Nukleyus ng selula: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
m →‎Mga sanggunian: stub sorting &/or gen. fixes using AWB
Bagong pahina: thumb|right|300px|[[Nucleoli sa loob ng nucleus ng selula]] [[Talaksan:biological cell.svg|thumb|right|350px|Isang tipikal na selula ng ...
Linya 1: Linya 1:
[[Talaksan:Diagram human cell nucleus.svg|thumb|right|300px|[[Nucleoli]] sa loob ng nucleus ng selula]]
:''Tungkol ito sa nukleyo ng selula. Para sa nukleyo ng atomo, pumunta sa [[nukleus (pisika)]].''
[[Talaksan:biological cell.svg|thumb|right|350px|Isang tipikal na selula ng hayop at ang mga panloob na bahagi([[organelo]]) nito::<br/>
(1) [[nucleoli]]<br/>
(2) [[nucleus ng selula|nucleus]]<br/>
(3) [[ribosoma]] (munting mga tuldok)<br/>
(4) [[besikulo (biolohiya|besikulo]]<br/>
(5) magaspang na [[endoplasmikong reticulum]] (ER)<br/>
(6) [[Aparatong Golgi]]<br/>
(7) [[Cytoskeleton]]<br/>
(8) makinis na [[endoplasmikong reticulum]]<br/>
(9) [[mitochondrion|mitochondria]]<br/>
(10) [[vacuole]]<br/>
(11) [[cytosol]]<br/>
(12) [[lysosome]]<br/>
(13) [[centriole]] sa loob ng [[centrosome]]]]
Sa '''nucleus''' ay isang napapalibutan ng [[membrano]]ng [[organelo]] na matatagpuan sa mga selulang [[eukaryotiko]],. Ito ay naglalaman ng halos lahat ng mga henetikong materyal ng selula na isinaayos bilang maraming mga mahabang linyar na [[molekula]] ng [[DNA]] sa kompleks na may isang malaking iba't iba't uri ng mga [[protina]] gaya ng [[histone]] upang bumuo ng mga [[kromosoma]]. Ang tungkulin ng nucleus ng selula ay upang panatilihin ang integridad ng mga [[gene]] na ito at upang kontrolin ang mga gawain ng selula sa pamamagitan ng pangangasiwa ng [[ekspresyon ng gene]] kaya ang nucleus ang nagsisilbing sentrong pangkontrol ng selula. Ang mga pangunahing istrakturang bumubuo sa nucleus ang:
*isang nucleus ang nuclear envelope na isang tripleng membrano ng selula na nagsasara ng buong organelo at nagpapaisa ng mga nilalaman nito mula sa sa [[cytoplasmo]] ng selula.
*ang nucleoskeleton(na kinabibilangan ng nuclear lamina) na isang hinabing materyal sa loob ng nucleus na nagdaragdag ng suportang mekanikal gaya ng [[cytoskeleton]] na sumusporta sa buong selula.


[[Talaksan:HeLa Hoechst 33258.jpg|thumb|350px|right|Mga selula ng [[HeLa]] kung saan ang [[DNA]] ay may tininaan ng Blue Hoechst dye. Ang selula sa gitna at kanan ay nasa interpeis (interphase) kung saan kitang-kita ang nukleyo. Ang selula sa kaliwa ay sumasailalim naman sa paghahating nukleyar ([[mitosis]]) kung saan makikita ang paghihiwalay na mga [[kromosoma]]. ]]


[[Kategorya:Selula]]
[[Talaksan:biological cell.svg|thumb|250px|Larawan ng karaniwang selula na nagpapakita ng kanyang bahaging subselular. Mga Organela: (1) nukleyolus (2) nukleyo (3) ribosomas (4) besikulo (5) magaspang na retikulong endoplasmiko (RE) (6) Aparatong Golgi (7) sitoeskeleton (8) makinis na RE (9) mitokondriya (10) bakyula (11) sitoplasma (12) lisosoma (13) mga sentriyola]]

