagpapababa ng antas ng [[kolesterol]], partikular na pagkaraang kumain ng matataba o mamamantikang mga pagkain. Batay sa pananaliksik ng mga [[Hapon (bansa)|Hapones]], nakababawas ito ng mataas na presyon ng dugo, at nakapagpapababa rin ng panganib ng pagkakaroon ng karamdamang arteryal.<ref name=TCMH/>


===Tsaang ''oolong''===
=== Tsaang ''oolong'' ===
Mayaman ito sa mga [[tannin|tanino]]. Malakas na astringhente ito, kaya't nagagamit bilang mabuting lunas laban sa [[pagtatae]].<ref name=TCMH/>
Mayaman ito sa mga [[tannin|tanino]]. Malakas na astringhente ito, kaya't nagagamit bilang mabuting lunas laban sa [[pagtatae]].<ref name=TCMH/>


==Mga sanggunian==
== Mga sanggunian ==
{{commons|Camellia sinensis}}
{{commons|Camellia sinensis}}
{{reflist}}
{{reflist}}
Linya 55: Linya 55:


[[bg:Чай (растение)]]
[[bg:Чай (растение)]]
[[bs:Čaj (biljka)]]
[[cs:Čajovník čínský]]
[[cs:Čajovník čínský]]
[[da:Tebusk]]
[[da:Tebusk]]

Pagbabago noong 21:06, 19 Oktubre 2009

Tsaa
Yabong ng Camellia sinensis.
Klasipikasyong pang-agham
Kaharian:
Dibisyon:
Hati:
Orden:
Pamilya:
Sari:
Espesye:
C. sinensis
Pangalang binomial
Camellia sinensis

Ang tsa, tsaa o saa (Ingles: tea, Intsik: 茶, Chá[1] kung inumin; pero kung halaman: Tsinong payak: 茶花, Tsinong tradisyonal: 茶花, pinyin: Cháhuā; pangalan sa agham: Camellia sinensis[1]) ay isang uri ng inumin o puno.[2]

Mga uri

Mayroong tatlong uri ng tsa: ang lunting tsa, itim na tsa, at oolong na tsa (bigkas: /u-long/).[1]

Tsaang lunti

Ginagawa ang lunting tsa sa pamamagitan ng pagpiprito ng bata pa at sariwang mga dahon at mga usbong ng dahon ng tsa. Ibinibilot o pinatutuyo ang mga ito pagkaraang iprito.[1]

Tsaang itim

Ginagawa ang itim na tsa sa pamamagitan ng paglalanta ng sariwang mga dahon sa ilalim ng sinag ng araw. Ginagasgas ng bahagya ang mga dahon, at pinapaasim o isinasailalim ng kaunti sa proseso ng permentasyon.[1]

Tsaang oolong

Ginagawa ang tsaang oolong sa pamamagitan ng lubos na pagsasagawa ng pagpapaasim o permentasyon. Malawakang iniinom ito sa Europa, Indya, at Hilagang Amerika.[1]

Bilang yerba

Bilang yerba o halamang-gamot, iniinom na ito ng mga Intsik magmula pa noong 3,000 BK. Itinuturing nila itong pampasigla o estimulante, astringhente para sa pagpapalabas o pagtatanggal ng plema, at gamot sa panunaw o dihestiyon.[1]

Tsaang lunti

May pananaliksik mula sa silangang bahagi ng mundo na nagpapakitang nakababawas ang lunting tsa sa pagkakaroon ng kanser sa sikmura o tiyan.[1] Mayaman ito sa plorina, kaya't nakababawas sa pagkasira ng mga ngipin. Nagagamit itong panggamot para sa mga kagat ng mga kulisap, at pagpigil ng pagdurugo ng mga sugat. Panlaban din ito sa mga kanser sa balat at sikmura. Nakapagpapasigla rin ito ng sistemang imyuno.[1]

Tsaang itim

Mainam ang uri ng itim na tsaang Pu erh para sa pagpapababa ng antas ng kolesterol, partikular na pagkaraang kumain ng matataba o mamamantikang mga pagkain. Batay sa pananaliksik ng mga Hapones, nakababawas ito ng mataas na presyon ng dugo, at nakapagpapababa rin ng panganib ng pagkakaroon ng karamdamang arteryal.[1]

Tsaang oolong

Mayaman ito sa mga tanino. Malakas na astringhente ito, kaya't nagagamit bilang mabuting lunas laban sa pagtatae.[1]

Mga sanggunian

  1. 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 Ody, Penelope (1993). "Tea, Camellia sinensis, Cha". The Complete Medicinal Herbal. DK Publishing, Inc., pahina 44.
  2. English, Leo James, Diksyunaryong Tagalog-Ingles, Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, ipinamamahagi ng National Book Store, may 1583 na mga dahon, ISBN 971-91055-0-X

HalamanInumin Ang lathalaing ito na tungkol sa Halaman at Inumin ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.