Timog Vietnam
Republika ng Vietnam | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1955–1975 | |||||||||
Salawikain: Tổ Quốc – Danh Dự – Trách Nhiệm "Bayan – Dangal – Tungkulin" | |||||||||
.svg) The administrative territory of South Vietnam during the Vietnam War (dark green); territory claimed but not controlled (light green). | |||||||||
| Kabisera at pinakamalaking lungsod | Saigon 10°46′37″N 106°41′43″E / 10.77694°N 106.69528°E | ||||||||
| Wikang opisyal | |||||||||
| Katawagan | Timog Biyetnames Biyetnames | ||||||||
| Pamahalaan | Unitaryong republikang pampanguluhan | ||||||||
| President | |||||||||
• 1955–1963 | Ngô Đình Diệm | ||||||||
• 1963–1967 | Vacant (Military junta) | ||||||||
• 1967–1975 | Nguyễn Văn Thiệu | ||||||||
• 1975 | Trần Văn Hương | ||||||||
• 1975 | Dương Văn Minh | ||||||||
| Prime Minister | |||||||||
• 1963–1964 (first) | Nguyễn Ngọc Thơ | ||||||||
• 1975 (last) | Vũ Văn Mẫu | ||||||||
| Vice President | |||||||||
• 1956–1963 | Nguyễn Ngọc Thơ | ||||||||
• 1963–1967 | Vacant | ||||||||
• 1967–1971 | Nguyễn Cao Kỳ | ||||||||
• 1971–1975 | Trần Văn Hương | ||||||||
• 1975 | Nguyễn Văn Huyền | ||||||||
| Lehislatura | Pambansang Asembleya | ||||||||
• Mataas na Kapulungan | Senado | ||||||||
• Mababang Kapulungan | Kapulungan ng mga Kinatawan | ||||||||
| Panahon | Digmaang Malamig • Digmaang Vietnam | ||||||||
| 26 October 1955 | |||||||||
• Start of the Vietnam War | 1 November 1955 | ||||||||
| 2 November 1963 | |||||||||
• Second Republic established | 1 April 1967 | ||||||||
| 27 January 1973 | |||||||||
| 30 April 1975 | |||||||||
| Lawak | |||||||||
• Kabuuan | 173,809 km2 (67,108 mi kuw) | ||||||||
| Populasyon | |||||||||
• 1955 | c. 12 million | ||||||||
• 1968 | 16,258,334 | ||||||||
• 1974 | 19,582,000 | ||||||||
• Densidad | 93.55[a]/km2 (242.3/mi kuw) | ||||||||
| Salapi | đồng | ||||||||
| Sona ng oras | UTC+8 (Saigon Standard Time (SST)) | ||||||||
| |||||||||
| Bahagi ngayon ng |  Vietnam | ||||||||
.svg)
Ang Timog Vietnam, opisyal na Republika ng Vietnam, ay isang bansa sa Timog-silangang Asya na umiral mula 1955 hanggang 1975. Una itong nakakuha ng internasyonal na pagkilala noong 1949 bilang Estado ng Vietnam sa loob ng Samahan ng Pransya, kasama ang Minrena sa loob ng Unyong Pranses 1976), bago naging republika noong 1955, ang panahon kung kailan ang katimugang bahagi ng Vietnam ay isang miyembro ng Western Bloc noong bahagi ng Cold War pagkatapos ng 1954 division ng Vietnam. Ang Timog Vietnam ay napapaligiran ng Hilagang Vietnam (Demokratikong Republika ng Vietnam) sa hilaga, Laos sa hilagang-kanluran, Cambodia sa timog-kanluran, at Thailand sa kabila ng Golpo ng Thailand sa timog-kanluran. Ang soberanya nito ay kinilala ng Estados Unidos at 87 iba pang mga bansa, bagama't nabigo itong makapasok sa United Nations bilang resulta ng isang veto ng Sobyet noong 1957. Ito ay pinalitan ng Republika ng Timog Vietnam noong 1975. Noong 1976, ang Republika ng Timog Vietnam at Hilagang Vietnam ay nagsanib upang bumuo ng Socialist Republic of Vietnam.
Ang pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay nakita ang mga pwersang gerilya ng anti-Hapon na Việt Minh, na pinamunuan ng komunistang mandirigma na si Ho Chi Minh, na nagpahayag ng pagtatatag ng Demokratikong Republika ng Vietnam sa Hanoi noong Setyembre 1945. Noong 1949, sa panahon ng Unang Digmaang Indochina, binuo ng mga Pranses ang Estado ng Vietnam, isang karibal na pamahalaan ng mga anti-komunistang politikong Vietnamese sa Saigon, na pinamumunuan ng dating emperador na si Bảo Đại. Ang isang reperendum noong 1955 sa magiging anyo ng pamahalaan ng estado ay malawakang napinsala ng pandaraya sa elektoral at nagresulta sa pagpapatalsik ng Bảo Đại ni Punong Ministro Ngô Đình Diệm, na nagpahayag ng kanyang sarili bilang pangulo ng bagong republika noong 26 Oktubre 1955. Pagkatapos ng 1954 Geneva Conference, tinalikuran nito ang pag-angkin nito sa hilagang bahagi ng bansa na kontrolado ng Việt Minh, at itinatag ang soberanya nito sa katimugang kalahati ng Vietnam na binubuo ng Cochinchina (Nam Kỳ), isang dating kolonya ng Pransya; at mga bahagi ng Annam (Trung Kỳ), isang dating French protectorate. Napatay si Diệm sa isang kudeta ng militar na suportado ng CIA na pinamumunuan ni heneral Dương Văn Minh noong 1963, at sumunod ang isang serye ng mga panandaliang pamahalaang militar. Pinamunuan noon ni Heneral Nguyễn Văn Thiệu ang bansa pagkatapos ng isang sibilyang halalan sa pagkapangulo na hinimok ng US mula 1967 hanggang 1975.
Sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/> tag para rito); $2