Pumunta sa nilalaman

Rehiyon ng Bago

Mga koordinado: 18°15′N 96°0′E / 18.250°N 96.000°E / 18.250; 96.000
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya


Rehiyon ng Bago

ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး
Rehiyon
Transkripsyong Birmano
 • Wikang Birmanopai: hku: tuing: desa. kri:
Watawat ng Rehiyon ng Bago
Watawat
Lokasyon ng Rehiyon ng Bago sa Myanmar
Lokasyon ng Rehiyon ng Bago sa Myanmar
Mga koordinado: 18°15′N 96°0′E / 18.250°N 96.000°E / 18.250; 96.000
Bansa Myanmar
RehiyonTimog
CapitalBago
Pamahalaan
 • Chief MinisterMyo Swe Win
 • CabinetPamahalaan ng Rehiyon ng Bago
 • LegislatureHluttaw ng Rehiyon ng Bago
 • JudiciaryMataas na Hukuman ng Rehiyon ng Bago
Lawak
 • Kabuuan39,402.3 km2 (15,213.3 milya kuwadrado)
Ranggo sa lawakika-6
Pinakamataas na pook1,889 m (6,198 tal)
Populasyon
 • Kabuuan4,867,373
 • Ranggoika-6
 • Kapal120/km2 (320/milya kuwadrado)
DemonymBagoan
Demograpiko
 • Mga Etnikong GrupoBamar, Kayin, Mon, Shan, Indiyano, Tsino, Pa'O
 • Mga RelihiyonBudismo 93.5%
Kristiyanismo 2.9%
Hinduismo 2.0%
Islam 1.3%
Iba pa 0.3%
Sona ng orasUTC+06:30 (MST)
HDI (2017)0.547[2]
low · 9th
Websaytbagoregion.gov.mm

Ang Rehiyon ng Bago (Birmano:ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး, ; dating Dibisyon ng Pegu at Dibisyon ng Bago) ay isang administratibong rehiyon ng Myanmar na matatagpuan sa timog gitnang bahagi ng bansa. Ito ay nasa hangganan ng Rehiyon ng Magway at Rehiyon ng Mandalay sa hilaga; Estado ng Kayin, Estado ng Mon at ang Golpo ng Martaban sa silangan; Rehiyon ng Yangon sa timog at Rehiyon ng Ayeyarwady at Estado ng Rakhine sa kanluran. Ito ay matatagpuan sa pagitan ng 46°45'N at 19°20'N at 94°35'E at 97°10'E. Ito ay may populasyon na 4,867,373 (2014).

Kasaysayan

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ayon sa alamat, dalawang prinsipe ng Mon mula sa Thaton ang nagtatag ng lungsod ng Bago noong 573 AD. Nakita nila ang isang babaeng Hamsa na nakatayo sa likod ng isang lalaking Hamsa sa isang isla sa isang malaking lawa. Sa paniniwalang ito ay isang magandang babala. Ang mga prinsipe ay nagtayo ng isang lungsod na tinatawag na Hanthawady ( Pali: Hamsavati) sa gilid ng lawa.

Mula 1369 hanggang 1539, ang Hanthawady ay ang kabisera ng Kaharian ng Hanthawaddy , na sumasakop sa lahat ng Timog yanmar ngayon. Ang lugar ay nasa ilalim muli ng kontrol ng Birmano noong 1539, nang ito ay isama ni Haring Tabinshwehti ng Kaharian ng Taungoo . Ginawa ng mga hari ng Taungoo ang Bago bilang kanilang maharlikang kabisera mula 1539 hanggang 1599, at ginamit ito bilang batayan para sa kanilang paulit-ulit na pagsalakay sa Siam . Bilang isang pangunahing daungan, ang lungsod ay madalas na dinalaw ng mga Europeo, na nagkomento sa kagandahan nito. Ang kabisera ng Birmano ay inilipat sa Ava noong 1634. Noong 1740, ang Mon ay nag-alsa at panandaliang nabawi ang kanilang kalayaan, ngunit ang Haring Birmano na si Alaungpaya ay ganap na winasak ang lungsod (kasama ang kalayaan ng Mon) noong 1757.

