Pumunta sa nilalaman

Shilling ng Uganda

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Shilling ng Uganda
Shilingi ya Uganda (sa Swahili)
Kodigo sa ISO 4217UGX
Bangko sentralBangko ng Uganda
 WebsitePadron:Website
User(s) Uganda
Pagtaas4.7%
 PinagmulanThe World Factbook, 2014 est.
SagisagUSh
Perang barya
 Pagkalahatang ginagamit50, 100, 200, 500, 1,000 shilling
 Bihirang ginagamit1, 2, 5, 10 shilling
Perang papel1,000, 2,000, 5,000, 10,000, 20,000, 50,000 shilling

Ang shilling ng Uganda (tanda: USh; kodigo: UGX) ay isang pananalapi ng Uganda. Hanggang noong 2013, ito ay hinati sa 100 sentimos hanggang mawala na ito ng halaga.[1]

Ipinakilala ang unang shilling ng Uganda noong 1966 na pamalit sa isang pananalapi na shilling ng Silangang Aprika sa parehong halaga. Dahil sa mataas na paglobo sa pananalaping iyon, ipinakilala noong 1987 ang pangalawang shilling ng Uganda (UGX).

Kadalasang matatag na pananalapi ang shilling at ginagamit bilang halos pangkalahatang transaksyon sa Uganda, na napakabisa sa palitan ng pananalaping banyaga na may mababang bilang ng bansang nagpapalit nito. Ginagamit ding pambayad ang dolyar ng Estados Unidos, pati na rin ang pound sterling at euro.

Binaba ang porsyento ng polisiya sa 22% noong ika-1 ng Pebrero 2012 pagkatapos bumaba ang paglobo nito sa 3 magkasunod na buwan.[2]

Unang shilling

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ipinakilala ang unang serye ng barya para sa Uganda noong 1966 na may denominasyon na 5, 10, 20, 50 sentimo, 1 at 2 shilling. Gawa sa bronse ang mga baryang 5-, 10-, at 20-sentimong barya, at gawa naman sa tanso-nikel ang mga matataas na denominasyon. Inisyu lamang noong taong iyon ang baryang 2-silling. Inisyu naman noong 1976 ang baryang 5-shilling sa sirkulasyon, ngunit tinanggal ito sa sirkulasyon at bihira nang hanapin. Pinalitan naman sa bakal na tubog sa tanso ang mga baryang 5-, at 10-sentimos, at bakal na tubog sa tanso-nikel naman ang mga baryang 50-sentimo at 1-shilling.

Unang serye ng barya ng shilling ng Uganda
Larawan Halaga Komposisyon Diyametro Timbang Kapal Gilid Inisyu
5 sentimo tanso 20 mm 3.21 g 1.38 mm Makinis 1966-1975
5 sentimo bakal na tubog sa tanso 20 mm 3.21 g 1.2 mm Makinis 1976
10 sentimo tanso 25 mm 5 g 1.5 mm Makinis 1966-1975
10 sentimo bakal na tubog sa tanso 25 mm 4.5 g 1.5 mm Makinis 1976
20 sentimo tanso 28 mm 9.76 g 2.07 mm Makinis 1966-1974
50 sentimo tanso-nikel 22 mm 4.60 g 1.5 mm Mala-tinubuan ng tambo 1966-1974
50 sentimo bakal na tubog sa tanso-nikel 22 mm 4 g 1.5 mm Mala-tinubuan ng tambo 1976
1 shilling tanso-nikel 25.5 mm 6.50 g 1.5 mm Mala-tinubuan ng tambo 1966-1975
1 shilling bakal na tubog sa tanso-nikel 25.5 mm 6.50 g 1.5 mm Mala-tinubuan ng tambo 1976
2 shilling tanso-nikel 30 mm 11.7 g 1.5 mm Mala-tinubuan ng tambo 1976
5 shilling tanso-nikel 30 mm (pitumsulok) 13.5 g 2 mm Makinis 1976


