Tian Shan

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Tien Shan)
Tian Shan
Ang bulubunduking Tian Shan sa hangganang China – Kyrgyzstan kasama ang Khan Tengri (7,010 m) na makikita sa gitna.
Highest point
TuktokJengish Chokusu
Kataasan7,439 m (24,406 tal)
Mga koordinado42°02′06″N 80°07′32″E / 42.03500°N 80.12556°E / 42.03500; 80.12556
Heograpiya
CountriesChina, Kazakhstan, Kyrgyzstan and Uzbekistan
RegionsXinjiang and Rehiyon ng Fergana
Range coordinates42°N 80°E / 42°N 80°E / 42; 80Mga koordinado: 42°N 80°E / 42°N 80°E / 42; 80
Heolohiya
Edad ng batoCenozoic
Opisyal na pangalanXinjiang Tianshan
UriNatural
Pamantayanvii, ix
Itinutukoy2013 (37th session)
Takdang bilang1414
State PartyChina
RegionAsia
Opisyal na pangalanWestern Tien-Shan
UriNatural
Pamantayanx
Itinutukoy2016 (40th session)
Takdang bilang1490
State PartyKazakhstan, Kyrgyzstan, and Uzbekistan
RegionAsia

Ang Tian Shan,[1] na nangangahulugang "Bundok ng Langit" ("Mountain of Heaven" o "Heavenly Mountain"), ay isang malaking sistema ng mga hanay ng bundok na matatagpuan sa Gitnang Asya. Ang pinakamataas na rurok sa Tian Shan ay Jengish Chokusu, 7,439 metro (o 24,406 piye).

Ang pangalang Intsik para sa Tian Shan ay maaaring nakuha mula sa salitang Xiongnu na "Qilian" (Tsinong pinapayak: 祁连; Tsinong tradisyonal: 祁連; pinyin: Qí lián) – ayon sa komentarista ng Tang na si Yan Shigu, ang Qilian ay ang salitang Xiongnu para sa "kalangitan" o "langit".[2] Binanggit ni Sima Qian sa kanyang Records of the Grand Historian ang Qilian kaugnay sa lupang tinubuan ng Yuezhi, at ang katawagan ay pinaniniwalaang tumutukoy sa Tian Shan sa halip ng Bulubunduking Qilian na 1,500 kilometro (930 mi) sa karagdagang silangan na kilala ngayon sa pangalang ito.[3][4] Ang Bulubunduking Tannu-Ola sa Tuva ay may parehong kahulugan sa pangalan nito ("langit / celestial bundok" o "diyos / espiritu bundok"). Sagrado ang Tian Shan sa Tengrismo, at ang pangalawang pinakamataas na rurok ay kilala bilang Khan Tengri na maaaring isalin bilang "Panginoon ng mga Espiritu".[5]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Tsino: 天山; pinyin: Tiānshān, Dungan: Тянсан; Tjansan; Old Turkic: 𐰴𐰣 𐱅𐰭𐰼𐰃, Tenğri tağ; Turkish: Tanrı Dağı; Mongol: Тэнгэр уул, Tenger úl; Uyghur: تەڭرىتاغ‎, Тәңри тағ, Tengri tagh; Kyrgyz: Теңир-Тоо/Ала-Тоо, Teñir-Too/Ala-Too, تەڭىر-توو/الا-توو; Kasaho: Тәңіртауы/Алатау, Täñirtaw/Alataw, تأڭئرتاۋ; Usbeko: Tyan-Shan, Тян-Шан, تيەن-شەن
  2. 班固 Ban Gu. 漢書: 顏師古註 Hanshu: Yan Shigu Commentary. 祁連山即天山也,匈奴呼天為祁連 (pagsasalin: Qilian Mountain is the Tian Shan, the Xiongnu called the sky qilian)
  3. Liu, Xinru (2001), "Migration and Settlement of the Yuezhi-Kushan: Interaction and Interdependence of Nomadic and Sedentary Societies", Journal of World History, Journal of World History, Volume 12 (Issue 2, Fall 2001): 261–291 {{citation}}: |volume= has extra text (tulong); |issue= has extra text (tulong)
  4. Mallory, J. P.; Mair, Victor H. (2000). The Tarim Mummies: Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples from the West. Thames & Hudson. London. p. 58. ISBN 0-500-05101-1. {{cite book}}: Unknown parameter |lastauthoramp= ignored (|name-list-style= suggested) (tulong)
  5. Wilkinson, Philip (2 Oktubre 2003). Myths and Legends. Stacey International. p. 163. ISBN 978-1900988612.

HeograpiyaAsya Ang lathalaing ito na tungkol sa Heograpiya at Asya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.