Esarhaddon

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Esarhaddon
  • hari ng Asirya
  • hari ng Babilonya
  • hari ng Sumer at Akkad
  • hari ng Ehipsto at Cush
  • hari ng Apat na Sulok ng Mundo
  • Hari ng Uniberso

Malapitang tingin sa isang paglalarawan ni Esarhaddon na ngayo'y nasa Museo ng Pergamo sa Berlin
Hari ng Imperyong Neo-Asiryo
Panahon 681–669 BC
Sinundan Sennacherib
Sumunod Ashurbanipal
(Assyria)
Shamash-shum-ukin
(Babylon)
Asawa Esharra-hammat
iba pa
Anak Serua-eterat
Ashurbanipal
Shamash-shum-ukin
Ama Sennacherib
Ina Naqi'a
Kapanganakan c. 713 BCE[1]
Kamatayan 1 Nobyembre 669 BCE[2]
(edad c. 44)
Harran

Si Esarhaddon o Essarhaddon,[3] Assarhaddon[4] and Ashurhaddon[5] (Neo-Assyrian cuneiform: , Aššur-aḫa-iddina,[6][7] na nangangahulugang " Binigyan ako ni Ashur ng kapatid na lalake";[3] Hebreong pambilya: אֵסַר־חַדֹּן ʾĒsar-Ḥadōn) ang hari ng Imperyo Neo-Asiryo mula sa kamatayan ng kanyang amang si Sennacherib noong 681 BCE hanggang sa kanyang kamatayan noong 669 BCE. Siya ang ikatlo sa dinastiyang Sargonid at pinakakilala sa kanyang pananakop sa Sinaunang Ehipto noong 671 BCE na gumawa kanyang imperyo na pinakamalaking imperyo sa buong mundo. Kanyang muling itinayo ang Babilonia na winasak ng kanyang ama.[8]

Si Esarhadon ikatlong anak ng hari at ikatlong tagagpamana sa trono. Ang panganay na anak ni Sennacherib at tagapagmana na si Ashur-nadin-shumi ay nahuli ng kaaway at pinapatay noong 694 BCE Ang ikalawang anak at tagapagmana sa trono ay si Arda-Mulissu ngunit si Esarhaddon ang ginawang tagapagpama sa trono. Dahil sa desisyong ito, nagalit si Arda-Mulissu at isa pang kapatid na si Nabu-shar-usur at pinatay ang kanilang ama at tinangkang agawin ang trono.[9]. Naglunsad ng kudeta si Arda-Mulissu ngunit ito ay hindi matagumpay. Ang pangyayaring ito ang gumawa kay Esarhaddon na maging paranoid laban sa mga tao lalo na sa mga kamag-anak na lalake. Kanyang tinalo ang kanyang mga kapatid na lalake noong 681 BCE at naglunsad ngmga malalaking proyekto sa Asirya at Babilonya. Nakidigma siya sa Medes, Arabia, Caucasus at Levant. Kinikilala si Esarhaddon sa kasaysayan na isa sa pinakadakila at pinakamatagumpay na haring Asiryo.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Widmer 2019, talababa bilang 53.
  2. Fales 2012, p. 135.
  3. 3.0 3.1 Encyclopaedia Britannica.
  4. Encyclopaedia Iranica.
  5. Cunliffe 2015, p. 514.
  6. Sa orihinal na Sumero-Akkadian cuneiform: 𒀭𒊹𒉽𒀸 AN-SHAR2-PAP-ASH at 𒀭𒊹𒉽𒍮𒈾 AN-SHAR2-PAP-SHUM2-NA sa "CDLI-Archival View". cdli.ucla.edu. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2021-07-30. Nakuha noong 2022-04-02.
  7. Postgate 2014, p. 250.
  8. Mark 2014.
  9. Knapp 2020, p. 166.

Bibliograpiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Batayan mula sa web[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • "Esarhaddon". Encyclopædia Britannica (sa Ingles). Nakuha noong 22 November 2019.
  • "Assarhaddon". Encyclopaedia Iranica (sa Ingles). Nakuha noong 23 November 2019.
  • Mark, Joshua J. (2009). "Ashurbanipal". World History Encyclopedia (sa Ingles). Nakuha noong 24 November 2019.