Ikalawang shilling

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ipinakilala noong 1987 ang mga baryang gawa sa bakal na tubog sa tanso na 1- at 2-shilling at gawa sa hindi kinakalawang na bakal na 5- at 10-shilling. Hugis labindalawansulok ang mga baryang 1- at 2-shilling, samantala hugis pitunsulok naman ang mga baryang 5- at 10-shilling. Ipinakilala noong 1998 ang mga baryang 50, 100, 200, at 500 shilling. Kasalukuyang nasa sirkulasyon ang mga baryang 1, 2, 5, 10, 50, 100, 200, 500, at 1,000 shilling,[3] subalit ang mga baryang mababa sa 50 shilling ay hindi na halos ginagamit bilang pambayad dahil sa mababang halaga ng mga baryang iyon.

Barya ng ikalawang shilling ng Uganda
Larawan Halaga Komposisyon Diyametro Timbang Kapal Gilid Inisyu
1 shilling bakal na tubog sa tanso 19.5 mm (12-sulok) 4.30 g 2.05 mm Makinis 1987
2 shilling bakal na tubog sa tanso 24 mm (12-sulok) 8 g 2.45 mm Makinis 1987
5 shilling hindi kinakalawang na bakal 22 mm (7-sulok) 3.5 g 1.2 mm Makinis 1987
10 shilling hindi kinakalawang na bakal 26 mm (7-sulok) 5.7 g 1.3 mm Makinis 1987
50 shilling bakal na tubog sa nikel 21 mm 3.9 g 1.8 mm Makinis 1998-2015
100 shilling tanso-nikel 27 mm 7 g 1.73 mm Mala-tinubuan ng tambo 1998-2008
100 shilling bakal na tubog sa nikel 27 mm 6.6 g 1.73 mm Mala-tinubuan ng tambo 2007-2019
200 shilling tanso-nikel 25 mm 8.5 g 2.05 mm Mala-tinubuan ng tambo 1998-2003
200 shilling bakal na tubog sa nikel 25 mm 7.25 g 2.05 mm Mala-tinubuan ng tambo 2007-2019
500 shilling Aluminyo-tanso 23.5 mm 9 g 2.9 mm Mala-tinubuan ng tambo 1998-2019
1000 shilling Gitna: nikel na tubog sa nikel-tanso
Argola: nikel-tanso
27 mm 10.25 g 3 mm Mala-tinubuan ng tambo, na may nakaletrang BOU 1000
nang pitong ulit sa gitna ng gilid nito
2012

Salaping papel

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Unang shilling

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ipinakilala ng Bangko ng Uganda noong 1966 ang mga salaping papel na 5, 10, 20, at 100 shilling. Ipinakilala naman noong 1973 ang salaping papel na 50-shilling, na sinundan noong 1983 sa mga salaping papel na 500 at 1,000 shilling, at 5,000 shilling naman noong 1985.

Pangalawang shilling

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ipinakilala noong 1987 sa panibagong pananalapi sa mga salaping papel na 5, 10, 20, 50, 100, at 200 shilling. Ipinakilala naman noong 1991 ang mga salaping papel na limandaan- at isanglibong-shiling, na sinundan noong 1993 ang salaping papel na limang libong shilling, sampung libong shilling naman noong 1995, dalawampung libong shilling noong 1999, limampung libong shilling noong 2003, at dalawang libong shilling noong 2010. Nasa kasalukuyang sirkulasyon ang mga salaping papel na 1,000, 2,000, 5,000, 10,000, 20,000, at 50,000 shilling. Ikinunsindera ng Bangko ng Uganda noong 2005 na papalitan ba ang salaping papel na 1,000 shilling sa barya nito. Ginagamit sa pang-araw-araw na paggamit ang mga mababang denominasyong salaping papel, na nagiging marumi at ang ilan dito ay masisira na.[4]

