Paganismo: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m robot dinagdag: sh:Paganizam |
|||
Linya 1: | Linya 1: | ||
Ang '''paganismo'''<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Paganism'', paganismo; ''heathen''; ''infidel''; ''rustic''}}</ref> ay (Ingles: ''paganism'', mula sa [[wikang Latin|Latin]]g ''paganus'', na nangangahulugang "naninirahan sa kanayunan", "[[rustiko]]", o "[[karaniwan]]")<ref name=Gaboy/><ref>http://encarta.msn.com/dictionary_/pagan.html</ref> ay isang pangkalahatang katawagang ginagamit upang tukuyin ang sari-saring mga [[pananampalataya]]ng maraming [[diyos]] o [[relihiyon]]g [[politeistiko]]. Kinabibilangan ang nilarawang pangkat sa karamihan ng [[Silanganing mga relihiyon]], [[Mitolohiya ng mga Katutubong Amerikano|relihiyon at mitolohiya ng Katutubong mga Amerikano]], pati na ang hindi-[[Abrahamikong relihiyon|Abrahamikong]] mga [[relihiyong-bayan]] sa pangkalahatan. Hindi ibinibilang sa mas makitid na mga kahulugan ang anuman sa mga [[relihiyon ng mundo]] at hinahangganan ang katawagan sa lokal o rural na mga daloy na hindi naisaayos bilang mga [[relihiyong sibil]]. Katangian ng mga tradisyong '''pagano''' ang kawalan ng [[proselytism|proselitismo]] at ang pagkakaroon ng isang nabubuhay na [[mitolohiya]] na nagpapaliwanag ng gawaing pampananampalataya.<ref> "''[http://www.wicca.utvinternet.com/manifest.htm And it Harms No-one''", ''A Pagan Manifesto]'', [[Janet Farrar]] & [[Gavin Bone]], 1998.</ref> |
|||
Ang salitang ''pagano'' ay isang paghango ng [[Kristiyano]] mula sa "[[hentil]]" ng [[Hudaismo]], at bilang ganito, mayroon itong kalakip na pagkiling na Abrahamiko, at mga pahiwatig o konotasyong nagpapasama, nagpapalala, o nagpapababa ng antas, kapag nasa piling o inihahambing ng mga [[monoteista]]ng Kanluranin,<ref>"''Pagan''", ''Encyclopedia Britannica'', ika-11 edisyon, 1911, nakuha noong 22 Mayo 2007.[http://encyclopedia.jrank.org/ORC_PAI/PAGAN_Lat_paganus_of_or_belongi.html]</ref> na maihahambing sa "hindi-binyagan", taong itinuturing na lapastangan sa relihiyon, o taong nalalabuan ng paniniwala, o kaya "hindi sibilisado" (''heathen'' sa Ingles),<ref name=Gaboy/> at [[impiyel]] o taong walang pinaniniwalaang relihiyon o walang relihiyon (katulad ng taong hindi naniniwala sa [[Kristiyanismo]] o [[Islam]]; Ingles: ''[[infidel]]''<ref name=Gaboy/> na kilala rin bilang ''[[kafir]]'' (كافر) at ''[[mushrik]]'' sa Islam. Sa kadahilanang ito, iniiwasan ng mga [[etnolohista]] (o [[etnologo]]) ang salitang "paganismo," dahil sa kawalan ng katiyakan at sari-saring mga kahulugan, sa pagtukoy sa mga pananalig na tradisyonal o makasaysayan, kaya't mas ninanais ang mas tumpak na mga kaurian o kategoryang katulad ng [[politeismo]], [[shamanismo]], [[pantheism|panteismo]], o [[animismo]]; subalit may ibang mga dalubhasang hindi sumasang-ayon sa ganitong mga katawagan dahil, ayon sa kanila, mga aspeto lamang ang mga ito na pinagsasaluhan ng iba't ibang mga pananampalataya at hindi nagpapahiwatig sa mga mismong relihiyon. |
