Monyohe (Sotho)

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Si Monyohe ay isang tauhang lumilitaw sa mga kuwentong-bayan mula sa mga Sotho. Minsan siya ay inilalarawan bilang isang ahas o ahas na may di-nakikitang kapangyarihan na nag-aasawa ng isang babaeng tao.[1]

Mga piling kuwento[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang mga sumusunod na kuwento ay tinipon ni Édouard Jacouttet na orihinal sa Pranses at isinalin sa Ingles.

Monyohe (unang bersiyon)[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa unang kuwento, ayaw magpakasal ni Senképeng, kapatid ni punong Masilo. Pumunta sila sa isang pistang pang-awit sa Morakapula, at kumakanta buong araw. Nanawagan si Morakapula para sa ulan, na nagsasabing tumanggi si Senképeng na sumayaw sa kaniya. Kaya umuulan buong gabi. Kinabukasan, ipinagbawal ni Morakapula ang lahat na bigyan ng tuluyan ang dalaga. Kaya't nagpasya silang mag-asawa na umuwi, sa kabila ng puno ng mga ilog. Tumawid si Masilo at ang kaniyang mga tao sa ilog nang walang problema, ngunit may isang uri ng puwersa na nagtulak kay Senképeng pabalik at hindi niya ito makatawid. Ilang beses pa nilang sinubukan, walang pakinabang. Siya at ang kaniyang kapatid na lalaki ay naghiwalay ng landas, at siya ay nagsundalo, sa tabi ng mga baks ng ilog ng Motikoe. Nakahanap siya ng "bunton ng esparago" na dinala ng ilog at pinasok ito, naiwan ang kaniyang thomo (uri ng instrumento) sa malapit. Isang umaga, isang babaeng nagngangalang 'Mamonyohe ang lumapit sa isang balong at nakita ang bunton. Nahanap niya si Senképeng at nagalak na nakahanap siya ng asawa para sa kaniyang anak.

Dinala niya si Senképeng sa kaniyang kubo. Nakita ni Mamonyohe na ang mga baka at tupa ay kinatay, ang malakas na serbesa ay natimpla at ang tinapay ay inihurnong, at inutusan si Senképeng na magdala ng isang basket ng bawat isa sa kubo ni Mohyone, na magiging asawa niya. 'Utos ni Mamonyohe na bumalik at kunin ang mga kagamitan. Matapos makapasok sa kubo at makita lamang ang mga buto mula sa karne, si Senképeng ay nagtataka kung sino ang hindi nakikitang pigura na kumakain ng pagkain sa isang iglap. Inutusan ng babae ang batang babae na gumiling ng kaffir corn at dalhin ito sa kaniyang asawa, kasama ang ilang tinapay at makapal na gatas. Muli, tinanong ni Senképeng ang sarili tungkol sa insidente.

Inutusan siya ni Mamonyohe na matulog sa kubo ng kaniyang asawa. Sa unang gabi, ang babae ay natutulog sa lupa at walang nakikita, ngunit naramdaman ang buntot ni Monyohe na tumama sa kaniya. Nagising siya at ipinagpatuloy ang routine kahapon. Isang araw, tinanong siya ng ilang tao sa nayon kung bakit hindi siya umaalis sa lugar at umuwi, at sumagot siya na hindi niya alam kung paano. Ngunit isang araw, pumunta ang batang babae sa fountain, inilapag ang pitsel at nagpunta sa mahabang paglalakbay pauwi.

Samantala, pabalik sa kubo ni Monyohe, mainit siyang lumabas dito sa paghabol sa kaniyang asawa. Si Senképeng ay kumakanta ng isang kanta o isang uri ng spell upang pigilan si Monyohe sa kaniyang mga track habang siya ay nagpapatuloy sa kaniyang paglalakbay pabalik sa kaniyang nayon. Nang makita niya ang dalawang batang lalaki na nagpapastol ng mga baka ng kanilang nayon, nakiusap siya sa kanila na alertuhan ang mga tao tungkol sa tumutugis na ahas. Sa sandaling dumating si Monyohe, pagod dahil sa pagtugis, pinatay siya ng nayon gamit ang mga kutsilyo at pang-ahit. 'Dumating si Mamonyohe at nagdalamhati sa pagkamatay ng kaniyang anak. Pagkatapos, inutusan niya na patayin ang isang itim na baka. Ibinalot niya ang labi ng kaniyang anak sa balat nito at sinunog ito hanggang sa isang itim na cinder. Kinuha niya ang kaross ng baka, pumunta sa "pool" at itinapon ito sa pool. Umikot siya sa pool ng ilang beses, at lumabas si Monyohe dito hindi na isang ahas, kundi bilang isang lalaki. Pinakasalan ni Senképeng ang taong ngayon na si Monyohe.[2][3][4]

Sa isang pagkakaiba-iba ng kuwento, na inilathala ni Jan Knappert, ang panimulang bahagi ay nilaktawan nang buo. Sa halip, sinubukan ni Senképeng at ng kaniyang kapatid na si Masilo na tumawid sa isang ilog sa pamamagitan ng paglangoy, ngunit ang malalakas na agos ay nagpahiwalay sa magkapatid, bawat isa sa pampang ng ilog.[5]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Slone, D. Jason, and Mort, Joel G. Mort. "ON THE EPISTEMOLOGICAL MAGIC OF ETHNOGRAPHIC ANALYSIS". In: Method & Theory in the Study of Religion 16, no. 2 (2004): 152. Accessed July 10, 2021. http://www.jstor.org/stable/23551287.
  2. Jacottet, Edouard. Contes populaires des Bassoutos: Afrique du Sud. Paris: Ernest Leroux. 1895. pp. 214-225.
  3. Jacottet, Édouard. The treasury of Ba-suto lore; being original Se-suto texts, with a literal English translation and notes. London, K. Paul, Trench, Trubner & co. 1908. pp. 126-135 (top of the page).
  4. Scheub, Harold. African Tales. The University of Wisconsin Press, 2005. pp. 188-192. ISBN 0-299-20940-7.
  5. Knappert, Jan. Myths and Legends of Botswana, Lesotho, and Swaziland. Leiden: E.J. Brill, 1985. pp. 122-126. ISBN 9789004074552.