Joseph Stalin

Heneralisimo ng Unyong Sobyetiko Iosif Vissarionovich Stalin
Иосиф Виссарионович Сталин იოსებ ბესარიონის ძე სტალინი
Litratong opisyal ni Stalin para sa lehislatibong halalan ng Unyong Sobyetiko noong 1950.
Pangkalahatang Kalihim ng Komite Sentral ng Buong Unyong Partido Komunista (Bolshebista)
Nasa puwesto 3 Abril 1922 – 16 Oktubre 1952
Nakaraang sinundan	Vyacheslav Molotov (Responsableng Kalihim ng PKR(b))
Sinundan ni	Nikita Kruschov (Unang Kalihim ng PKUS)
Tagapangulo ng Konseho ng mga Ministro ng Unyong Sobyetiko
Nasa puwesto 15 Marso 1946 – 5 Marso 1953
Unang Diputado	Nikolai Voznesensky Vyacheslav Molotov Nikolai Bulganin
Sinundan ni	Georgy Malenkov
Ministro ng Sandatahang Lakas ng Unyong Sobyetiko
Nasa puwesto 15 Marso 1946 – 3 Marso 1947
Sinundan ni	Nikolai Bulganin
Pansariling detalye
Ipinanganak	Ioseb Besarionis dze Jughashvili იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი 18 [L.I. 6] Disyembre 1878 Gori, Imperyong Ruso
Namatay	5 Marso 1953(1953-03-05) (edad 74) Mosku, Unyong Sobyetiko
Himlayan	Nekropolis ng Pader Kremlin Mausoleo ni Lenin (1953–1961)
Partidong pampolitika	PKUS (1912–1953)
Ibang ugnayang pampolitika	Other offices held 1941–47: Minister of Defense 1941–45: Chairman, State Defense Committee 1920–22: Chairman, Workers' and Peasants' Inspectorate of the Russian SFSR 1917–22: People's Commissar, Nationalities of the Russian SFSR
Asawa	Ekaterine Svanidze (k. 1906–07) Nadezhda Alliluyeva (k. 1919–32)
Anak	Yakov Dzhugashvili Vasily Stalin Svetlana Alliluyeva Artyom Sergeyev (adopted)
Ama	Ekaterine Geladze
Ina	Besarion Jughashvili
Edukasyon	Tbilisi Spiritual Seminary
Pirma
Serbisyo sa militar
Katapatan	Sobyetikong Rusya Unyong Sobyetiko
Sangay/Serbisyo	Hukbong Pula Sandatahang Lakas ng Unyong Sobyetiko
Taon sa lingkod	1918–1921 1941–1953
Ranggo	Padron:Ubli Heneralisimo ng Unyong Sobyetiko (1945)
Atasan	Southern Front (1918–1920) (commissar) Southwestern Front (1920) (commissar) Soviet Armed Forces (1941–1953) (Supreme Commander)
Labanan/Digmaan	Himagsikang Ruso Himagsikang Oktubre Digmaang Sibil sa Rusya Labanan sa Tsaritsyn Digmaang Heorhiyano–Sobyetiko Digmaang Polako–Sobyetiko August uprising Sino-Soviet War Xinjiang Wars Kumul Rebellion Soviet invasion Islamic Revolt First Soviet-Japanese War Ikalawang Digmaang Pandaigdig (Dakilang Digmaang Makabayan) Operasyong Barbarossa Anglo-Sobyetikong Paglusob ng Iran Labanan sa Mosku Labanan sa Stalingrado Digmaang Karugtong Opensiba sa Berlin Ikalawang Digmaang Sobyetiko–Hapones Iran Crisis Xinjiang Wars Ili Rebellion Digmaang Taglamig Digmaang Koreano
Mga parangal	See list
Central institution membership 1917–1953: Full member, 6th–19th Presidium 1922–1953: 11th–19th Secretariat 1920–1952: 9th–18th Orgburo 1912–1953: Full member, 5th–19th Central Committee Ika-2 Pinuno ng Unyong Sobyetiko (Enero 21, 1924 – Marso 5, 1953) ← Vladimir Lenin  • Georgy Malenkov → Other offices held 1941–1947: Minister of Defense 1941–1945: Chairman, State Defense Committee 1920–1922: Chairman, Workers' and Peasants' Inspectorate of the Russian SFSR 1917–1922: People's Commissar, Nationalities of the Russian SFSR