Muling itinayo ng Haring Birmano na si Bodawpaya (1782–1819) ang Bago, ngunit sa panahong iyon ay lumipat na ang ilog, na nagputol ng lungsod mula sa dagat. Hindi na nito nabawi ang dati nitong kahalagahan. Pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Anglo-Birmano, sinakop ng Britaniko ang Bago noong 1852. Noong 1862, sa pagbuo ng lalawigan ng Britanikong Burma, ang kabisera ay inilipat sa Yangon .

Mga dibisyong administratibo

[baguhin | baguhin ang wikitext]
6 na distrito ng Rehiyon ng Bago
  Distrito ng Bago
  Distrito ng Pyay
  Distrito ng Tharrawaddy
  Distrito ng Taungoo
  Distrito ng Nyaunglebin
  Distrito ng Nattalin

Ang Rehiyon ng Bago ay may lawak na 15,214 milya kuwadrado (39,400 km2) na nahahati sa anim na distrito ng Bago, Pyay, Tharrawaddy, Taungoo, Nyaunglebin at Nattalin. Ang Bago, ang kabisera ng rehiyon, ay ang ikaapat na pinakamalaking bayan sa Myanmar. Kabilang pa rito ang malalaking lungsod ang Taungoo at Pyay .

Ang selyo ng Rehiyon ng Bago ay dalawang magkapatid na hintha (Hamsa), dahil sa makasaysayang impluwensya ng Mon sa lugar.

Pamahalaan

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Tagapagpaganap

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pamahalaan ng Rehiyon ng Bago

Lehislatura

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Hudikatura

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mataas na Hukuman ng Rehiyon ng Bago

Transportasyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang Rehiyon ng Bago ay pinaglilingkuran ng Paliparan ng Pyay.

Demograpiko

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Historical population
TaonPop.±%
19733,179,604—    
19833,799,791+19.5%
20144,867,373+28.1%

Ang kabuuang populasyon ng Rehiyon ng Bago ay 4,863,455 ayon sa Senso sa Myanmar ng 2014 na kinatawan ng Bamar, Karen, Mon, Chin, Rakhine, Shan, Timog Asyano, Tsino, at Pa-O. Ang wikang Birmano ay ang lingguwa prangka.

Relihiyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]

  Ayon sa Senso ng Myanmar ng 2014 , binubuo ng mga Budista ang 93.5% ng populasyon ng Rehiyon ng Bago, na bumubuo sa pinakamalaking komunidad ng relihiyon doon. [3] Kabilang sa mga minoryang relihiyosong komunidad ang mga Kristiyano (2.9%), Muslim (1.2%), Hindu (2.1%), at Animista (0.1%) na sama-samang bumubuo sa natitirang populasyon ng Rehiyon ng Bago. [3] 0.3% ng populasyon ang naglista ng walang relihiyon, iba pang relihiyon, o kung hindi man ay hindi nabilang. [3]

Ayon sa istatistika ng Kumite ngSangha Maha Nayaka ng Estado noong 2016, 50,198 Budistang monghe ang nakarehistro sa Rehiyon ng Bago, na binubuo ng 9.4% ng kabuuang pagkamiyembro ng Sangha ng Myanmar, na kinabibilangan ng parehong baguhan na samanera at ganap na inorden na bhikkhu. [4] Ang karamihan ng mga monghe ay nabibilang sa Thudhamma Nikaya (77.3%), na sinusundan ng Shwegyin Nikaya (16.7%), kasama ang natitirang mga monghe na kabilang sa iba pang maliliit na orden ng monastik . [4] 5,100 thilashin ang nakarehistro sa Rehiyon ng Bago, na bumubuo sa 8.4% ng kabuuang komunidad ng thilashin ng Myanmar. [4]

