Aktinyo

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Aktinyo, 89Ac
Aktinyo
Bigkas sa Ingles /ækˈtɪniəm/ (ak-TIN-ee-əm)
Hitsurasilvery-white, glowing with an eerie blue light;[1] sometimes with a golden cast[2]
Bilang na pangmasa[227]
Aktinyo sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson
La

Ac

(Uqt)
radyoaktinyotoryo
Atomikong bilang (Z)89
Pangkatn/a
Peryodoperyodo 7
Bloke  f-bloke
Konpigurasyon ng elektron[Rn] 6d1 7s2
Mga elektron bawat kapa2, 8, 18, 32, 18, 9, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STPsolido
Punto ng pagkatunaw1500 K ​(1227 °C, ​2240 °F) (estimated)[2]
Punto ng pagkulo3500±300 K ​(3200±300 °C, ​5800±500 °F) (extrapolated)[2]
Densidad (malapit sa r.t.)10 g/cm3
Init ng pusyon14 kJ/mol
Init ng baporisasyon400 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init27.2 J/(mol·K)
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon+2, +3 (isang matapang na panimulang oksido)
ElektronegatibidadEskala ni Pauling: 1.1
Mga enerhiyang ionisasyon
  • Una: 499 kJ/mol
  • Ikalawa: 1170 kJ/mol
  • Ikatlo: 1900 kJ/mol
  • (marami pa)
Radyong Kobalente215 pm
Color lines in a spectral range
Mga linyang espektral ng aktinyo
Ibang katangian
Likas na paglitawmula sa pagkabulok
Kayarian ng krystalface-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for aktinyo
Termal na konduktibidad12 W/(m⋅K)
Bilang ng CAS7440-34-8
Kasaysayan
Pagkakatuklas at unang pagbubukodFriedrich Oskar Giesel (1902, 1903)
Pinangalan ni/ngAndré-Louis Debierne (1899)
Pangunahing isotopo ng aktinyo
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto
225Ac trace 10 d α 221Fr
226Ac syn 29.37 h β 226Th
ε 226Ra
α 222Fr
227Ac trace 21.772 y β 227Th
α 223Fr
Kategorya Kategorya: Aktinyo

Ang actinium o aktinyo (Kastila: actinio, may sagisag na Ac) ay isang radyoaktibong elementong matatagpuan sa mga inang-bato ng uranyo, at pinanggagalingan ng mga sinag-alpa. Mayroon itong atomikong bilang na 89. Natuklasan ito noong 1899 ni André-Louis Debierne.[3] Ito ang unang elementong hindi primordiyal na elementong radyoaktibo na unang naibukod o naihiwalay, bagaman napansin din noong dati pa ang polonyo, radyum, at radon, subalit hindi naibukod hanggang sa sumapit ang 1902. Ito ang pinakamatagal na istopo (Ac 227). Mayroon itong kalahating-buhay na 21.7 mga taon. Kabilang sa mga katangian nito ang punto ng pagkatunaw (MP o melting point) na 1,050 °C, punto ng pagkulo (BP o boiling point) na 3,200 °C, espesipikong grabidad (SG o specific gravity) na humigit-kumulang sa 10.07, at V na 3.[3] Ito ang elementong nagbigay ng pangalan sa seryeng aktinido[t 1], na isang pangkat ng 15 katulad na mga elementong nasa pagitan ng aktinyo at ng lawrencium sa talaang peryodiko.

Talababa[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Kastila: actinido, Ingles: actinide

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Wall, Greg (8 September 2003). "C&EN: It's Elemental: The Periodic Table - Actinium". C&EN: It's Elemental: The Periodic Table. Chemical and Engineering News. Nakuha noong 2 June 2011.
  2. 2.0 2.1 2.2 Kirby, Harold W.; Morss, Lester R. (2006). "Actinium". The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements. p. 18. doi:10.1007/1-4020-3598-5_2. ISBN 978-1-4020-3555-5.
  3. 3.0 3.1 Gaboy, Luciano L. Actinium, aktinyo - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.