Si Iosif Vissarionovich Stalin (Disyembre 18, 1878 – Marso 5, 1953), ipinanganak na Ioseb Besarionis dze Jughashvili, ay Heorhiyanong manghihimasik at politiko na naglingkod bilang pinuno ng Unyong Sobyetiko mula 1922 hanggang sa kanyang kamatayan noong 1953. Hinawakan niya ang mga pangunahing posisyon na Pangkalahatang Kalihim ng Partido Komunista sa pagitan ng 1922 at 1952 at Tagapangulo ng Konseho ng mga Ministro sa pagitan ng 1941 at 1953. Namahala sa simula bilang bahagi ng isang kolektibong pamumuno, pinagpisan niya ang kapangyarihan noong dekada 1930 upang maging ganap na diktador. Ideolohikong sumunod sa Leninistang interpretasyon ng Marxismo, pinormalisa at sinetetisa niya ang dalawa upang mabuo ang Marxismo–Leninismo, habang ang kanyang mga sariling ideya at patakaran ay tinatawag na Stalinismo.

Itinuturing na isa sa mga pinakamahalagang tao ng ika-20 dantaon, patuloy na nagiging kontrobersyal na pigura si Stalin. Naging paksa siya ng isang kulto ng personalidad sa pandaigdigang kilusang Marxista–Leninista, kung saan iginagalang siya bilang kampeon ng uring manggagawa at sosyalismo. Nananatili ang kanyang katanyagan sa Rusya at Heorhiya bilang matagumpay na pinuno sa panahon ng digmaan na ginapi ang pasismo at nagpatibay sa katayuan ng Unyong Sobyetiko bilang nangungunang kapangyarihan sa mundo. Sa kaibhan nito, kinokondena ang kanyang rehimen bilang totalitaryo na nangasiwa sa malawakang panunupil, sapilitang deportasyon, etnikong paglilinis, libu-libong ehekusyon, at taggutom na pumatay ng milyun-milyong mamamayan.

Pinagmulan at Maagang Buhay

Kapanganakan at Pagkabata

Ang bahay kung saan isinilang si Stalin. Bahagi ito ng museo sa Heorhiya na dedikado sa buhay niya.

Rehistrasyon ng kapanganakan ni Stalin mula sa mga talaang pangsimbahan ng Gori.

Ipinanganak si Stalin na Ioseb Besarionis dze Jughashvili (Heorhiyano: იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი) noong ika-18 ng Disyembre [L.I. 6 Disyembre] 1878 sa munting bayan ng Gori, Gobernasyong Tiflis sa dating Imperyong Ruso na ngayo'y nasa Heorhiya. Bininyagan siya noong 29 [L.I. 17] Disyembre at kinilala sa palayaw na "Soso", isang diminutibo ng Ioseb. Siya ang ikatlong anak nina Besarion Ivanes dze Jughashvili at Ekaterine Giorgis asuli Geladze; pumanaw ang kanyang dalawang nakatatandang kapatid na sina Mikheil at Giorgi sa kasanggulan.

Sina Besarion Jughashvili at Ekaterine Geladze, ang mga magulang ni Stalin.

Nagtrabaho si Besarion bilang sapatero at nag-ari ng pagawaan na sa una'y mapalad ngunit dumalisdis nang lumalaki si Ioseb. Isang dahilan nito ay dalubhasa lamang siya sa paggawa ng tradisyonal na kasuotang Heorhiyano at hindi sa Europeo-istilong sapatos na mas lalong nagiging uso noon. Hulog sa kahirapan, nalulong si Beso sa alkohol at madahas na binubugbog ang kanyang asawa at anak. Upang tumakas sa kanilang mapangumakas si Ekaterine kasama si Soso noong 1883 at lumipat sa siyam na iba't ibang inuupahang silid sa sumunod na dekada.