Sa biyolohiya ng selula, ang '''nukleyo''' (mula sa Latin ''nucleus'' or ''nuculeus'', ubod) ay isang organelang nababalutan ng lamad na masusumpungan sa loob sa maraming eukaryotikong selula. Naglalaman ito ng mga henetikong materyal na nakaayos bilang mahahabang molekula ng DNA na nakakawing sa iba’t-ibang proteina tulad ng mga [[histonas]] upang makabuo ng mga kromosomas. Ang mga [[henes]] (genes) sa loob ng mga kromosomang ito ang bumubuo sa henoma nukleyar ng selula. Ang pagpapanatili sa integridad ng mga henes at makontrol nito ang mga aktibidad ng selula tulad ng pagdidikta sa ekspresyon ng mga henes ang mga pangunahing gawain ng nukleyo.
Ang pangunahing elementong pambalangkas ng isang nukleyo ay ang balot nukleyar nito. Ito ay isang dalawang sapin ng lamad na bumabalot sa buong organela at naghihiwalay sa sitoplasma at sa laminang nukleyar niya. Ang laminang nukleyar ay parang lambat sa loob ng nukleyo na nagbibigay ng suportang mekanikal na katulad ng sitoeskeleton (cytoskeleton) na sumusuporta sa kabuuan ng isang selula. Dahil sa lamad nukleyar nito,hindi makapapasok ang maraming molekula. May mga maliliit na butas nukleyar upang makatawid ang mga molekula sa balot nito. Ang mga butas na ito ay tumatawid sa dalawang balot ng lamad nukleyar upang magbigay daan sa malayang pagtawid ng mga maliliit na molekula at iono. Ang pagtawid ng malalaking molekula tulad ng mga proteina ay maingat na kinokontrol at nangangailangan ng aktibong pagtawid na kinakailangan ng proteinang taga-tawid. Napakahalaga ng patawirang nukleyar sa gawain ng isang selula sa dahilang ang pagtawid sa mga butas nito ay kailangan sa ekspresyon ng henes at pagmamantene ng kromosoma.

Kahit na ang loob ng nukleyo ay hindi naglalaman lamang ng anumang katawang saklaw ng lamad, hindi pare-pareho ang laman nito bagkus naglalaman ito ng mga katawang subnukleyar sa loob nito na gawa mula sa kakaibang proteina, molekula ng RNA at kalipunan ng DNA. Pinakabantog dito ang nukleyolus, na pangunahing papel sa pagbubuo ng ribosomas. Matapos gawin ng nukleyolus, itinatawid ang mga ribosomas sa sitoplasma (puti) kung saan sila’y nagsasalin sa mRNA.

== Mga sanggunian ==
* Batay sa artikulong "[[:en:Cell nucleus|Cell nucleus]]" ng English Wikipedia ([http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Cell_nucleus&oldid=134307881 2007-05-29]).

[[Kaurian:Biyolohiya]]


{{agham-stub}}

Pagbabago noong 07:08, 3 Disyembre 2011

Nucleoli sa loob ng nucleus ng selula
Isang tipikal na selula ng hayop at ang mga panloob na bahagi(organelo) nito::
(1) nucleoli
(2) nucleus
(3) ribosoma (munting mga tuldok)
(4) besikulo
(5) magaspang na endoplasmikong reticulum (ER)
(6) Aparatong Golgi
(7) Cytoskeleton
(8) makinis na endoplasmikong reticulum
(9) mitochondria
(10) vacuole
(11) cytosol
(12) lysosome
(13) centriole sa loob ng centrosome

Sa nucleus ay isang napapalibutan ng membranong organelo na matatagpuan sa mga selulang eukaryotiko,. Ito ay naglalaman ng halos lahat ng mga henetikong materyal ng selula na isinaayos bilang maraming mga mahabang linyar na molekula ng DNA sa kompleks na may isang malaking iba't iba't uri ng mga protina gaya ng histone upang bumuo ng mga kromosoma. Ang tungkulin ng nucleus ng selula ay upang panatilihin ang integridad ng mga gene na ito at upang kontrolin ang mga gawain ng selula sa pamamagitan ng pangangasiwa ng ekspresyon ng gene kaya ang nucleus ang nagsisilbing sentrong pangkontrol ng selula. Ang mga pangunahing istrakturang bumubuo sa nucleus ang:

  • isang nucleus ang nuclear envelope na isang tripleng membrano ng selula na nagsasara ng buong organelo at nagpapaisa ng mga nilalaman nito mula sa sa cytoplasmo ng selula.
  • ang nucleoskeleton(na kinabibilangan ng nuclear lamina) na isang hinabing materyal sa loob ng nucleus na nagdaragdag ng suportang mekanikal gaya ng cytoskeleton na sumusporta sa buong selula.