Ekonomiya

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang ekonomiya ng dibisyon ay lubos na nakadepende sa kalakalan ng troso. Ang Taungoo, sa hilagang dulo ng Rehiyon ng Bago, ay napapaligiran ng mga bulubundukin, tahanan ng teak at iba pang matigas na. Ang isa pang likas na yaman ay petrolyo. Ang pangunahing pananim ay palay, na sumasakop sa mahigit dalawang-katlo ng magagamit na lupang pang-agrikultura. Kabilang sa iba pang pangunahing pananim ang mani ng areka,tubo, mais, mani, sesamum, sunflower, beans at pulses, bulak, jute, goma, tabako, tapioca, saging, palma ng sasa at toddy. Kasama sa industriya ang mga pangisdaan, asin, seramika, asukal, papel, playwud, distilerya, at betsin.

Ang dibisyon ay may maliit na sektor ng pag-aanak at pangingisda, at isang maliit na sektor ng industriya. Noong 2005, mayroon itong mahigit 4 na milyong hayop sa bukid; halos 3,000 akre (1,200 ha) ng mga sakahan ng isda at sugpo; at humigit-kumulang 3000 pribadong pabrika at humigit-kumulang 100 pabrika na pag-aari ng estado. [5]

Ang mga pangunahing pasyalan ng rehiyion ay mapupuntahan bilang isang araw na paglalakbay mula Yangon.

Hydropower plant

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang Shwegyin Dam ay nasa silangang bahagi ng Rehiyon ng Bago. Ito ay isang 1,568 talampakan (478 m) ang haba, 135 talampakan (41 m) ang lapad at 2.5 talampakan (0.8 m) makapal na zone-type dam na may kapasidad na imbakan ng tubig na 2,078,417 megaliro . Ang tatlong kongkretong conduit pipe ay 1,765 talampakan (538 m) ang haba, 16 talampakan (5 m) sa lapad at 20 talampakan (6 m) sa taas ng bawat isa. Ang intake infrastructure ay 121 talampakan (37 m) ang haba, 127 talampakan (39 m) ang lapad at 137 talampakan (42 m) mataas. Ang spillway ay 2,542 talampakan (775 m) ang haba, 135 talampakan (41 m) ang lapad at 58 talampakan (18 m) mataas. Dalawang compressed steel pipe lines sa dam ay 25 talampakan (8 m) ang lapad at 1,100 talampakan (335 m) ang haba ng bawat isa. Ang planta ng kuryente ay 295 talampakan (90 m) ang haba, 94 talampakan (29 m) ang lapad at 70 talampakan (21 m) mataas. Nilagyan ito ng apat na 18.75-MW Francis vertical shaft turbines. Maaari itong makabuo ng 262 milyong KW na oras bawat taon.

Ang pagtatayo ng dam ay inilunsad noong 2003. Ang unang istasyon ng kuryente ay binuksan noong 29 Disyembre 2009, ang pangalawa noong 25 Marso 2011, ang pangatlo noong 2 Hunyo 2011 at ang ikaapat noong 21 Hulyo 2011. Ito ay pinasinayaan noong 22 Oktubre 2011.

Edukasyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  • Unibersidad ng Bago, Bago
  • Unibersidad ng Kompyuter, Pyay
  • Unibersidad ng Kompyuter, Taungoo
  • Pyay Education College
  • Unibersidad ng Teknolohikal ng Pyay
  • Unibersidad ng Pyay
  • Kolehiyong Edukasyonal ng Taungoo
  • Unibersidad ng Taungoo
  • Unibersidad ng Teknolohikal, Taungoo
  • Banal na Paaralan ng Paku

Ang mga pagkakataong pang-edukasyon sa Myanmar ay lubhang limitado sa labas ng mga pangunahing lungsod ng Yangon at Mandalay . Noong 2005, ang Rehiyon ng Bago ay mayroong 578 post-mababa na paaralan, 119 gitnang paaralan at 132 mataas na paaralan. [5] Ang sumusunod ay isang buod ng sistema ng pampublikong paaralan ng rehiyon para sa akademikong taon ng 2002–2003. [6]

