Paul Samuelson
Paul Samuelson | |
|---|---|
 | |
| Kapanganakan | 15 Mayo 1915
|
| Kamatayan | 13 Disyembre 2009
|
| Mamamayan | Estados Unidos ng Amerika |
| Nagtapos | Hyde Park Academy High School University of Chicago Harvard University Harvard University |
| Trabaho | ekonomista, propesor, manunulat |
| Asawa | none |
| Pamilya | Robert Summers |
| Pirma | |
 | |
Si Paul Anthony Samuelson (Mayo 15, 1915 - Disyembre 13, 2009) ay isang Amerikanong ekonomista na siyang unang Amerikano na nanalo ng Gantimpalang Nobel sa Agham ng Ekonomiks. Nang igawad ang premyo noong 1970, sinabi ng Swedish Royal Academies na "nakagawa siya ng higit pa kaysa sa iba pang kontemporaryong ekonomista upang itaas ang antas ng siyentipikong pagsusuri sa teoryang pang-ekonomiya".[1]
Si Samuelson ay isa sa mga pinaka-maimpluwensyang ekonomista sa huling kalahati ng ika-20 siglo. [2] Noong 1996, siya ay ginawaran ng Pambansang Medalya ng Agham.[1] Itinuring ni Samuelson na ang matematika ang "natural na wika" para sa mga ekonomista at malaki ang naiambag nito sa matematikal na pundasyon ng ekonomiya sa kanyang aklat na Foundations of Economic Analysis.[3] Siya ang may-akda ng pinakamabentang aklat-aralin sa ekonomiya: Economics: An Introductory Analysis, kung saan ito'y unang nailathala noong 1948.[4] Ito ang pangalawang aklat-aralin sa Amerika na nagtangkang ipaliwanag ang mga prinsipyo ng Keynesiyanong ekonomiks.
Nagsilbi si Samuelson bilang tagapayo nina Pangulong John F. Kennedy at Pangulong Lyndon B. Johnson, at naging kasangguni sa Tesorerya ng Estados Unidos, Bureau of the Budget at Council of Economic Advisers ng Pangulo. Sumulat si Samuelson ng lingguhang kolum para sa magasing Newsweek kasama ang ekonomista ng Chicago School na si Milton Friedman, kung saan kinakatawan nila ang magkasalungat na panig: Samuelson, bilang isang inilarawan sa sarili na "Cafeteria Keynesian", kung saan kinuha niya ang Keynesian na pananaw ngunit tinatanggap lamang kung ano ang naramdaman niyang mabuti dito.[kailangan ng sanggunian] Sa kabaligtaran, kinakatawan ni Friedman ang monetaristang pananaw.[5] Kasama ni Henry Wallich, ang kanilang mga kolum noong 1967 ay nagkamit sa magasin ng Gerald Loeb Special Award noong 1968.
Talambuhay
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ipinanganak si Samuelson sa Gary, Indiana, noong 1915. Nagkamit siya ng digring batsilyer mula sa Unibersidad ng Chicago noong 1935, na sinundan ng digring masteral noong 1936 at Ph.D. noong 1941 mula sa Pamantasang Harvard. Siya ay kasangkot sa iba't ibang fellowship sa pananaliksik noong panahon ng kanyang pag-aaral at nakatanggap ng honorary degree mula sa ilang unibersidad noong 1960s.[6]
Kahit na bilang isang mag-aaral sa Harvard, nakakuha siya ng internasyonal na pagkilala para sa kanyang mga kontribusyon sa teorya ng ekonomiya. Itinuro niya ang mga kapintasan sa tradisyonal na wikang pang-ekonomiya at hinahangad na linawin ang mga isyung ito gamit ang matematika. Sa kanyang maimpluwensyang aklat, Foundations of Economic Analysis, na inilathala noong 1947, nangatuwiran siya na habang hindi malulutas ng matematika ang lahat ng mga tanong sa ekonomiya, mahalaga ito para sa isang malinaw na pag-unawa sa ekonomiya. Pinuna niya ang mga ekonomista sa hindi paggamit ng kanilang mga kasanayan sa makabuluhang paraan, na nagmumungkahi na sila ay tulad ng mga atleta na hindi kailanman nakipagkumpitensya.[6]
Nanalo siya ng ilang mga parangal, kabilang ang David A. Wells Prize noong 1941 at ang John Bates Clark Medal noong 1947, na kinikilala ang kanyang mahalagang gawain sa ekonomiya bago siya naging apatnapu.[6]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 Frost, Greg (December 13, 2009). "Nobel-winning economist Paul A. Samuelson dies at age 94". MIT News. "In a career that spanned seven decades, he transformed his field, influenced millions of students and turned MIT into an economics powerhouse"
- ↑ Dixit, Avinash (1 September 2012). "Paul Samuelson's Legacy". Annual Review of Economics (sa wikang Ingles). 4 (1): 1–31. doi:10.1146/annurev-economics-080511-110957. ISSN 1941-1383.
- ↑ Solow, Robert (2010). "On Paul Samuelson". Challenge. 53 (2): 113–116. doi:10.2753/0577-5132530207.
- ↑ Skousken, Mark (Spring 1997). "The Perseverance of Paul Samuelson's Economics". Journal of Economic Perspectives. 11 (2): 137–152. doi:10.1257/jep.11.2.137.
- ↑ Szenberg, Michael; Gottesman, Aron A.; Ramrattan, lall (2005). Paul Samuelson: On Being an Economist. New York: Jorge Pinto Books. p. 18. ISBN 978-0-9742615-3-9.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 "Paul A. Samuelson - Biographical". NobelPrize.org (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2025-02-20.