Inilabas ng Bangko ng Uganda noong ika-17 ng Mayo 2010 ang panibagong pamilya ng salaping papel na mayroong tampok na higit na marikit na makikita ang yamang-kasaysayan, kalikasan, at kultura ng Uganda. Inilagay din ang pinahusay na tampok-panseguridad. Makikita ang limang larawan sa lahat ng anim na denominasyon: disenyo ng banig ng Uganda, paggawa ng basket sa Uganda, ang mapa ng Uganda (kumpleto dahil mayroong linya ng ekwador), ang Monumento ng Kalayaan, at ang katawan ng lalaki na nakasuot ng bandanang Karimojong. Winika ni Emmanuel Tumusiime Mutebile, ang tagapangasiwa noon ng Bangko ng Uganda noong inilabas pa ang bagong serye ng salaping papel na: hindi nangangahulugang pagbabago sa pananalapi o politika ang kasalukuyang salaping papel na nasa sirkulasyon ngayon. Winika rin niya na ang pagbabago sa disenyo ng salaping papel ay nakikisabay sa pandaigdigang pagsasanay upang hindi makopya ng mga mapagbalatkayo. Uganda rin ang unang bansa sa Aprika na gumamit ng tampok-panseguridad sa salaping papel na SPARK[5] na ginamit sa regular na serye ng salaping papel. Isang optikal na tampok-panseguridad ang SPARK na kilala sa mga bangko sentral sa daigdig at ito ay ginagamit sa mga salaping papel upang hindi makopya ng mga mapagbalatkayo.

Kasalukuyang serye

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Kasalukuyang serye ng salaping papel ng Uganda
Larawan Halaga Sukat Pangunahing kulay Paglalarawan Taon
Harapan Likuran Harapan Likuran Taon ng unang paggawa ukol sa sirkulasyon Pagwawalang-bisa sa sirkulasyon
1000 shilling 130 × 63 mm Kayumanggi Tanawin ng isang bundok Antilope sa loob ng mapa ng bansa sa gitnang bahagi. Mga guhit ng antilope sa kanan. ika-17 ng Mayo 2010 Hindi pa
2000 shilling 134 × 66 mm Bughaw Tanawin ng isang ilog Isda sa loob ng mapa ng bansa sa gitnang bahagi na mayroong guhit ng mga isda sa kanang bahagi.
5000 shilling 139 × 68 mm Luntian Monumento sa pagpapaalala noong ikalawang digmaang pandaigdig Pugad ng ibon sa loob ng mapa ng bansa sa gitnang bahagi na mayroong guhit ng mga ibon sa kanang bahagi.
10,000 shilling 142 × 70 mm Lila Isang estatwa sa kaliwang bahagi at isang tanawing tubig sa kanang bahagi Puno ng saging sa loob ng mapa ng bansa sa gitnang bahagi na mayroong guhit ng mga estatwa ng mga puno sa kanang bahagi.
20,000 shilling 147 × 72 mm Iskarleta Monumento ng sentenaryo sa Kampala sa kaliwang bahagi at parke ng sentenaryo sa kanang bahagi Watusi cattle sa loob ng mapa ng bansa sa gitnang bahagi na mayroong guhit ng mga Watusi cattle sa kanang bahagi.
50,000 shilling 151 × 74 mm Dilaw Monumento ng Stride sa Kampala sa kaliwang bahagi at tropikal na gubat-ulan ng Bwindi sa kanang bahagi Mga gorilya sa loob ng mapa ng bansa sa gitnang bahagi na mayroong guhit ng mga gorilya sa kanang bahagi.

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. https://www.investopedia.com/terms/forex/u/ugx-uganda-shilling.asp
  2. "Uganda shilling little changed but seen weakening". Reuters. Inarkibo mula sa orihinal noong 30 Marso 2020. Nakuha noong 26 Hunyo 2021.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. "Currency – Bank of Uganda". www.bou.or.ug. Bank of Uganda. Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-10-01. Nakuha noong 2021-06-27.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. "Choose sh1000 coins". newvision.co.ug (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2 Hulyo 2021.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. "SPARK trademark registration" (sa wikang Ingles).