Matcha

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Huwag ikalito sa Matsa, isang malutong na tinapay na walang pampaalsa.
Matcha
UriTsaang lunti
Ibang pangalan抹茶, "pinong pulbos na tsaa"
PinagmulanTsina
Maikling paglalarawanPulbos na tsaang lunti na ginilingang-bato mula sa Tsina
Pangalan ayon sa rehiyon
"Matcha" sa Hanzⅰ
Pangalang Tsino
Tsino抹茶
Pangalang Koreano
Hangul말차
Hanja抹茶
Ibanag pangalang Koreano
Hangul가루차
Pangalang Hapones
Kanji抹茶
Kanaまっちゃ

Ang matcha[a] (抹茶) ay pinong pulbos ng dahon ng tsaang lunti na may espesyal paglilinang at pagpoproseso na nagmula sa Tsina. Nang maglaon, nilinang sa Hapon ang luntiang kulay na makikita sa karamihan ng modernong matcha, kung saan nagaganap ang karamihan ng produksiyon ngayon.[1] Sa ika-12 siglo o mas maaga pa, ipinakilala sa Hapon ang tsaang siksik ng mga Tsino, ang hilaw na materyales para sa matcha. Noong ipinagbawal ang produksiyon ng siksik na tsaa sa Tsina noong 1391,[2] inabandona sa Tsina ang matcha at nilinang sa Hapon pagkatapos nito.

Noong naimbento ang paraan ng pagtutubo sa lilim sa Hapon noong ika-15 siglo, tumingkad ang berde ng tsaang matcha sa halip na ang kulay kayumanggi nito noon. Pinapalaki sa malilim na lugar ang mga halamang ginagamit para sa matcha sa loob ng tatlo hanggang apat na linggo bago ang pag-aani; tinatanggal ang mga tangkay at ugat sa pagpoproseso. Habang lumalago sa lilim, nagpoprodus ang halamang Camellia sinensis ng mas maraming teanina at kapeina. Iba ang pagkokonsumo ng pinulbos na matcha kumpara sa dahon o supot, dahil nakasuspinde ito sa likido, karaniwan tubig o gatas.

Isang tasa ng tsaang matcha

Kahulugan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa Hapon, nagbibigay-kahulugan ang mga pamantayan sa pagtatak batay sa Batas sa Pagtatak ng Pagkain (pinagtibay noong 2015) sa mga tsaa na maaaring itatak at ibenta bilang matcha. Ayon dito, binigyang-katuturan ang matcha bilang pinulbos na tsaa na nagagawa sa paggiling ng mga dahon ng tsaa na tinatawag na tencha (碾茶), sa pamamagitan ng gilingang pantsaa para maging pinong pulbos.[3][4] Tumutukoy ang tencha sa mga dahon ng tsaa na pinalaki sa lilim, pinasingawan, at pinatuyo nang walang pagmamasa.

Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa Tsina noong dinastiyang Tang (618–907), pinasingawan ang mga dahon ng tsaa at ginagawang bloke para maitago at maikalakal. Inihanda ang tsaa sa pagbusa at pagdurog sa tsaa, dinekokta ang resultang pulbos sa mainit na tubig, at binudburan ng asin.[5] Noong dinastiyang Song (960–1279), pumatok ang paraan ng paggawa ng pinulbos na tsaa mula sa pinasingawang dahong tsaa na pinatuyo at ang paraan ng paghanda ng inumin sa pagbabati ng pinulbos na tsaa at mainit na tubig sa tason.[6]

Ginawang ritwal ng mga Budistang Chan ang paghahanda at pagkokonsumo ng pinulbos na tsaa. Inilarawan nang detalyado ng pinakaunang natitirang kodigong monastiko ng mga Chan, na pinamagatang Chanyuan Qinggui (Mga Tuntunin ng Kadalisayan para sa Monasteryong Chan, 1103), ang etiketa para sa mga seremonya ng tsaa.[6][7]

Dinala sa Hapon ang Budismong Zen at mga paraan ng paghahanda ng pinulbos na tsaa ni Eisai noong 1191. Sa Hapon, naging mahalagang bagay ito sa mga monasteryong Zen, at mula ika-14 hanggang ika-16 na siglo, lubos na pinahahalagahan ito ng mga miyembro ng matataas na antas ng lipunan.

Noong dinastiyang Yuan sa Tsina, sumikat ang babad-dahon na tsaa kumpara sa mga detalyadong ritwal ukol sa binating tsaa na nilinang sa korteng Song. Kaya unti-unting nawala sa Tsina ang uri ng tsaa na kilala natin ngayon bilang matcha, at imbes nito, luminang sa Hapon ayon sa mga estetiko at prinsipyo ng mga Hapones.[1]

Produksiyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pinalamig na tsaang tencha, pinakuluan mula sa dahon na ginagamit sa paggawa ng pinulbos na matcha

Gawa ang matcha sa mga dahong tsaa na pinalaki sa lilim na ginagamit din sa paggawa ng gyokuro. Nagsisimula ang paghahanda ng matcha ilang linggo bago ang pag-aani at maaari tumagal nang hanggang 20 araw, kung kailan tinatakpan ang mga palumpong para maiwasan ang direktang liwanag ng araw. Nagpapabagal ito sa pagtubo ng halaman, nagpapataas ng kloropila, nagpapaitim sa dahon, at nagpapaprodus ng mga asidong amino, lalo na ang teanina. Pagkatapos anihin, kung inirolyo ang mga dahon bago ipatuyo katulad ng paggawa sa sencha (煎茶), tsaang gyokuro (hamog-hade) ang magiging resulta. Sapagkat kung inilatag ang mga dahon para matuyo, Magwawatak-watak nang konti ang mga dahon at magiging tencha (碾茶) ito. Pagkatapos, maaaring tanggalin ang ugat at tangkay, at igiling ang tencha sa bato para maging ang pino, matingkad-berde, at malatalkong pulbos na kilala bilang matcha.[1]