Sa panahon ng kanilang palaboy, nagkasakit si Ioseb ng bulutong noong 1884, na nag-iwan sa kanya ng mga panghabang-buhay na marka sa mukha. Tumira sila noong 1886 kina Padre Christopher Charkviani, isang pampamilyang kaibigan. Determinado na mapaaral ang kanyang anak, nagtrabaho si Keke bilang tagapaglinis at tagapaglaba para sa mga lokal na pamilya na nakiramay sa kanyang kalagayan. Naging mahigpit ngunit mapagmahal siya na ina kay Ioseb. Isang debotong Kristiyano, regular siyang dumalo kasama ang kanyang anak sa mga serbisyo sa simbahan. Tinuruan si Ioseb ng mga adolesenteng anak ni Charkviani ng wikang Ruso. Sa huling bahagi ng 1888, tinala siya sa edad na sampu sa Paaralang Simbahan ng Gori. Karaniwang nakalaan para sa mga anak ng klero, tiniyak ni Charkviani na matatanggap si Soso sa pamamagitan ng pagsabi na anak siya ng diakono; maaaring dahilan ito kung bakit inihayag ni Stalin noong 1934 na anak siya ng pari. Bagama't mahirap si Keke, sinigurado niyang maayos ang pananamit ng kanyang anak kapag pumasok siya sa eskwelahan, malamang sa tulong pinansyal ng mga kaibigan. Nang siya'y bata pa ay nagpakita si Stalin ng iba't ibang idyosinkrasya; kapag masaya, tumatalon siya sa isang paa habang nilalagutok ang kanyang mga daliri at sumisigaw ng malakas. Mahusay siya sa akademika at nagpakita ng talento sa pagpipinta at mga klaseng pandrama. Nagsimula siyang magsulat ng panulaan, at naging tagahanga ng mga gawa ng Heorhiyanong nasyonalista na si Raphael Eristavi. Isa rin siyang mang-aawit sa koro na kung minsa'y kumakanta sa simbahan at mga lokal na kasalan. Naalala ng isang kaibigan noong bata pa si Stalin na siya ang "pinakamahusay ngunit pinakamakulit din na mag-aaral" sa klase. Bumuo si Ioseb at ng kanyang mga kaibigan ng gang at madalas makipag-away sa iba pang bata. Nagdulot siya ng maraming kalokohan; iilang ulat ang nagsabi na sa isang insidente ay nag-apoy siya ng mga eksplosibong kartutso sa tindahan, at sa isa pa ay nagtali siya ng kawali sa buntot ng alagang pusa ng babae.

Kamatayan

Ang kalusugan ni Stalin ay unti-unting nadeteryorado patungo sa katapusan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Nagdusa siya sa atherosclerosis dahil sa matinding paninigarilyo, isang mild stroke noong panahon ng Victory Parade, at isang matinding atake sa puso naman noong Oktubre 1945.

Legasiya

Ideolohikong Paniniwala at Impluwensya

Binanggit ni Stalin na tinanghal niya ang Marxismo sa murang edad na labinlima, at ito ang nagsilbing pilosopiyang gabay niya sa kanyang pagtanda. Ayon kay Kotkin, nagkaroon si Stalin ng "masigasig na Marxistang pananalig", dagdag ni Montefiore na nagtaglay ito ng "kuwasi-relihiyoso" na halaga para sa kanya. Bagama't hindi naging nasyonalistang Heorhiyano, nahalo ang pagkamakabansa sa kanyang naunang Marxistang pananaw. Sinabi ng Amerikanong mananalaysay na si Alfred J. Rieber na lumaki siya sa isang lipunan kung saan "ang pagrerebelde ay malalim na nakaugat sa mga alamat at sikat na ritwal". Naniniwala si Stalin sa pangangailangang iakma ang Marxismo sa nagbabagong panahon; noong 1917, ipinahayag niya na "may dogmatikong Marxismo at mayroong malikhaing Marxismo. Tumitindig ako sa kasunod". Iminungkahi ni Volkogonov na hinubog ang kanyang Marxismo ng "dogmatikong mentalidad", na nakuha niya sa pag-aaral sa mga institusyong panrelihiyon. Ipinahiwatig ng Britanikong iskolar na si Robert Service na ang kaunting inobasyon ni Stalin sa ideolohiya ay "krudo, kahina-hinalang pag-unlad sa Marxismo" mula sa pampolitikang kapakinabangan sa halip na anumang tapat na kompromisong intelektwal; gayunpaman, madalas siyang bumaling sa ideolohiya upang bigyang-katwiran ang kanyang mga desisyon. Tinukoy ni Stalin ang kanyang sarili bilang isang praktiko, o mas higit na rebolusyonaryong praktikal kaysa teoretikal.