Wikang Uighur

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Jump to navigation Jump to search

Ang Wikang Uighur o Uyghur o Wigur (维吾尔语/ئۇيغۇرچە‎/Uyƣurqə/Уйғурчә, o ئۇيغۇر تىلى‎/Uyƣur tili/Уйғур тили) ay isang Wikang Turkiko na ginagamit ng lipunang Uighur sa lalawigan ng Xinjiang (tinatawag ding Silangang Turkestan o Uyghurstan), na dating tinawag na "Sinkiang", isang rehiyon sa Gitnang Asya sa ilalim ng pamamahala ng Tsina.

Pagkakahanay[baguhin | baguhin ang batayan]

Ang Wikang Uighur ay nabibilang sa pangkat ng Qarluq sa pamilya nga mga Mga Wikang Turkiko na hawak ng mga Wikang Altayko.

Mga sistema ng pagsusulat sa Wikang Uighur[baguhin | baguhin ang batayan]

Paghahambing sa mga alpabeto para sa Uighur
Arabo Latin Siriliko ULY Turko IPA   Arabo Latin Siriliko ULY Turko IPA
ئا A a A a A a A a /a/ ق Ķ ķ Қ қ Q q K k /q/
ئە Ə ə Ə ə E e E e /æ/ ك K k K k K k K k /k/
ب B b Б б B b B b /b/ ڭ -ng Ң ң -ng -ng /ŋ/
پ P p П п P p P p /p/ گ G g Г г G g G g /ɡ/
ت T t Т т T t T t /t/ ل L l Л л L l L l /l/
ج J j Җ җ J j C c /ʤ/ م M m М м M m M m /m/
چ Q q Ч ч CH ch Ç ç /ʧ/ ن N n Н н N n N n /n/
خ H h X x X x H h /x/ ھ H̡ h̡ Һ һ H h H h /h/
د D d Д д D d D d /d/ ئو O o О о О о O o /o/
ر R r Р р R r R r /r/ ئۇ U u У у U u U u /u/
ز Z z З з Z z Z z /z/ ئۆ Ɵ ɵ Ө ө Ö ö Ö ö /ø/
ژ Ⱬ ⱬ Ж ж J j J j /ʒ/ ئۈ Ü ü Ү ү Ü ü Ü ü /y/
س S s С с S s S s /s/ ۋ V v В в W w V v /v/
ش X x Ш ш SH sh Ş ş /ʃ/ ئې E e E e É é E e /e/
غ Ƣƣ Ғ ғ GH gh Ğ ğ /ʁ/ ئى I i И и I i İ i/I ı /i/ or /ɨ/
ف F f Ф ф F f F f /f/ ي Y y Й й Y y Y y /j/

Ang alpabetong Siriliko para sa wikang Uighur ay may dalawang karagdagang titiko. Hinambing din sila sa mga titik ng Arabo at Latin.

Siriliko Arabo Latin
Ю ю يۇ yu
Я я يا ya

Halimbawa ng teksto[baguhin | baguhin ang batayan]

Heto ang mga halimbawa ng Pangkalahatang Pagtatag ng Karapatang Pantao (Artikulo 1) sa Uighur:

Halimbawa ng pagsusulat sa iba't ibang ortograpiyang pang-Uighur
K̡ona Yezik̡ ھەممە ئادەم زاتىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا بابباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلغە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەمدە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن مۇئامىلە قىلىشى كېرەك
Yengi Yezik̡ H̡əmmə adəm zatidinla ərkin, izzət-h̡ɵrmət wə hok̡uk̡ta babbarawər bolup tuƣulƣan. Ular ək̡ilƣə wə wijdanƣa igə h̡əmdə bir-birigə k̡erindaxlik̡ munasiwitigə hax roh bilən mu’amilə k̡ilixi kerək.
Sirilikong Uighur Һәммә адәм затидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилғә вә виджданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хаш рох билән му’амилә қилиши керәк.
ULY Hemme adem zatidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta babbarawer bolup tughulghan. Ular eqilghe we wijdan'gha ige hemde bir-birige qérindashliq munasiwitige xash rox bilen muamile qilishi kérek.
Turkong Uighur Hemme adem zatidinla erkin, izzet-hörmet we xoquqta babbarawer bolup tuğulğan. Ular eqilğe we wicdanğa ige hemde bir-birige qérindaşliq munasiwitige xaş rox bilen mu’amile qilişi kérek.
Filipino Ang lahat ng tao ay ipinanganak na malaya at pantay-pantay sa paninindigan at mga karapatan. Sila ay pinagkalooban ng may pangangatuwiran at konsiyensiya at dapat makibahagi sa isa't isa sa diwa ng pakikipag-kapatiran.

Mga Kawing Panlabas[baguhin | baguhin ang batayan]

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikang_Uighur&oldid=1892764"