Ibang paggamit[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sinasahugan ito sa castella, manjū, at monaka; nilalahok sa ginadgad na yelo (kakigōri); hinahalo sa gatas at asukal bilang inumin; at hinahalo sa asin bilang pampalasa sa tempura na kilala bilang matcha-jio. Ginagamit din ito bilang pampalasa sa maraming Kanluraning tsokolate, kendi, at panghimagas, gaya ng mga keyk at pastelerya, kabilang dito ang pianono at cheesecake, kukis, puding, mousse, at sorbetes. Ibinebenta ang nagyelong yogurt na may matcha sa tindahan at maaaring gawin sa bahay gamit ang Griyegong yogurt. Ang Pocky at Kit Kat na pangmeryenda ay may bersiyong matcha sa Hapon.[8] Maaari ring haluin ito sa mga ibang uri ng tsaa. Halimbawa, idinaragdag ito sa genmaicha upang mabuo ang matcha-iri genmaicha (literal na tsaa ng tostadong pinawa at lunting dahon na dinagdagan ng matcha).

Kumalat na rin ang paggamit ng matcha sa mga modernong inumin sa mga kapihan sa Hilagang Amerika, tulad ng Starbucks, na naglabas ng mga "green tea latte" at iba pang inumin na lasang matcha pagkatapos nilang pumatok sa mga lokasyon nila sa Hapon.[9][10]

  • Sorbetes na matcha sa isang restoran sa Tokyo
    Sorbetes na matcha sa isang restoran sa Tokyo
  • Keyk na matcha
    Keyk na matcha
  • Mga rolyo ng cha-soba sushi
    Mga rolyo ng cha-soba sushi
  • Kapeng matcha (nitro cold brew) na pinatungan ng batidong krema
    Kapeng matcha (nitro cold brew) na pinatungan ng batidong krema
  • Tsaang matcha sa gatas
    Tsaang matcha sa gatas

Talababa[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ "Matcha", ang pinakaraniwang baybay, at naaayon sa romanisasyong Hepburn ng hiraganang まっちゃ. Sa romanisasyong Kunrei-shiki (ISO 3602), "mattya" ang baybay nito. Di-pamantayan at di-karaniwan ang baybay na "maccha".

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Heiss, Mary Lou; Heiss, Robert J. (2007). "Japan: Unique Teas and Introspective Customs". The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide [Ang Kuwento ng Tsaa: Isang Kasaysayang Pangkultura at Gabay sa Pag-inom] (sa wikang Ingles). New York: Ten Speed Press. ISBN 978-1-60774-172-5.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ Shen, Defu. "補遺一"  [Addendum 1]. 萬曆野獲編  [Di-opisyal na Himalay sa Panahong Wanli] (sa wikang Tsino) – sa pamamagitan ni/ng Wikisource.
  3. ↑ "食品表示基準Q＆A" [Mga Pamantayan sa Pagtatak ng Pagkain T&S] (PDF) (sa wikang Hapones). Consumer Affairs Agency. Marso 2021. Nakuha noong 2024-01-25.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Japan Tea Central Public Interest Incorporated Association (2019). 緑茶の表示基準 [Mga Pamantayan sa Pagtatak ng Tsaang Lunti] (PDF) (Ulat) (sa wikang Hapones). p. 21.{{cite report}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Han Wei, "Tang Dynasty Tea Utensils and Tea Culture: Recent Discoveries at Famen Temple" [Kagamitang Pangtsaa at Kultura ng Tsaa Noong Dinastiyang Tang: Mga Kamakailangang Pagtuklas sa Templong Famen] (sa wikang Ingles), sa Chanoyu Quarterly blg. 74 (1993)
  6. ↑ 6.0 6.1 Tsutsui Hiroichi, "Tea-drinking Customs in Japan" [Kaugalian sa Pag-iinom ng Tsaa sa Hapon] (sa wikang Ingles), papel sa Seminar Papers: The 4th International Tea Culture Festival. Korean Tea Culture Association, 1996.
  7. ↑ "thezensite: The Origins of Buddhist Monastic Codes in China; book review" [thezensite: Ang Pinagmulan ng mga Budistang Kodigong Monastiko sa Tsina; pagsusuri ng aklat] (sa wikang Ingles). thezensite. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Pebrero 2009. Nakuha noong 11 Marso 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Rebecca Smithers (24 Pebrero 2019). "The matcha moment: why even KitKats now taste of green tea" [Panahon ng matcha: bakit kahit Kitkat lasang matcha na]. The Guardian (sa wikang Ingles).{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ "Starbucks matcha marches into the Via lineup with new, Japan-exclusive green tea drink mix". SoraNews24 -Japan News- (sa wikang Ingles). 2016-06-10. Nakuha noong 2024-02-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ "Green Tea Joins Starbucks Menu - Queens Gazette". Queens Gazette -. 2006-04-19. Nakuha noong 2024-02-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Matcha&oldid=2114976"