Toliara
Toliara Tuléar Toliary | |
|---|---|
 Kabayanan ng Toliara noong 2007 | |
  Toliara Kinaroroonan ng Toliara sa Madagascar | |
| Mga koordinado: 23°21′S 43°40′E / 23.350°S 43.667°E | |
| Bansa |  Madagascar |
| Region | Atsimo-Andrefana |
| Lawak | |
| • Kabuuan | 16 km2 (6 milya kuwadrado) |
| Populasyon (2013) | |
| • Kabuuan | 156,710 |
| • Kapal | 9,800/km2 (25,000/milya kuwadrado) |
Ang Toliara (kilala rin bilang Toliary, [tuliˈar] at dating Tuléar) ay isang lungsod sa Madagascar. Ito ay ang kabisera ng rehiyon ng Atsimo-Andrefana at matatagpuan 936 na kilometro timog-kanluran ng pambansang kabisera ng Antananarivo.
Mayroon itong populasyon na 156,710 katao noong 2013.[1] Sa loob ng huling dalawang dekada, nakaranas ang lungsod ng biglang pagdami ng populasyon dahil sa pagdagsa ng mga buhat ng pook rural na nagdala ng higit sa 200,000 katao sa mga sentrong urbano ng rehiyon.
Ang kasalukuyang pagbaybay ay ipinagtibay noong dekada-1970 upang kumatawan sa ortograpiya ng wikang Malgatse. Maraming mga pangalang pook na binigyan ng Pranses na pagbaybay noong panahong kolonyal ay iniba kasunod ng kalayaan ng bansa noong 1960.
Bilang isang pantalang lungsod, ito ay isang pangunahing sentro ng pag-angkat at pagluwas para sa mga produkto tulad ng sisal, sabon, hemp, bulak, bigas at mani.
Ang katedral ng Toliara ay ang luklukan ng Katolikong Romanong Arkidiyosesis ng Toliara, isa sa limang mga arkidiyosesis sa bansa.
Pinaglilingkuran ang Toliara ng isang paliparan, kung saang may nakatakdang mga lipad patungo rito ang Air Madagascar.
Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]
Noong ika-17 dantaon, dumaong ang mga piratang Pranses sa Look ng St. Augustine malapit sa Tropiko ng Kaprikorn at itinatag ang lungsod upang mapanatili ang mga ugnayan pangkomersiyo. Ngunit sa panahong koloniyal, pagkaraan ng taong 1897, lamang nakaranas ang tunay na paglago ng lungsod, kalakip ng mga pagsisikap ni Joseph Gallieni na maglagay ng mga Pranses na pampangasiwaang paglilingkod na dating nakahiwalay sa pulo ng Nosy Ve, upang makabuo ng panrehiyon na kabisera. Lumago ang Tuléar sa kahabaan ng padrong grid ng magka-sangandaang mga karsada, na may malapad na mga abenida at pampublikong mga bantayog.
Heograpiya[baguhin | baguhin ang wikitext]
Matatagpuan ang Toliara sa isang malawak na pambaybaying-dagat na kapatagan at pinaliligiran ng mga bunton ng buhangin (dunes) at bakawan, malapit sa Tropiko ng Kaprikorn sa Bambang ng Mozambique. Ang isang kalapit na bahurang salubid (barrier reef) ay may habang 18 kilometro at lapad na 3 kilometro. Ang lugar ng dalampasigan ay dinudugtong ng isang dalampasigan sa ilalim ng tubig sa kahabaan ng continental shelf na unti-unting bumababa patungong dagat. Sa hilaga matatagpuan ang Delta Fiherenana.