AY 2002–2003 Mababa Gitna Mataas
Mga paaralan 3972 227 95
Mga guro 17,400 6600 2000
Mga mag-aaral 544,000 194,000 71,000

Ang rehiyon ay tahanan ng isang pambansang unibersidad, Pyay Technological University at dalawang lokal na unibersidad, Unibersidad ng Pyay at Unibersidad ng Taungoo.

Kalusugan

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang pangkalahatang kalagayan ng pangangalagang pangkalusugan sa Myanmar ay mahina. Ang pamahalaang militar ay gumagastos kahit saan mula 0.5% hanggang 3% ng GDP ng bansa sa pangangalagang pangkalusugan, na patuloy na nagraranggo sa pinakamababa sa mundo. [7] [8] Bagama't ang pangangalagang pangkalusugan ay nominal nalibre, sa katotohanan, ang mga pasyente ay kailangang magbayad para sa gamot at paggamot, kahit na sa mga pampublikong klinika at ospital. Ang mga pampublikong ospital ay kulang sa marami sa mga pangunahing pasilidad at kagamitan. Bukod dito, ang imprastraktura ng pangangalagang pangkalusugan sa labas ng Yangon at Mandalay ay lubhang mahina. Halimbawa, noong 2003, ang Rehiyon ng Bago ay may mas mababa sa isang-kapat ng mga kama sa ospital kaysa sa Rehiyon ng Yangon na ang populasyon ay bahagyang mas malaki. [9] Ang mas nakakagulat pa, noong 2005, ang rehiyong ito ng limang milyon ay mayroon lamang 399 na mga doktor sa mga pampublikong ospital nito. [5]

2002–2003 # Mga ospital # Mga kama
Mga espesyalistang ospital 0 0
Mga pangkalahatang ospital na may mga serbisyong espesyalista 2 400
Mga pangkalahatang ospital 28 958
Mga klinikang pangkalusugan 46 736
Kabuuan 76 2094

Mga kilalang site

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  • Kyaikpun Buddha
  • Pagoda ng Shwemawdaw
  • Shwethalyaung Buddha
  • Palasyo ng Kanbawzathadi

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ Census Report. The 2014 Myanmar Population and Housing Census. Bol. 2. Naypyitaw: Ministry of Immigration and Population. May 2015. p. 17.
  2. ↑ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2018-09-13.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 The 2014 Myanmar Population and Housing Census Census Report Volume 2-C (PDF). Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population. July 2016. pp. 12–15.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 "The Account of Wazo Monks and Nuns in 1377 (2016 year)". State Sangha Maha Nayaka Committee (sa wikang Ingles). 2016. Nakuha noong 2021-01-19.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 "Members of Bago Division (West) USDA implementing development tasks in rural areas". The New Light of Myanmar. 12 May 2005. Inarkibo mula sa orihinal noong 22 August 2007. Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "usda" na may iba't ibang nilalaman); $2
  6. ↑ "Education statistics by level and by State and Division". Myanmar Central Statistical Organization. Inarkibo mula sa orihinal noong 29 September 2011. Nakuha noong 9 April 2009.
  7. ↑ "PPI: Almost Half of All World Health Spending is in the United States". 17 January 2007. Inarkibo mula sa orihinal noong 27 April 2011.
  8. ↑ Yasmin Anwar (28 June 2007). "Burma junta faulted for rampant diseases". UC Berkeley News. Inarkibo mula sa orihinal noong 2 July 2012.
  9. ↑ "Hospitals and Dispensaries by State and Division". Myanmar Central Statistical Organization. Inarkibo mula sa orihinal noong 30 April 2011. Nakuha noong 11 April 2009.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rehiyon_ng_Bago&oldid=2157135"