|||
Magmula noong hulihan ng ika-20 daang taon, naging malawakan ang paggamit ng ''pagano'' o ''paganismo'' bilang pansariling katawagang ginagamit na mga sumusunod sa [[neopaganismo]].<ref>[http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/classic/A1032166 "''A Basic Introduction to Paganism''"], BBC, nakuha noong 19 Mayo 2007.</ref> Bilang ganito, sari-saring makabagong mga iskolar o dalubhasa ang nagsimulang gamitin ang salita sa tatlong magkakahiwalay na mga kapangkatan ng mga pananampalataya: sa [[politeismong historikal]] (katulad ng [[politeismong Keltiko]]), [[relihiyong-bayan|pambayan]]/[[relihiyong etniko|etniko]]/[[relihiyong indihena|indihena]] o [[relihiyong katutubo|katutubo]] (katulad ng [[Intsik na relihiyong-bayan|relihiyong-pambayang Intsik]] at [[Aprikanong tradisyonal na relihiyon]]), at neopaganismo (katulad ng ''[[Wicca]]'' at [[Hermanikong neopaganismo]]). |
|||
==Mga sanggunian== |
|||
{{reflist}} |
|||
{{usbong|Pananampalataya}} |
|||
[[Kaurian:Pananampalataya]] |
|||
[[af:Paganisme]] |
|||
[[ar:وثنية]] |
|||
[[az:Bütpərəstlik]] |
|||
[[ba:Мәжүсилек]] |
|||
[[bar:Heidntum]] |
|||
[[bat-smg:Paguonībė]] |
|||
[[be:Язычніцтва]] |
|||
[[be-x-old:Паганства]] |
|||
[[bg:Езичество]] |
|||
[[bn:পেগানবাদ]] |
|||
[[ca:Paganisme]] |
|||
[[cs:Pohanství]] |
|||
[[cy:Paganiaeth]] |
|||
[[da:Hedenskab]] |
|||
[[de:Heidentum]] |
|||
[[el:Παγανισμός]] |
|||
[[en:Paganism]] |
|||
[[eo:Paganismo]] |
|||
[[es:Pagano]] |
|||
[[et:Paganlus]] |
|||
[[eu:Paganismo]] |
|||
[[fa:پگانیسم]] |
|||
[[fi:Pakanuus]] |
|||
[[fr:Paganisme]] |
|||
[[fy:Heidendom]] |
|||
[[gl:Pagán]] |
|||
[[he:פגניות]] |
|||
[[hr:Poganstvo]] |
|||
[[hu:Pogányság]] |
|||
[[hy:Հեթանոսություն]] |
|||
[[id:Paganisme]] |
|||
[[it:Paganesimo]] |
|||
[[ja:ペイガニズム]] |
|||
[[la:Religio Iovialis]] |
|||
[[lt:Pagonybė]] |
|||
[[lv:Pagānisms]] |
|||
[[mk:Паганизам]] |
|||
[[ms:Paganisme]] |
|||
[[nds:Heidendom]] |
|||
[[nl:Heidendom]] |
|||
[[no:Paganisme]] |
|||
[[nrm:Pagannisme]] |
|||
[[pl:Pogaństwo]] |
|||
[[pt:Paganismo]] |
|||
[[ro:Păgânism]] |
|||
[[ru:Язычество]] |
|||
[[scn:Paganèsimu]] |
|||
[[sh:Paganizam]] |
|||
[[simple:Paganism]] |
|||
[[sk:Pohanstvo]] |
|||
[[sl:Poganstvo]] |
|||
[[sq:Paganizmi]] |
|||
[[sr:Паганизам]] |
|||
[[sv:Hedendom]] |
|||
[[ta:அஞ்ஞானி]] |
|||
[[te:పాగనిజం]] |
|||
[[th:ลัทธิเพกัน]] |
|||
[[tr:Paganlık]] |
|||
[[tt:Mäcüsilek]] |
|||
[[uk:Язичництво]] |
|||
[[uz:Paganizm]] |
|||
[[wa:Payinnisse]] |
|||
[[yi:אפגאט]] |
|||
[[zh:異教]] |