Klima[baguhin | baguhin ang wikitext]
Binansagang "Lungsod ng Araw" ("City of the Sun") ang Toliara dahil sa mainit na klima nito (katamtamang nasa 24.3 °C) at semi-arid (Köppen BSh), na may taunang pag-ulan na kaunti sa 400 mm. Patuloy na binabayo ang lungsod ng isang malakas na hanging humihihip (prevailing winds) na kung tawagin ay Tsio Katimo ("Ang Katimugang Hangin").
| Malak ng kapanahunan sa Toliara (Tulear), Madagascar (1961–1990, extremes 1951–kasalukuyan) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Buwan | Ene | Peb | Mar | Abr | May | Hun | Hul | Ago | Set | Okt | Nob | Dis | Taunan |
| Sukdulang taas °S (°P) | 40.2 (104.4) |
39.0 (102.2) |
39.7 (103.5) |
38.5 (101.3) |
37.4 (99.3) |
35.7 (96.3) |
34.5 (94.1) |
37.5 (99.5) |
37.5 (99.5) |
39.5 (103.1) |
37.7 (99.9) |
38.7 (101.7) |
40.2 (104.4) |
| Balasaking taas °S (°P) | 32.2 (90) |
32.3 (90.1) |
32.0 (89.6) |
30.6 (87.1) |
28.6 (83.5) |
26.9 (80.4) |
26.8 (80.2) |
27.7 (81.9) |
28.5 (83.3) |
29.3 (84.7) |
30.3 (86.5) |
31.3 (88.3) |
29.8 (85.6) |
| Arawang tamtaman °S (°P) | 27.5 (81.5) |
27.5 (81.5) |
26.8 (80.2) |
25.0 (77) |
22.7 (72.9) |
20.7 (69.3) |
20.3 (68.5) |
21.0 (69.8) |
22.3 (72.1) |
23.9 (75) |
25.3 (77.5) |
26.6 (79.9) |
24.1 (75.4) |
| Balasaking baba °S (°P) | 22.9 (73.2) |
22.9 (73.2) |
21.9 (71.4) |
19.9 (67.8) |
16.9 (62.4) |
14.8 (58.6) |
14.4 (57.9) |
14.8 (58.6) |
16.2 (61.2) |
18.5 (65.3) |
20.3 (68.5) |
22.1 (71.8) |
18.8 (65.8) |
| Sukdulang baba °S (°P) | 14.6 (58.3) |
15.0 (59) |
16.8 (62.2) |
10.0 (50) |
10.2 (50.4) |
4.2 (39.6) |
8.4 (47.1) |
10.0 (50) |
9.0 (48.2) |
11.8 (53.2) |
14.0 (57.2) |
17.0 (62.6) |
4.2 (39.6) |
| Balasaking pag-ulan mm (dali) | 94.7 (3.728) |
88.7 (3.492) |
35.9 (1.413) |
17.7 (0.697) |
15.8 (0.622) |
14.9 (0.587) |
6.2 (0.244) |
5.6 (0.22) |
7.8 (0.307) |
11.9 (0.469) |
21.7 (0.854) |
97.0 (3.819) |
417.9 (16.453) |
| Araw ng balasaking pag-ulan (≥ 1.0 mm) | 6 | 6 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 5 | 32 |
| Balasaking halumigmig na matungay (%) | 77 | 77 | 75 | 76 | 75 | 74 | 74 | 72 | 74 | 75 | 75 | 77 | 75 |
| Buwanang tamtaman ng sikat ng araw | 310.7 | 271.9 | 299.9 | 289.4 | 296.4 | 282.5 | 295.3 | 315.4 | 304.4 | 314.3 | 316.2 | 300.6 | 3,597 |
| Sanggunian #1: NOAA[2] | |||||||||||||
| Sanggunian #2: Deutscher Wetterdienst (humidity, 1951–1980),[3] Meteo Climat (record highs and lows)[4] | |||||||||||||
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]
- ↑ Institut National de la Statistique, Antananarivo.
- ↑ "Tulear/Toliara Climate Normals 1961–1990". National Oceanic and Atmospheric Administration. Nakuha noong October 19, 2015.
- ↑ "Klimatafel von Toliary (Tulear) / Madagaskar" (PDF). Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world (sa Aleman). Deutscher Wetterdienst. Nakuha noong April 7, 2017.
- ↑ "Station Toliara" (sa Pranses). Meteo Climat. Nakuha noong April 7, 2017.
Mga kawing panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]
Gabay panlakbay sa Toliara mula sa Wikivoyage
