Tingnan ang wikitext ng Ḥanuka

{{Infobox holiday
| image         =Chanukkah2007_pic_(1)c.JPG
| caption       = Mga [[Dreidel]], [[hanukkiah]], at [[sufganiyot]]
| holiday_name  = Hanukkah
| official_name = {{lang-he|חֲנֻכָּה}} or {{lang|he|חֲנוּכָּה|rtl=yes}}<br /> Dedikasyon ng [[Ikalawang Templo sa Herusalem]] 
| nickname      = 
| observedby    =Mga [[Hudyo]]
| begins        = 25 [[Kislev]]
| ends          = 2 [[Tevet]] o 3 Tevet
| celebrations  = Pagsisindi ng mga kandila bawat gabi. Mga pag-awit ng mga awaiting gaya ng [[Ma'oz Tzur]]. Pagsambit ng panalanging  [[Hallel]]. Pagkain ng mga pritong pagkain sa mantika gaya ng [[latke]] at  [[sufganiyot]]. paglalaro ng  ''[[Hanukkah#Dreidel|dreidel]]'' at pagbibigay ngb[[Hanukkah gelt|Hanukkah ''gelt'']]
| type          = Hudyo
| significance  = Pagkapanalo ng [[Mga Macabeo]] laban sa puwersa ni [[Antiochus IV Epiphanes]]. Ang [[Ikalawang Templo sa Herusalem]] ay dinalisay. Ang paghahandog sa Templo ay ibinalik.  Ang mitsa ng kandila ay milagrosong nagilaw ng 8 araw  bagaman ang langis ay sapat lamang para sa isang araw.
| relatedto     = [[Purim]]
| date          = 
}}

[[Image:Chanukia.jpg|thumb|Ang [[Menorah]], ang lalagyan ng mga kandila na sinisindihan sa walong araw na pista ng Hanuka]]
[[Talaksan:Hanukkah dishes.jpg|thumb|Mga pagkaing pang-Ḥanuka]]
[[File:Channel 2 - Hanukkah.webm|thumb|right|300px|thumbtime=00:03]]
Ang '''Ḥanuka''' , '''Hanukkah''' o '''Chanuka''' ([[Wikang Ebreo|Ebreo]]: חנוכה‎, "Pagtatalaga") na kilala rin bilang '''Pista n mga Ilaw''' ay isang walong-araw na pista ng [[mga Hudyo]] kung kailan ipinagdiriwang at binibigyang-alala ang restorasyon at rededikasyon ng altar ng [[Ikalawang Templo sa Herusalem]] noong panahon ng paghihimagsik ng [[Mga Macabeo]] at pagkapanalo ng mga Hudyo laban sa [[Imperyong Seleucid|dinastiyang Seleucid]] noong ika-2 siglo BCE . Tinatawag din itong '''Pestibal ng Dedikasyon'''. Naganap ang batayan ng kapistahang ito noong 165 BCE, at isinakatuparan ng patriyotang Hudyong si [[Judas Macabeo]]. Nagsisimula ang pista sa ika-25 araw ng buwan ng [[Kislev]] nang bawat taon.<ref>Stern, Lisë. 2004. ''How to Keep Kosher.'' William Morrow: [[Lungsod ng New York|New York]].</ref>

== Kasaysayan==
Ang [[Kaharian ng Judah]] ay sinakop at ipinatapon ng [[Imperyong Neo-Babilonya]] noong 587/586 BCE. Si [[Nabonidus]] ng imperong Neo-Babilonya ay bumagsak kay [[Dakilang Ciro]] noong 539 BCE at pinayagan ang Hudyo na bumalik sa Israel at muling itayo ang Templo. Mula 536-532 BCE, ang Israel ay naging probinsiya ng [[Imperyong Akemenida]].Tinalo [[Dakilang Alejandro]] ng  [[imperyong Gresya]] ([[Macedonia]]) ang  Imperyong [[Persiya]] noong Oktubre 1, 331 BCE sa [[labanan ng Gaugamela]] at pagkatapos ng kamatayan ni Dakilang Alejandro, ang Imperyong Gresya ay nahati sa 4 na heneral ni Dakilang Alejandro na sina [[Lysimachus]], [[Cassander]], [[Ptolomeo I Soter]] at [[Seleucus I Nicator]](Daniel 8:22). Sa simula, ang Israel ay sumailalim sa [[Kahariang Ptolemaiko]] at kalaunan ay sa ilalim ng [[imperyong Seleucid]]. Sa mga hari ng Seleucid na namuno sa Israel, si [[Antiochus IV Epiphanes]] ang nagkamit ng masamang katanyagan dahil sa kanyang paglalapastangan sa templo ng Hudaismo, pagpapatigil ng paghahandog sa [[Ikalawang Templo sa Herusalem]]  gayundin sa pagbabawal ng relihiyong Hudaismo at pag-uusig at pagpatay sa mga Hudyo. Ang katimugang [[Levant]] ay naging [[helenisasyon|helenisado]] na humantong sa mga tensiyon sa pagitan ng mga relihiyoso at mga Helenisadong Hudyo. Ang alitan ay sumiklab noong 167 BCE sa [[paghihimagsik ng mga Macabeo]] laban sa mga hukbo ng [[Imperyong Seleucid]] na kanilang napagtagumpayan. Ang mga pangyayaring ito ay mababasa sa [[Aklat ni Daniel]] at [[1 Macabeo]] at [[2 Macabeo]]. A

==Mga petsa ng pagdiriwang ng Hannukah mula 2019-2026==
{{Div col}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{LASTYEAR|3}} |cite=}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{LASTYEAR|2}}}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{LASTYEAR}}}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{CURRENTYEAR}}}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{NEXTYEAR}}}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{NEXTYEAR|2}}}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{NEXTYEAR|3}}}}
* {{Moveable date |holiday=Hanukkah |year={{NEXTYEAR|4}}}}
{{Div col end}}

==Tingnan din==
*[[Mga Macabeo]]
*[[Aklat ng Macabeo]]
*[[Aklat ni Daniel]]

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

{{Mga banal na araw sa Hudaismo}}
{{usbong|Hudaismo}}

[[Kategorya:Mga banal na araw sa Hudaismo]]